Ξαφνικά – ή ίσως όχι και τόσο ξαφνικά – τα ξημερώματα του Σαββάτου 9 Αυγούστου ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα συναντηθεί με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στις 15 Αυγούστου στη συμβολική Αλάσκα. Ερήμην της Ουκρανίας. Λίγες ώρες αργότερα οι Ρώσοι επιβεβαίωσαν τη συνάντηση. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, με τη σειρά του, δήλωσε ότι η Ουκρανία θέλει την ειρήνη, αλλά δεν θα παραδώσει τα εδάφη της στους κατακτητές. Η Ευρώπη; Αργή, όπως πάντα, δημοσίευσε άλλη μία πλούσια έκθεση ιδεών. Κάπως έτσι, τα πράγματα μοιάζουν να οδηγούνται προς μία «τελική διευθέτηση».
Το κωμικοτραγικό: Τις ίδιες ημέρες ο Ρώσος πρόεδρος απένειμε στην Αναπληρώτρια Διευθύντρια Ψηφιακής Καινοτομίας της CIA, Τζουλιάν Γκαλίνα, ένα μετάλλιο! Συγκεκριμένα, παρέδωσε στον ειδικό απεσταλμένο του προέδρου Τραμπ, τον Στηβ Γουίτκοφ, το τιμητικό μετάλλιο ανδρείας του «Τάγματος του Λένιν», ένα βραβείο της σοβιετικής εποχής που αποσκοπεί στην ανάδειξη των εξαιρετικών πολιτικών και στρατιωτικών υπηρεσιών που παρέχουν στη Ρωσία άνθρωποι του εξωτερικού. Ο λόγος; Όπως ενημέρωσε τον έκπληκτο, καίτοι έμπειρο, Γουίτκοφ ο Πούτιν, ο 21χρονος Μάικλ Γκλος, γιος της υψηλόβαθμης Αμερικανίδας αξιωματούχου, κατατάχθηκε πέρσι στο ρωσικό στρατό, πολέμησε εναντίον της Ουκρανίας και σκοτώθηκε στο Ντονέτσκ. Πράγματα απίθανα μέχρι πριν από μερικές δεκαετίες. Γεγονότα που θα έχουν κάνει ήδη τον Ρόναλντ Ρήγκαν να στριφογυρίζει στον τάφο του.
Επί του προκειμένου τώρα, να θυμηθούμε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου του 2022. Σήμερα, περισσότερο από τρία χρόνια αργότερα, πολλοί στη Δύση έχουν σχεδόν ξεχάσει το πώς ξεκίνησε αυτή η σύγκρουση. Ξεκίνησε με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Όχι με κάποιο άλλο «50-50» επεισόδιο.
Έχοντας ολοκληρώσει την πρώτη φάση του σχεδίου του με την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, ο Πούτιν εκμεταλλεύτηκε τη δυτική αδράνεια και οκτώ χρόνια αργότερα προχώρησε σε ευθεία εισβολή στη νότια και ανατολική Ουκρανία. Πρόσχημα της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης», η αποσόβηση της ενδεχόμενης ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Εν τέλει, η Ρωσία ανακόπηκε μεν από την αρχική προέλασή της προς το Κίεβο, αλλά κατέλαβε και προσάρτησε τις περιφέρειες Ντονέτσκ, Λουγκάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια, διορίζοντας εκεί ισάριθμες τοπικές διοικήσεις φίλα προσκείμενες στην ίδια.
Ο πόλεμος συνεχίστηκε και «βάλτωσε» σε μεγάλο βαθμό. Οι Ουκρανοί κατάφεραν ορισμένα σποραδικά αξιοσημείωτα πλήγματα εναντίον των Ρώσων, όπως ήταν η ανατίναξι της γέφυρας της Κριμαίας, η κατάληψη ενός μικρού τμήματος του Κουρσκ εντός της ρωσικής επικράτειας, αλλά και η καταστροφή ικανού αριθμού ρωσικών μαχητικών αεροσκαφών σε μία εντυπωσιακή επιχείρηση μεταφοράς drones μέσω φορτηγών σε ρωσική αεροπορική βάση.
