«Να ‘ταν της θάλασσας το υπόλειμμα ή άραγε της Ιστορίας το δάκρυ; Παλίμψηστοι οι τόποι και οι μνήμες αξεδιάλυτες, παλίμψηστα και τα έργα που έφερα εδώ να σταθούνε για λίγο».
Ο Χρήστος Μποκόρος κάνει την προσωπική του αφήγηση και μοιράζεται μια πορεία που έρχεται πίσω στον χρόνο, ταξιδεύοντας στη Ναύπακτο ένα «προσωπικό εικονοστάσι». Ο λόγος για την έκθεση ζωγραφικής που με τίτλο «Παλίμψηστα» εγκαινιάζεται την Κυριακή 3 Αυγούστου στο Φετιχιέ Τζαμί της Ναυπάκτου. Το οθωμανικό μνημείο του 15ου αιώνα φιλοξενεί έργα με προσφιλή θέματα του Μποκόρου — φλόγες, άνθη και λειτουργικά αντικείμενα, δηλαδή εργαλεία του βίου, πράγματα χρηστικά που φέρουν επάνω τους τον χρόνο, τη χρήση, την ανάγκη— που περιβάλλονται στον χώρο του τεμένους από μια ησυχία που δεν είναι απλώς ατμοσφαιρική, αλλά θεμελιώδης για την πρόσληψή τους.
Αλλα έργα δημιουργήθηκαν ειδικά για τον χώρο κι άλλα επανεντάσσονται στο μνημείο. Ο τίτλος «Παλίμψηστα» δηλώνει τη διαστρωμάτωση: όχι μόνο του υλικού — παλιά ξύλα, υφάσματα, φθαρμένες επιφάνειες — αλλά και της μνήμης. Η ζωγραφική λειτουργεί ως μέσο ανασύνθεσης της εικόνας, αλλά και της σχέσης του θεατή με την Ιστορία.
- Κύριε Μποκόρο, πως «ορίζει» ο ιστορικός χώρος του Φετιχιέ τζαμί Ναυπάκτου τα καινούργια σας έργα αλλά κι εκείνα που εντάσσονται στο χώρο;
«Το παλίμψηστο, η εναλλαγή χρήσεων στην ιστορική διαδρομή του τεμένους, ορίζει κατ’ αρχήν τον τίτλο της έκθεσης ο οποίος ονομάζει και τα έργα. Τόποι παλίμψηστοι συντροφεύουν το βλέμμα μου από παιδί κι αυτό αποτυπώνεται στα έργα μου όπου βιωμένα υλικά ενσωματώνουν τον χρόνο και την χρήση του ανθρώπου στην όποια παράσταση ζωγραφίζω. Παλίμψηστα έργα λοιπόν σε παλίμψηστο χώρο».
- Τι «προσφέρει» το Φετιχιέ τζαμί στον Χρήστο Μποκόρο και τι ο Χρήστος Μποκόρος στο Φετιχιέ τζαμί κατά τη γνώμη σας;
«Ο χώρος είναι η ορατή ιστορία του. Τόπος λατρείας και προσευχής οικοδομήθηκε, πήρε το όνομα της κατάκτησης,Φετιχιέ, του πορθητή. Έδειχνε το μιχράμπ κατά τη Μέκκα. Αλλάξαν όμως οι καιροί, υπόστειλαν τον μιναρέ, γκρεμίστηκε η υπόστυλη στοά της εισόδου, το κάναν αποθήκη αλατιού οι Βενετοί, το πήρε η εγκατάλειψη μετά, αφέθηκε άχρηστο στην παρακμή, κατέληξε κι αυτό αρχαιολογία. Η αρχαιολογική υπηρεσία το συντήρησε και το παρέδωσε μνημείο επισκέψιμο, εκθετήριο, πινακοθήκη στο κοινό.
Τι οφείλουμε σ΄ένα μνημείο; Τι ζητάμε απ’ αυτό και τι του προσφέρουμε; Καταγωγή και σεβασμό, απαντώ. Έχει βαθύ παρελθόν κάθε μέλλον. Φως και νοούσα σιωπή θα ‘θελα να σημάνω κάτω απ’ αυτόν τον παλίμψηστο θόλο, ένα καταφύγιο ορατό του αοράτου να ‘δω, να ξορκίσω κραυγές μισαλλόδοξες, το αδηφάγο σκοτάδι. Να αναδειχθεί ξανά τόπος συγκέντρωσης του νου και στοχασμός του απείρου. Ένα εικονοστάσι δίχως εικόνα πια, μια φλόγα μόνο, ζωντανή. Ομολογία φωτός στο κενό και το τίποτε. Σήμα και πέρασμα κι οδός, κι όλο στο δρόμο είμαστε, περαστικοί. Το φως απόρθητο, δεν είναι κανενός».
- Ποια ήταν/ είναι η μεγαλύτερη πρόκληση του στησίματος και της επιμέλειας αυτής της έκθεσης και πώς την αντιμετωπίσατε;
«Το μέγεθος του μνημείου, το επιβλητικό ύψος του θόλου, τα τόξα, οι ξεπετσωμένοι τοίχοι, οι αδρές επιφάνειες των υλικών, ρουφάνε τα έργα, τα καταπίνουν. Πώς να σταθούν εκεί μέσα; Περιόρισα τον τεχνητό φωτισμό στην επιφάνεια μόνο των έργων, αφήνοντας το μνημείο στο φυσικό του φως, αυτό που επιτρέπουν τα ανοίγματά του, πόρτα, παράθυρα και φεγγίτες. Σαν να έρχονται απ’ αλλού τώρα τα έργα να φωτίσουνε νόημα στους άσαρκους τοίχους. Αυτή είναι και η μεγαλύτερη πρόκληση, να μπορέσουν τα έργα να παραμείνουν διακριτά αλλά και να ενταχθούν λειτουργικά εκεί μέσα, να αποδώσουνε νόημα στην ιστορία και τη λατρευτική χρήση του χώρου.»
- Τι πρέπει να λαμβάνει κανείς υπ’ όψη και να υλοποιεί για να υπάρχει ισορροπία μεταξύ ενός συμβόλου της ιστορίας της πόλης και της εικαστικής έκφρασης του καλλιτέχνη που τον φιλοξενεί;
«Η συνείδηση της ιστορίας και η επίγνωση της θέσης μας εντός της, ορίζουν τη στάση μας στον κόσμο, το πρόσωπό μας. Θέση μου είναι ότι στους δημόσιους χώρους ο δημιουργός -τιμώντας και την ετυμολογία του όρου- δεν αρκεί να εκφράζει αυτάρεσκα τον εαυτό του ή την όποια ιδιαιτερότητά του, αλλά, με τον ιδιαίτερο δικό του τρόπο, να τιμά την αντίληψη της κοινότητας για το υψηλό και το κύριο».
Info:
Η έκθεση «Παλίμψηστα» διοργανώνεται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδος και τελεί υπό την αιγίδα του Δήμου Ναυπακτίας. Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη και λειτουργεί Τετάρτη – Κυριακή, 11.00 – 13.00 & 19.00 – 22.00.
Περισσότερα για τον ζωγράφο στον προσωπικό ιστοχώρο: bokoros.com
