Η Κίνα ετοιμάζεται να επιβάλει ΦΠΑ 13% στα προφυλακτικά και σε άλλα αντισυλληπτικά, για πρώτη φορά εδώ και 30 χρόνια, σε μια κίνηση που συνδυάζει την προσπάθεια αύξησης των γεννήσεων με τον εκσυγχρονισμό του φορολογικού της συστήματος. Το μέτρο θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου και ενσωματώθηκε σε νόμο για τον ΦΠΑ που ψηφίστηκε το 2024.
Μέχρι σήμερα, τα αντισυλληπτικά εξαιρούνταν από τον ΦΠΑ, από τότε που η Κίνα καθιέρωσε το συγκεκριμένο φορολογικό καθεστώς το 1993. Ο ΦΠΑ αποτελεί βασικό πυλώνα των δημόσιων εσόδων, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 40% του συνόλου των φορολογικών εισπράξεων της χώρας.
Η αλλαγή έρχεται σε μια περίοδο έντονων δημογραφικών πιέσεων. Μετά από περισσότερες από τρεις δεκαετίες αυστηρής πολιτικής του ενός παιδιού, το Πεκίνο έχει στραφεί τα τελευταία χρόνια σε μια πολιτική ενθάρρυνσης των γεννήσεων. Το όριο παιδιών ανά ζευγάρι αυξήθηκε σε τρία, ενώ οι τοπικές αρχές πειραματίζονται με επιδοτήσεις, εκπτώσεις σε εξωσωματική γονιμοποίηση και πρόσθετες ημέρες άδειας για νεόνυμφους.
Παράλληλα, η κυβέρνηση επενδύει σημαντικά ποσά. Φέτος διέθεσε 90 δισ. γιουάν για το πρώτο εθνικό πρόγραμμα επιδότησης παιδικής φροντίδας, προσφέροντας 3.600 γιουάν ετησίως για κάθε παιδί κάτω των τριών ετών, ενώ ανακοίνωσε και την πλήρη κάλυψη όλων των εξόδων τοκετού από το εθνικό σύστημα υγείας.
Ωστόσο, τα αποτελέσματα παραμένουν πενιχρά. Το 2024, ο δείκτης γεννήσεων ανήλθε σε 6,77 γεννήσεις ανά 1.000 κατοίκους — ελαφρώς αυξημένη σε σχέση με το 2023, αλλά πολύ χαμηλότερη από τα ιστορικά επίπεδα. Την ίδια στιγμή, η γήρανση του πληθυσμού αυξάνει τους θανάτους, οδηγώντας τη χώρα σε πληθυσμιακή συρρίκνωση για τρίτη συνεχόμενη χρονιά.
Πλέον, υπάρχουν ανησυχίες ότι οι αρχές ενδέχεται να περνούν από τα «καρότα» στα «μαστίγια». Γυναίκες σε ορισμένες περιοχές αναφέρουν ότι δέχονται τηλεφωνήματα από τοπικούς αξιωματούχους με ερωτήσεις για τον κύκλο τους και τα σχέδια τεκνοποίησης. Τον Δεκέμβριο, κινεζικά μέσα ανέφεραν ότι γυναίκες σε κομητεία της επαρχίας Γιουνάν υποχρεώνονταν να δηλώνουν την ημερομηνία της τελευταίας τους περιόδου, με τις αρχές να υποστηρίζουν ότι αυτό είναι απαραίτητο για τον εντοπισμό εγκύων.
Η φορολόγηση των αντισυλληπτικών προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και χλευασμό στα κοινωνικά δίκτυα, με πολλούς να σχολιάζουν ότι το κράτος «φτάνει στα άκρα» για να πιέσει τους πολίτες να κάνουν παιδιά. Παρότι η οικονομική επίπτωση είναι μικρή — ένα πακέτο προφυλακτικών κοστίζει 40–60 γιουάν και τα αντισυλληπτικά χάπια 50–130 γιουάν τον μήνα — το μέτρο έχει ισχυρό συμβολικό χαρακτήρα.
Αναλυτές εκτιμούν ότι τα φορολογικά έσοδα θα είναι περιορισμένα και ότι η αύξηση των γεννήσεων δεν θα επηρεαστεί ουσιαστικά. Παράλληλα, αυξάνονται οι ανησυχίες ότι το Πεκίνο περνά σταδιακά από τα «κίνητρα» σε πιο παρεμβατικές πρακτικές, καθώς έχουν καταγραφεί περιπτώσεις τοπικών αρχών που ζητούν από γυναίκες πληροφορίες για τον εμμηνορροϊκό τους κύκλο και τα σχέδια τεκνοποίησης.
Η κίνηση αυτή, αν και κυρίως συμβολική, υπογραμμίζει το βάθος της δημογραφικής κρίσης που αντιμετωπίζει η Κίνα και τη δυσκολία των αρχών να αναστρέψουν μια τάση που φαίνεται πλέον δομική.
Με πληροφορίες από Guardian
