Το «Winter Egg», ένα σπάνιο κρυστάλλινο αυγό Φαμπερζέ, το οποίο τίθεται σε δημοπρασία από τον οίκο Christie’s στις 2 Δεκεμβρίου, στο Λονδίνο, αναμένεται να ξεπεράσει τα 26 εκατομμύρια δολάρια, καταρρίπτοντας ρεκόρ.
Φιλοτεχνημένο από κρύσταλλο και διακοσμημένο εξωτερικά με 4.500 μικροσκοπικά διαμάντια και εσωτερικά με ένα αποσπώμενο καλαθάκι γεμάτο περίτεχνες ανεμώνες από λευκό χαλαζία -τα πρώτα αγριολούλουδα που ανθίζουν με την υποχώρηση του χιονιού και συμβολίζουν την άφιξη της άνοιξης και το τέλος της μακριάς, παγωμένης ρωσικής νύχτας- είναι ένα από τα μόλις επτά πολυτελή τεχνουργήματα του είδους που παραμένουν σε ιδιωτικές συλλογές.
Ο τσάρος Νικόλαος Β΄ το είχε παραγγείλει στον οίκο Φαμπερζέ προκειμένου να το προσφέρει ως δώρο στη μητέρα του, την αυτοκράτειρα Μαρία Φεοντόροβνα, την Κυριακή του Πάσχα του 1913.
Η παράδοση του πασχαλινού αυγού Φαμπερζέ είχε θεσπιστεί από τον Αυτοκράτορα Αλέξανδρο Γ΄, ο οποίος χάριζε κάθε χρόνο, από το 1885, ένα αυγό στη σύζυγό του (την ίδια Μαρία Φεοντόροβνα). Ο Νικόλαος διατήρησε το έθιμο μετά την άνοδό του στον θρόνο το 1894, επεκτείνοντάς το και στη σύζυγό του, αυτοκράτειρα Αλεξάνδρα, καθώς και στη μητέρα του.
Για τον Ρώσο χρυσοχόο και κοσμηματοποιό Πέτερ Καρλ Φαμπερζέ, τα αυτοκρατορικά πασχαλινά αυγά αποτελούσαν μία εξαιρετικά τιμητική, αλλά και δύσκολη ετήσια παραγγελία: Η δημιουργία των επόμενων άρχιζε μόλις παραδίδονταν τα τρέχοντα. Η απαίτηση του Νικολάου για δύο αυγά ετησίως διπλασίαζε την πίεση.
Ο αυτοκράτορας δεν ενημερωνόταν για το σχέδιο -ήθελε να εκπλήσσεται. Έτσι, ο Φαμπερζέ εργαζόταν υπό τεράστια πίεση, μήπως το δώρο δεν ολοκληρωθεί εγκαίρως ή δεν αρέσει στον μονάρχη. «Οι μέρες πριν την παράδοση ήταν γεμάτες αγωνία», όπως έχει καταγραφεί.
Το «Winter Egg» του 1913 υπήρξε ακόμη πιο απαιτητικό, λόγω της απίστευτης λεπτότητάς του. Δημιουργός του σχεδίου ήταν η νεαρή Άλμα Πιλ. Αυτοδίδακτη αργυροχόος, αλλά με σπουδαίο ταλέντο και καταγωγή από οικογένεια κοσμηματοπωλών στη Φινλανδία, η Άλμα άρχισε να εργάζεται στον οίκο Φαμπερζέ σε ηλικία 20 ετών. Στην αρχή ζωγράφιζε υδατογραφίες των κοσμημάτων του οίκου για αρχειακούς λόγους. Στον ελεύθερο χρόνο της σχεδίαζε δικά της κοσμήματα, ορισμένα εκ των οποίων τράβηξαν την προσοχή του θείου της, του τεχνίτη Άλμπερτ Χόλμστρεμ, ο οποίος εκτίμησε το ταλέντο της και την πήρε στο εργαστήριό του. Η Άλμα Πιλ σχεδίασε δύο αυγά Φαμπερζέ- το έτερο ανήκει στη βρετανική βασιλική οικογένεια.
Η αυτοκράτειρα πρέπει να ενθουσιάστηκε με το πασχαλινό της δώρο, το οποίο όμως έμεινε στην κατοχή της λιγότερο από τέσσερα χρόνια. Το 1917, μετά την παραίτηση του Νικολάου Β΄, τα περισσότερα αυτοκρατορικά αυγά μεταφέρθηκαν στο Οπλοστάσιο του Κρεμλίνου. Με την Οκτωβριανή Επανάσταση, το «Winter Egg» πέρασε στα χέρια των Μπολσεβίκων. Φωτογραφίες της δεκαετίας του 1920 δείχνουν κομματικά στελέχη να στέκονται πίσω από τραπέζια φορτωμένα κοσμήματα, ανάμεσά τους και το μικρό αυτό αριστούργημα.
Πολλά από αυτά τα αντικείμενα πουλήθηκαν στη Δύση προκειμένου η νέα σοβιετική κυβέρνηση να εξασφαλίσει συνάλλαγμα. Το «Winter Egg» κατέληξε σε Άγγλο συλλέκτη έναντι 450 λιρών και στη συνέχεια, άλλαξε αρκετές φορές ιδιοκτήτη, προτού δημοπρατηθεί από τον Christie’s στη Γενεύη το 1994 και ξανά στη Νέα Υόρκη το 2002 -και στις δύο περιπτώσεις καταγράφοντας παγκόσμιο ρεκόρ για έργο Φαμπερζέ.
Συνολικά δημιουργήθηκαν 50 αυτοκρατορικά πασχαλινά αυγά, από τα οποία έχουν διασωθεί τα 43. Όσο για το συγκεκριμένο, το 1913, ήταν η τριακοσιοστή επέτειος της δυναστείας των Ρομανόφ και το τελευταίο ειρηνικό έτος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Την επόμενη χρονιά ξέσπασε ο πόλεμος, ακολούθησε η Επανάσταση και η χώρα βυθίστηκε στον εμφύλιο.
Με πληροφορίες από Associated Press, Christie’s
