Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε πως υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα που χαρακτηρίζει την Antifa ως «εγχώρια τρομοκρατική οργάνωση». Έχει κατηγορήσει την ομάδα ότι στρατολογεί, εκπαιδεύει και ριζοσπαστικοποιεί νέους Αμερικανούς για να συμμετάσχουν σε πολιτική βία.
Η Antifa – ένα χαλαρά οργανωμένο, αριστερό κίνημα, και όχι οργάνωση, που αντιτίθεται σε ακροδεξιές, ρατσιστικές και φασιστικές ομάδες – είναι αντιμέτωπη με την οργή του Τραμπ εδώ και χρονια. Ωστόσο, οι ειδικοί αμφισβητούν τους τρόπους με τους οποίους ο αμερικανός πρόεδρος θα μπορέσει να βάλει στο στόχαστρό του την Antifa η οποία δεν διαθέτει κάποιον συγκεκριμέο ηγέτη, λίστα μελών ή δομή.
Τι σημαίνει Antifa και πως την ορίζει η δεξιά
Το Antifa είναι η συντομογραφία του anti-fascist δηλαδή αντι-φασιστικό. Είναι μια χαλαρή, χωρίς ηγεσία οργάνωση, κυρίως ακροαριστερών ακτιβιστών. Η λέξη Antifa προέρχεται από τη γερμανική λέξη «antifaschistisch», μια αναφορά σε μια γερμανική αντιφασιστική ομάδα της δεκαετίας του 1930.
Αν και η «γέννηση» της Antifa στις ΗΠΑ εντοπίζεται αρκετές δεκαετίες πίσω, έγινε περισσότερο γνωστή στις ΗΠΑ μετά την πρώτη εκλογική νίκη του Τραμπ το 2016 και την ακροδεξιά συγκέντρωση στο Τσάρτοσβιλ το 2017, όπου άρχισαν να ενώνονται διάφορες αντιφασιστικές ομάδες.
Από τότε, ακτιβιστές που ταυτίζονται με την Antifa συγκρούονται συστηματικά με δεξιές ριζοσπαστικές ομάδες, τόσο σε έντονες διαμάχες στο διαδίκτυο όσο και σε σωματικές συγκρούσεις σε όλες τις ΗΠΑ.
Η έλλειψη μιας κεντρικής οργάνωσης σημαίνει ότι οι πυρήνες της Antifa τείνουν να σχηματίζονται οργανικά, τόσο στο διαδίκτυο όσο και εκτός διαδικτύου, και οι ακτιβιστές της περιλαμβάνουν αναρχικούς, κομμουνιστές και σκληροπυρηνικούς σοσιαλιστές που μοιράζονται σε μεγάλο βαθμό αντικυβερνητικές, αντικαπιταλιστικές, φιλο-ΛΟΑΤΚΙ και φιλο-μεταναστευτικές απόψεις.
Ωστόσο, η Antifa χρησιμοποιείται μερικές φορές ως γενικός όρος από συντηρητικούς πολιτικούς και σχολιαστές για να συμπεριλάβει και άλλες φιλελεύθερες και αριστερές ομάδες στις οποίες αντιτίθενται πολιτικά
Ποια η σχέσή της Antifa με την βία
Οι επικριτές της Antiafa λένε ότι αυτό που την διαφοροποιεί από τις κυρίαρχες αριστερές ομάδες είναι η προθυμία ορισμένων ακτιβιστών της να χρησιμοποιήσουν βία για να προωθήσουν τον σκοπό τους, κάτι που με τη σειρά τους ισχυρίζονται ότι γίνεται σε αυτοάμυνα.
Οι ακτιβιστές συχνά ντύνονται με σκούρα ρούχα και καλύπτουν τα πρόσωπά τους δημόσια. Βίντεο που προβλήθηκαν στο διαδίκτυο από το BBC δείχνουν ορισμένους να φέρουν ρόπαλα, ασπίδες, ξυλάκια και σπρέι πιπεριού σε συγκεντρώσεις.
Το 2017, περίπου 100 μασκοφόροι ακτιβιστές που κρατούσαν πλακάτ και σημαίες και φάνηηκε να συνδέονται με την Antifa επιτέθηκαν σε μια ομάδα δεξιών διαδηλωτών στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια, με αποτέλεσμα πολλές συλλήψεις.
