Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαίωσε σήμερα ότι έλαβε επίσημο αίτημα από την Τουρκία και τη Νότια Κορέα, για συμμετοχή στο πρόγραμμα SAFE, το νέο ευρωπαϊκό εργαλείο ύψους 150 δισ. ευρώ για την αμυντική θωράκιση της ΕΕ.
Ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, Τομά Ρενιέ, απαντώντας σε ερώτηση του Euronews Greece και της Μαρίας Ψαρά, δήλωσε ότι το αίτημα βρίσκεται υπό αξιολόγηση, αποφεύγοντας να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες για την τουρκική πρόταση.
Παράλληλα, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τις δικλείδες ασφαλείας της ΕΕ απέναντι σε χώρες που ενδέχεται να απειλήσουν κράτη-μέλη, διαβεβαίωσε ότι έχουν προβλεφθεί ισχυροί μηχανισμοί προστασίας. «Αυτό που μπορώ να πω για να καθησυχάσω τα κράτη-μέλη και τους πολίτες είναι ότι φυσικά και έχουμε θεσπίσει δικλείδες ασφαλείας», τόνισε, υπογραμμίζοντας ότι πρόκειται για γενική αναφορά και όχι για ειδική αναφορά στην Τουρκία.
Σύμφωνα με τον ίδιο, το Άρθρο 16 του κανονισμού προβλέπει ότι σε περίπτωση που μια τρίτη χώρα παραβιάσει με οποιονδήποτε τρόπο τα συμφέροντα ή την ασφάλεια ενός κράτους-μέλους ή της Ένωσης συνολικά, υπάρχει η δυνατότητα αποκλεισμού της από το πρόγραμμα. «Δεν κάνω σύνδεση με την Τουρκία, αλλά γενικά έχουμε προβλέψει ισχυρές δικλείδες ασφαλείας στον κανονισμό».
Το ζήτημα της συμμετοχής της Τουρκίας στο πρόγραμμα SAFE είχε απασχολήσει από το ξεκίνημά του την Ελλάδα η οποία και είχε ζητήσει διασφαλίσεις και συγκεκριμένα εφαρμογή του άρθρου 16.
Υπενθυμίζεται ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη συνέντευξή Τύπου στη ΔΕΘ δήλωσε ότι «όσο υπάρχει η απαράδεκτη απειλή του casus belli στο τραπέζι, η Ελλάδα θα μπλοκάρει τη συμμετοχή της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE».
Σημειώνεται ότι στο πρόγραμμα μπορούν να συμμετέχουν χώρες που βρίσκονται σε διαδικασία προσχώρησης, υποψήφιες χώρες, δυνητικά υποψήφιες χώρες καθώς και εκείνες που έχουν συνάψει Συμφωνίες Ασφάλειας και Άμυνας με την ΕΕ.
Η δε διαδικασία έχει ως εξής: Η Κομισιόν αξιολογεί το αίτημα και εισηγείται, στη συνέχεια το Συμβούλιο των 27 κρατών-μελών αποφασίζει με ομοφωνία. Εάν υπάρξει έγκριση ακολουθούν διαπραγματεύσεις και νέα έγκριση από το Συμβούλιο. Σύμφωνα με πληροφορίες, η εξέταση του τουρκικού αιτήματος ενδέχεται να καθυστερήσει και μαζί με το ελληνικό και το κυπριακό βέτο.
Από την υιοθέτησή του τον Μάιο του 2025, το πρόγραμμα SAFE προσέλκυσε έντονο ενδιαφέρον, με 19 κράτη μέλη να εκφράζουν πρόθεση συμμετοχής και να ζητούν στήριξη πέραν του διαθέσιμου προϋπολογισμού.
Μόλις στις 9 Σεπτεμβρίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την προσωρινή κατανομή χρηματοδοτικής συνδρομής ύψους 150 δισ ευρώ. για την ενίσχυση της αμυντικής ετοιμότητας σε ολόκληρη την Ένωση με την Ελλάδα, να διασφαλίζει 787.669.283 ευρώ ενώ υπενθυμίζεται ότι είχε καταθέσει πρόταση για χαμηλότοκα δάνεια ύψους 1,2 δισ. ευρώ. Επίσης, η Κύπρος εξασφαλίζει 1,18 δισ. ευρώ.
Όσον αφορά στις τρίτες χώρες η συμμετοχή τους ορίζεται σε ποσοστό έως 35% μέσω εθνικών επενδυτικών σχεδίων, ενώ για μεγαλύτερη συμμετοχή απαιτούνται διμερείς συμφωνίες, όπως αυτές που διαπραγματεύεται η ΕΕ με το Ηνωμένο Βασίλειο και τον Καναδά.