Όμως, παρά τα εξοπλιστικά πακέτα τεράστιας οικονομικής αξίας που έλαβε η χώρα του Ζελέσνκι κυρίως από τις ΗΠΑ και δευτερευόντως από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τελικά δεν έλαβε ποτέ τα στρατηγικά εκείνα επιθετικά όπλα που ενδεχομένως θα μπορούσαν να ανατρέψουν εγκαίρως τις ισορροπίες στο πεδίο της μάχης. Παράλληλα, Βόρεια Κορέα και Κίνα έπαιξαν και εξακολουθούν να παίζουν το παιχνίδι της Ρωσίας, στηρίζοντάς τη στρατιωτικά και οικονομικά.
Όσο για την Ευρώπη; Ύστερα από τρία χρόνια παρατήρησης ενός πολέμου στην αυλή της κατόρθωσε να αντικαταστήσει το ρωσικό φυσικό αέριο με αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο!
Ήρθε, ωστόσο, το πλήρωμα του χρόνου για να πιεστεί ουσιαστικά και η Ρωσία. Οι κυρώσεις έπληξαν μετρίως τη ραγδαία στρατιωτικοποιημένη οικονομία της, ενώ μία ενδεχόμενη επιβολή αμερικανικών δασμών στους αγοραστές ρωσικής ενέργειας θα μπορούσε να προκαλέσει μεγάλη ζημιά και ενδεχομένως εσωτερική κρίση στη χώρα.
Κάπου εδώ έρχεται ο Ντόναλντ Τραμπ για να βγάλει τον Βλαδίμηρο Πούτιν από τη θέση του παρία της διεθνούς κοινότητας. Ο Αμερικανός πρόεδρος κάλεσε τον Ρώσο ομόλογό του στην Αλάσκα, την οποία το 1867 οι Αμερικανοί αγόρασαν από τους Ρώσους έναντι μόλις 7,2 εκατομμυρίων δολαρίων. Τον κάλεσε όχι βεβαίως για να τον συλλάβει, εκτελώντας το διεθνές ένταλμα σύλληψης που εκκρεμεί εις βάρος του για εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία, αλλά για να «διερευνήσουν» από κοινού μία πορεία προς τη λήξη του πολέμου. Σε μία συζήτηση από την οποία θα απουσιάζει ο Ουκρανός πρόεδρος. Αν όμως πάνε όλα «κατ’ ευχήν», λέγεται ότι θα ακολουθήσει και συνάντηση των τριών.
Το μεγάλο ερώτημα που δεν έχει απαντηθεί μέχρι στιγμής είναι τι ακριβώς θα συζητηθεί στην Αλάσκα. Τη Δευτέρα 11 Αυγούστου ο πρόεδρος Τραμπ δήλωσε ότι θα γίνει μία συζήτηση περί «ανταλλαγής εδαφών», «μία συζήτηση για το καλό όλων», αλλά και ότι παράλληλα θα χρειαστεί να ληφθούν και αποφάσεις «κακές και για τους δύο».
Το επόμενο ερώτημα είναι πώς θα γίνουν αυτές οι συζητήσεις αφού στη συνάντηση του Δεκαπενταύγουστου θα παρίσταται μόνο η μία πλευρά. Ο Αμερικανός πρόεδρος έσπευσε να το απαντήσει και αυτό λέγοντας ότι ο Ζελένσκι έχει παραστεί σε «πολλές» συναντήσεις μέχρι σήμερα, από τις οποίες «δεν προέκυψε κάτι».
Σε κάθε περίπτωση, το ρίσκο της οποιασδήποτε ακριβούς πρόβλεψης αυτή τη στιγμή είναι ιδιαίτερα παρακινδυνευμένο. Μπορούμε όμως να σημειώσουμε δύο πολιτικές παρατηρήσεις. Η δεύτερη μάλιστα αφορά και στην Ελλάδα.
