Η πολυαναμενόμενη έναρξη λειτουργίας του Μεγάλου Αιγυπτιακού Μουσείου (Grand Egyptian Museum – GEM) στη Γκίζα αναζωπυρώνει το χρόνιο αίτημα για την επιστροφή της Στήλης της Ροζέτας από το Βρετανικό Μουσείο. Το εξαιρετικό εύρημα, που αποδείχθηκε «κλειδί» για την αποκρυπτογράφηση των ιερογλυφικών, αφαίρεσαν βρετανικές δυνάμεις από την Αίγυπτο το 1801.
Μιλώντας στο BBC, ο πρώην υπουργός Τουρισμού και Αρχαιοτήτων Ζάχι Χαουάς δήλωσε πως έχει έρθει η ώρα τα μουσεία της δυτικής Ευρώπης να επανορθώσουν για τα αιγυπτιακά αρχαιολογικά αντικείμενα που διατηρούν στις συλλογές τους.
«Επιθυμώ δύο πράγματα: Πρώτον, τα μουσεία να σταματήσουν να αγοράζουν κλεμμένα τεχνουργήματα. Δεύτερον, να επιστραφούν τρία έργα: η Στήλη της Ροζέτας από το Βρετανικό Μουσείο, ο Ζωδιακός κύκλος των Δενδέρων (μια αρχαία αιγυπτιακή ουράνια απεικόνιση, χαραγμένη στην οροφή του ναού της θεάς Χαθόρ στη Ντέντερα), ο οποίος βρίσκεται στο Λούβρο και η προτομή της Νεφερτίτης (η διάσημη προτομή της συζύγου του φαραώ Ακενατών) από το Αιγυπτιακό Μουσείο του Βερολίνου», δήλωσε ο Χαουάς.
Άλλοι διακεκριμένοι αιγυπτιολόγοι, ανάμεσά τους και η Μόνικα Χάνα, συμφώνησαν με το αίτημα του Χαουάς, τονίζοντας ότι τα εν λόγω αντικείμενα αφαιρέθηκαν κατά την αποικιοκρατική περίοδο.
«Τα εγκαίνια του GEM στέλνουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα, επισημαίνοντας ότι η Αίγυπτος έχει κάνει τη δική της προετοιμασία ώστε να διεκδικήσει επίσημα την επιστροφή των αντικειμένων», δήλωσε η Χάνα, η οποία το 2022 συμμετείχε σε εκστρατεία για την επιστροφή της Στήλης της Ροζέτας. «Η Αίγυπτος θα πρέπει να ξεκινήσει επίσημα τη διαδικασία για την επιστροφή και τον επαναπατρισμό των έργων που λεηλατήθηκαν», κατέληξε.
Η Στήλη της Ροζέτας ανακαλύφθηκε το 1799 κατά τη διάρκεια των Ναπολεόντειων Πολέμων στην Αίγυπτο, όταν γαλλικά στρατεύματα γκρέμιζαν έναν τοίχο στην πόλη Ροζέτα (Ρασίντ). Μετά την παράδοση των Γάλλων στις βρετανικές δυνάμεις το 1801, το εύρημα παραδόθηκε στο πλαίσιο της Σύμβασης της Αλεξάνδρειας (1828) και έκτοτε αποτελεί μέρος της συλλογής του Βρετανικού Μουσείου.
«Δεν διαθέτουμε τη νομική δυνατότητα να επιστρέψουμε αντικείμενα από τη μόνιμη συλλογή μας»
Σε απάντηση, το Βρετανικό Μουσείο δήλωσε ότι δεν έχει δεχθεί καμία επίσημη προσέγγιση σχετικά με τη Στήλη της Ροζέτας και ότι ο νυν υπουργός Τουρισμού και Αρχαιοτήτων, Σέριφ Φάθι, δεν έχει ζητήσει δημοσίως την επιστροφή της.
«Δεν έχουμε λάβει κανένα επίσημο αίτημα από την αιγυπτιακή κυβέρνηση για τον επαναπατρισμό της Στήλης της Ροζέτας», ανέφερε εκπρόσωπος του μουσείου μέσω email. «Το Βρετανικό Μουσείο συνεργάζεται με εταίρους σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων συναδέλφων στην Αίγυπτο, σε έργα, εκθέσεις και ερευνητικά προγράμματα. Διατηρούμε μια μακρόχρονη και εποικοδομητική συνεργασία με το αιγυπτιακό Υπουργείο Τουρισμού και Αρχαιοτήτων», πρόσθεσε.
View this post on InstagramAdvertisement
Το μουσείο πρόσθεσε ότι η Στήλη της Ροζέτας είναι μία από τις 29 γνωστές επίσημες επιγραφές της Πτολεμαϊκής περιόδου (332 π.Χ. – 30 π.Χ.), χαραγμένη σε αιγυπτιακά ιερογλυφικά, δημοτική γραφή και αρχαία ελληνικά, τα οποία βοήθησαν τους μελετητές να αποκρυπτογραφήσουν το ιερογλυφικό σύστημα.
Το Βρετανικό Μουσείο υπογράμμισε επίσης ότι δεν έχει τη νομική δυνατότητα να επιστρέψει αντικείμενα από τη μόνιμη συλλογή του, εκτός εξαιρετικών περιπτώσεων, καθώς δεσμεύεται από τον Νόμο του Βρετανικού Μουσείου του 1963, ο οποίος επιβάλλει αυστηρούς περιορισμούς στις επιστροφές πολιτιστικών αγαθών. Ο ίδιος νόμος έχει επανειλημμένα αναφερθεί και στις συζητήσεις για τα Γλυπτά του Παρθενώνα.
Το Μέγαλο Αιγυπτιακό Μουσείο διατρέχει 7.000 χρόνια ιστορίας, από την προϊστορικούς χρόνους έως το τέλος της ελληνιστικής και ρωμαϊκής περιόδου και είναι το μεγαλύτερο μουσείο του κόσμου αφιερωμένο σε έναν και μόνο πολιτισμό. Το επιβλητικό κτήριο στεγάζει περί τα 100.000 αρχαιολογικά ευρήματα, συμπεριλαμβανομένου ολόκληρου του θησαυρού του τάφου του Τουταγχαμών και αντιγράφου της Στήλης της Ροζέτας.
Με πληροφορίες από artnet