Κατά τη διάρκεια των αναταραχών που ξέσπασαν στις ΗΠΑ μετά τη δολοφονία του αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόιντ από αστυνομικό το 2020, ένας αυτοαποκαλούμενος ακτιβιστής της Antifa, ο 48χρονος πυροβόλησε και σκότωσε έναν υποστηρικτή της Patriot Prayer, μιας ακροδεξιάς ομάδας στην περιοχή του Πόρτλαντ. Ο δράστης στη συνέχεια σκοτώθηκε από τα πυρά αστυνομικών.
Οι αντιφασίστες ακτιβιστές δημοσιεύουν επίσης τακτικά τις ταυτότητες και τα προσωπικά στοιχεία όσων θεωρούν ακροδεξιούς ακτιβιστές.
Η τακτική – κοινώς γνωστή ως «doxxing» – στοχεύει στην απόλυση ανθρώπων από τις δουλειές τους και στον κοινωνικό αποκλεισμό. Μετά τη δολοφονία του Τσάρλι Κερκ, το BBC Verify έχει δει μηνύματα από ορισμένα αυτοαποκαλούμενα μέλη της Antifa – στο Reddit και το X – που υπερασπίζονται την επίθεση.
Έχει ο Τραμπ τη νομική εξουσία να χαρακτηρίσει την Antifa τρομοκρατική οργάνωση;
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ μπορεί να χαρακτηρίσει μια ομάδα ως Ξένη Τρομοκρατική Οργάνωση (FTO) – τα «νομικά κριτήρια» για αυτό ορίζουν ότι η στοχευμένη ομάδα «πρέπει να είναι ξένη οργάνωση».
Το Υπουργείο Εξωτερικών απαριθμεί τις τρέχουσες FTO, οι οποίες περιλαμβάνουν παρακλάδια του ISIS και, όλο και περισσότερο, καρτέλ ναρκωτικών από τη Λατινική Αμερική.
Ο χαρακτηρισμός FTO σημαίνει ότι τα μέλη μιας ομάδας μπορούν να απαγορευτούν από τις ΗΠΑ ή να απελαθούν από τη χώρα και δίνει στην κυβέρνηση την εξουσία να κατάσχει χρηματοδότηση και να στοχεύσει δωρητές.
Ωστόσο, δεν είναι σαφές πώς αυτές οι εξουσίες θα μπορούσαν να επεκταθούν στην Antifa.
Το εκτελεστικό διάταγμα του Τραμπ δίνει εντολή «σε όλα τα εκτελεστικά τμήματα και τις υπηρεσίες… να διερευνήσουν, να διακόψουν και να διαλύσουν οποιαδήποτε και όλες τις παράνομες επιχειρήσεις… που διεξάγονται από την Antifa» ή από τους υποστηρικτές της.
Το BBC, ρώτησε τον Λευκό Οίκο τι σημαίνει αυτό στην πράξη. «Δεν υπάρχει κανένας νομικός μηχανισμός που γνωρίζω ότι θα καθιέρωνε επίσημα οποιαδήποτε ομάδα ως εγχώρια τρομοκρατική οργάνωση», είπε ο Λουκ Μπάουμγκάδερ, ερευνητής στο Πρόγραμμα για τον Εξτρεμισμό του Πανεπιστημίου Τζορτ Ουάσιγκτον.
Άλλοι νομικοί εμπειρογνώμονες που μίλησαν στο BBC Verify επεσήμαναν ότι τα δικαιώματα ελευθερίας του λόγου βάσει της Πρώτης Τροπολογίας του Συντάγματος των ΗΠΑ θα μπορούσαν να προκαλέσουν αμφισβήτηση στις προσπάθειες του Τραμπ.
Ο καθηγητής Ντέιβιντ Σάνζερ, διευθυντής του Triangle Center για την Τρομοκρατία και την Εσωτερική Ασφάλεια στο Πανεπιστήμιο Ντιουκ, δήλωσε: «Η Πρώτη Τροπολογία προστατεύει το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι, το οποίο περιλαμβάνει το δικαίωμα των ατόμων να σχηματίζουν ομάδες και απαγορεύει στην κυβέρνηση να παρεμβαίνει στις δραστηριότητες αυτών των ομάδων, εκτός φυσικά, εάν έχουν παραβιάσει τον νόμο». «Ο χαρακτηρισμός μιας τέτοιας ομάδας από τον πρόεδρο ως ”μεγάλης τρομοκρατικής οργάνωσης” δεν αλλάζει αυτά τα θεμελιώδη συνταγματικά δικαιώματα», πρόσθεσε.
