Ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας αναζωπυρώθηκε δραματικά αυτή την εβδομάδα, καθώς ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε επιβολή επιπρόσθετων τελωνειακών δασμών 100% σε κινεζικά προϊόντα, ως απάντηση στους περιορισμούς που αποφάσισε το Πεκίνο σε κρίσιμες πρώτες ύλες, γνωστές ως σπάνιες γαίες. Η κίνηση αυτή φέρνει τις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου ξανά σε σύγκρουση, αμέσως μετά από μια περίοδο σχετικής ηρεμίας στις εμπορικές τους σχέσεις.
Ο Τραμπ ενημέρωσε για την απόφαση μέσω της πλατφόρμας Truth Social, διευκρινίζοντας ότι οι νέοι δασμοί θα ισχύσουν από την 1η Νοεμβρίου ή νωρίτερα, και θα προστεθούν στους ήδη υπάρχοντες, φτάνοντας σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων μέχρι και το 150% ή και 200% συνολικά.
Επιπρόσθετοι δασμοί και περιορισμοί εξαγωγών
Σύμφωνα με αξιωματούχο του Λευκού Οίκου, οι δασμοί αυτοί θα προστεθούν στους ήδη επιβαλλόμενους 30% από τον Μάιο, οι οποίοι αφορούν το σύνολο των κινεζικών προϊόντων, καθώς και σε συγκεκριμένους κλάδους όπως χάλυβας, αλουμίνιο, χαλκός, φαρμακευτικά προϊόντα και έπιπλα. Παράλληλα, οι ΗΠΑ σχεδιάζουν να επιβάλουν περιορισμούς στις εξαγωγές λογισμικού στρατηγικής σημασίας προς την Κίνα.
Ο Τραμπ χαρακτήρισε τις κινήσεις του Πεκίνου «εξαιρετικά επιθετικές» και ανέφερε πως η Ουάσιγκτον θα αντιδράσει για να προστατεύσει τα συμφέροντα των αμερικανικών επιχειρήσεων και της εθνικής ασφάλειας.
Ο Τραμπ «δεν βλέπει λόγο» για συνάντηση με τον Σι Τζινπίνγκ
Λόγω των νέων εξελίξεων, ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε ότι δεν σκοπεύει να συναντηθεί με τον Κινέζο ομόλογό του Σι Τζινπίνγκ στη σύνοδο της APEC στη Νότια Κορέα, η οποία ήταν προγραμματισμένη για τις επόμενες δύο εβδομάδες. Ο Τραμπ επικαλέστηκε την «πολύ εχθρική στάση» του Πεκίνου, επισημαίνοντας ότι η προσέγγιση αυτή δεν αφήνει περιθώρια για ουσιαστικό διάλογο.
Η Κίνα είναι ο κυριότερος παραγωγός σπανίων γαιών στον κόσμο, κρίσιμων για βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας, αυτοκινητοβιομηχανία και αμυντικές εφαρμογές, γεγονός που έχει ήδη προκαλέσει ανησυχία στις ΗΠΑ για την εκμετάλλευση της δεσπόζουσας θέσης της στην αγορά.
Ανησυχία στην Ευρώπη
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκφράζει ανησυχία για την απόφαση του Πεκίνου να εισάγει σαρωτικούς ελέγχους στις εξαγωγές σπάνιων γαιών, καθώς η κίνηση αυτή θα μπορούσε να επηρεάσει σημαντικά τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας. Οι περιορισμοί αυτοί ανακοινώθηκαν από το κινεζικό υπουργείο Εμπορίου και αφορούν την εξαγωγή τεχνολογιών που συνδέονται με την εξόρυξη και επεξεργασία των πρώτων υλών.
Η Ουάσιγκτον δήλωσε ότι ενημερώθηκε «με αληθινή έκπληξη» για τα νέα μέτρα, τα οποία θεωρεί επικίνδυνα για την ισορροπία της παγκόσμιας αγοράς.
Ο αντίκτυπος στη Wall Street
Η νέα κλιμάκωση είχε άμεσο αντίκτυπο στα χρηματιστήρια των ΗΠΑ. Οι δείκτες Dow Jones, Nasdaq και S&P 500 υποχώρησαν σημαντικά, διαγράφοντας όλα τα κέρδη των δύο προηγούμενων εβδομάδων. Συγκεκριμένα, ο Dow Jones κατέγραψε πτώση 1,90%, ο Nasdaq 3,56% και ο S&P 500 2,71%, ακόμη και πριν ανακοινωθούν επίσημα οι επιπρόσθετοι δασμοί 100%.
Τραμπ: Η Κίνα κρατά τον κόσμο «σε ομηρία»
Ο πρόεδρος Τραμπ τόνισε ότι «δεν είναι δυνατόν η Κίνα να κρατά τον κόσμο σε ομηρία», αναφερόμενος στη στρατηγική του Πεκίνου στις αγορές σπάνιων γαιών και σε κρίσιμες τεχνολογίες. Οι σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας, που είχαν παρουσιάσει σημαντικές διακυμάνσεις το 2025, φάνηκαν να βρίσκονται σε σχετική ηρεμία τις τελευταίες εβδομάδες, μετά από μια παραγωγική συνάντηση των δύο ηγετών τον Σεπτέμβριο.
Ωστόσο, η πρόσφατη κλιμάκωση υπογραμμίζει ότι οι εμπορικές σχέσεις παραμένουν εύθραυστες, με τους τελωνειακούς δασμούς να φτάνουν πλέον σε τριπλάσια επίπεδα από τα συνήθη, προκαλώντας προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού.
Άλλα μέτωπα της διαμάχης
Παράλληλα με τις σπάνιες γαίες, η Κίνα ανακοίνωσε την επιβολή «ειδικών» τελών σε αμερικανικά πλοία που δένουν στα κινεζικά λιμάνια, ως αντίποινα για παρόμοια μέτρα των ΗΠΑ από τον Απρίλιο. Από την πλευρά της, η Ουάσιγκτον απέσυρε «εκατομμύρια» αναφορές για προϊόντα που πλέον απαγορεύονται από τις κινεζικές πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου.
Η πρόσφατη συμφωνία αποκλιμάκωσης, που είχε μειώσει προσωρινά τους «γενικούς» δασμούς στο 30% για τα κινεζικά προϊόντα στις ΗΠΑ και στο 10% για τα αμερικανικά προϊόντα στην Κίνα, φαίνεται να έχει πλέον καταρρεύσει, αφήνοντας ανοιχτό το πεδίο για νέα ένταση έως τις αρχές Νοεμβρίου.