Πρώτον, την υπενθύμιση του «ελέφαντα στο δωμάτιο»: Χρειάστηκε να περάσουν τρία χρόνια σφαγών μέχρι να αποκαλυφθεί διά στόματος Τραμπ μία μεγάλη αλήθεια. Τον Φεβρουάριο του 2025 ο Αμερικανός πρόεδρος αποκάλυψε ότι είναι διατεθειμένος να ανταλλάξει τη νέα αμερικανική βοήθεια στην Ουκρανία με παραχώρηση εκτάσεων προς εξόρυξη σπάνιων γαιών. Πρόκειται για εξαιρετικά σπάνια μέταλλα που χρησιμεύουν για την κατασκευή προϊόντων τεχνολογίας (κινητών τηλεφώνων, υπολογιστών, τσιπ κ.λπ.) και οπλικών συστημάτων. Η διαδικασία εξόρυξής τους μάλιστα χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα επιβλαβής για το περιβάλλον.
Το 44% των παγκόσμιων κοιτασμάτων σπανίων γαιών βρίσκεται στην Κίνα. Μία σημαντική ποσότητα τιτανίου, λιθίου, γραφίτη και ουρανίου, όμως, βρίσκεται στο ουκρανικό υπέδαφος.
Με μία μικρή υποσημείωση όμως. Τα κοιτάσματα αυτά βρίσκονται στις κατεχόμενες από τους Ρώσους περιοχές της νότιας και ανατολικής Ουκρανίας. Επομένως, προκειμένου οι Αμερικανοί επενδυτές να τοποθετηθούν μακροπρόθεσμα θα πρέπει να έχει ξεκαθαρίσει το «ιδιοκτησιακό καθεστώς» των περιοχών αυτών. Ο πρόεδρος Τραμπ βέβαια δεν ενημέρωσε ότι θα συζητήσει για αυτό το ειδικό ζήτημα στις 15 Αυγούστου με τον Πούτιν στην Αλάσκα. Αλλά, πάλι, ποιος μπορεί να πει με βεβαιότητα τι ακριβώς θα τεθεί στο τραπέζι από την ώρα που από αυτό θα απουσιάζουν Ουκρανοί και λοιποί Ευρωπαίοι; Είναι γνωστή, άλλωστε, η φράση της διπλωματικής αργκό: Αν δεν είσαι καλεσμένος στο τραπέζι, τότε μάλλον είσαι στο μενού.
Δεύτερον, η αυτονότητη λογική συνεπαγωγή των κινήσεων Τραμπ που αφορά και εμμέσως στα καθ’ ημάς: Στο μυαλό του προέδρου των ΗΠΑ τα πάντα σχεδόν είναι ή μπορούν να γίνουν αντικείμενο εμπορικής συναλλαγής.
Κάπως έτσι βλέπει την υπόθεση της Ουκρανίας, κάπως έτσι επεδίωξε να εμφανιστεί ως ειρηνοποιός στην ήδη τελειωμένη υπέρ των Αζέρων κατάσταση στην παγωμένη σύγκρουση Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας, κάπως έτσι πρότεινε να γίνει real estate project και ριβιέρα η Γάζα και κάπως έτσι – ας μην έχει κανένας αμφιβολία γι’ αυτό– θα μιλούσε για το Καστελλόριζο και την ελληνική ΑΟΖ απέναντι στην Τουρκία, εάν ποτέ εζητείτο η παρέμβασή του. Είναι σημαντική, επομένως, η διαρκής επαγρύπνηση και η χάλκευση συμμαχιών με παραδοσιακούς συμμάχους της Ελλάδας όπως είναι το Ισραήλ και από κοντά η Αίγυπτος και η αδελφή Κύπρος.
Κάπως έτσι, λοιπόν, εξελίσσονται τα πράγματα στους μεταβατικούς καιρούς που ζούμε.
Στους καιρούς όπου το αναπάντεχο έχει καταστεί νέα κανονικότητα.
Έπεται συνέχεια…