Ο Μπραντ Έβανς – καθηγητής πολιτικής βίας στο Πανεπιστήμιο Μπαθ – προειδοποίησε ότι η έλλειψη οργανωτικής δομής και μελών από την Αντίφα «προσφέρει μια αξιοσημείωτη ευκαιρία να επεκταθεί η αρμοδιότητα [της κυβέρνησης] και να εφαρμοστεί σε οποιονδήποτε μπορεί να θεωρηθεί ότι ανήκει σε μια οργάνωση που δεν έχει οριστεί σωστά». «Αυτό σημαίνει ότι όποιος είναι ύποπτος ότι ανήκει στην Antifa, θα πρέπει να διαψεύσει τη σχέση του με αυτή. Οι κίνδυνοι της υπέρβασης είναι πολύ εμφανείς».
Άλλοι νομικοί εμπειρογνώμονες έχουν αναρωτιούνται γιατί η κυβέρνηση Τραμπ δεν μπορεί να αμφισβητήσει την Antifa βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας που αντιμετωπίζει εγκλήματα όπως η υποκίνηση σε βία.
Γιατί η κυβέρνηση Τραμπ στοχοποιεί την Αντίφα;
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Τραμπ στοχοποιεί την Αντίφα. Είχε πει ότι θα την κήρυσετρομοκρατική οργάνωση το 2020, αλλά δεν το έκανε τότε.
Η τελευταία του παρέμβαση έρχεται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης εκστρατείας κατά της «ριζοσπαστικής αριστεράς» μετά τη δολοφονία του Τσάρλι Κερκ, πολιτικού ακτιβιστή και ηγετική φυσιογρνωμία στο κίνημα της νεολαίας της συντηρητικής δεξίας.
Οι αρχές έχουν δηλώσει ότι ο Τάιλερ Ρόμπινσον – ο οποίος κατηγορείται για τη δολοφονία του Κερκ – είχε «αριστερή ιδεολογία», αλλά δεν έχουν παράσχει πολλές λεπτομέρειες και δεν έχει συνδεθεί άμεσα με την Antifa.
Τι δείχνουν οι μελέτες για την πολιτική βία στις ΗΠΑ;
Σε ομιλία του μετά τον μοιραίο πυροβολισμό, ο Πρόεδρος Τραμπ δήλωσε: «Η ριζοσπαστική αριστερή πολιτική βία έχει πληγώσει πάρα πολλούς αθώους ανθρώπους και έχει στοιχίσει πάρα πολλές ζωές».
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ (DoJ) αφαίρεσε μια μελέτη για την πολιτική βία στην Αμερική, η οποία κατέληγε στο συμπέρασμα ότι ο ακροδεξιός εξτρεμισμός ξεπέρασε «όλες τις άλλες μορφές βίαιου εξτρεμισμού».
Το BBC ρώτησε το Υπουργείο Δικαιοσύνης γιατί η μελέτη, που δημοσιεύθηκε το 2024 από την ερευνητική υπηρεσία του τμήματος, είχε αφαιρεθεί. Είπε ότι «δεν είχε κανένα σχόλιο».
Το BBC Verify εξέτασε πέντε ανεξάρτητες μελέτες που έχουν εξετάσει πολιτικά υποκινούμενες επιθέσεις στις ΗΠΑ εδώ και δεκαετίες, οι οποίες υποδηλώνουν ότι έχουν υπάρξει περισσότερες περιπτώσεις πολιτικής βίας στις ΗΠΑ που διαπράχθηκαν από άτομα στα οποία οι ερευνητές έχουν αποδώσει μια δεξιά ιδεολογία παρά από μια αριστερή.
Ωστόσο, καθώς δεν υπάρχει συνεπής ή καθολικός ορισμός της «δεξιάς» ή «αριστερής» ιδεολογίας, είναι δύσκολο να μετρηθούν οι τάσεις στην πολιτική βία με την πάροδο του χρόνου.
Ο καθηγητής Ρόμπερτ Πάπε, από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο, δήλωσε ότι τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί «ιστορικά υψηλά σε πολιτικές δολοφονίες και απόπειρες δολοφονίας» – με στοχους τόσο Ρεπουμπλικάνους όσο και Δημοκρατικούς πολιτικούς.
«Αυτό που βλέπουμε στα δεδομένα μας σχετικά με το τι συμβαίνει όταν ένας πολιτικός ηγέτης κατηγορεί τη μία πλευρά για τη βία είναι ότι παράγει περισσότερη υποστήριξη για την πολιτική βία, όχι λιγότερη», πρόσθεσε.
