Σήμερα (25/11) τίθενται σε ισχύ σε όλη την ΕΕ οι εκσυγχρονισμένοι κανόνες για τις άδειες οδήγησης, ενώ πλέον θα υπάρχει αμοιβαία αναγνώριση των αφαιρέσεων άδειας οδήγησης, δηλαδή οι εθνικές αρχές θα πρέπει να κοινοποιούν η μία στην άλλη χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση αποφάσεις σχετικά με την αφαίρεση άδειας οδήγησης για σοβαρές τροχαίες παραβάσεις.
Η νέα νομοθεσία έχει πλέον ενεργοποιηθεί και θα αρχίσει να εφαρμόζεται στα κράτη-μέλη σε τέσσερα χρόνια, μετά τη μεταφορά της στο εθνικό δίκαιο, με εξαίρεση τους κανόνες για τα εναλλακτικά κινούμενα οχήματα και τη συνοδευόμενη οδήγηση, οι οποίοι θα ισχύσουν σε δύο και τρία χρόνια αντίστοιχα.
Τα μέτρα, όπως επαναλαμβάνει η Κομισιόν αποσκοπούν στη μείωση των τροχαίων συγκρούσεων στους δρόμους της ΕΕ και της περιττής διοικητικής επιβάρυνσης για πολίτες και αρχές.
Μόνο πέρυσι, 19.940 ζωές χάθηκαν στους δρόμους της ΕΕ. Αυτό δείχνει σταθερή αλλά αργή πρόοδο προς τον στόχο της ΕΕ «Όραμα Μηδέν», δηλαδή τη μείωση των θανάτων και σοβαρών τραυματισμών κατά 50% έως το 2030 και την σχεδόν πλήρη εξάλειψή τους έως το 2050.
Οι νέοι κανόνες περιλαμβάνουν μέτρα που έχουν αποδεδειγμένα σημαντικά οφέλη για την οδική ασφάλεια, όπως η εισαγωγή ενός ενιαίου προγράμματος συνοδευόμενης οδήγησης σε όλη την ΕΕ για 17χρονους οδηγούς και μιας ενιαίας δοκιμαστικής περιόδου για νέους οδηγούς.
Η αμοιβαία αναγνώριση των αφαιρέσεων άδειας θα διασφαλίζει ότι οι οδηγοί που διαπράττουν σοβαρές παραβάσεις θα αντιμετωπίζουν συνέπειες, ανεξάρτητα από το αν οδηγούσαν εντός ή εκτός της χώρας κατοικίας τους.
Επιπλέον, η ΕΕ εισάγει ψηφιακές άδειες οδήγησης, προσβάσιμες από κινητά τηλέφωνα ή άλλες ψηφιακές συσκευές, οι οποίες θα μπορούν να χρησιμοποιούνται σε όλη την Ένωση.
Ο Επίτροπος για τις Βιώσιμες Μεταφορές και τον Τουρισμό, Απόστολος Τζιτζικώστας, δήλωσε:
«Σήμερα κάνουμε ένα μεγάλο βήμα μπροστά στον εκσυγχρονισμό του συστήματος αδειοδότησης των οδηγών και στη μείωση του απαράδεκτου αριθμού θανάτων στους δρόμους της ΕΕ…. Οι νέοι κανόνες μάς φέρνουν πιο κοντά στο Όραμα Μηδέν – μηδενικοί θάνατοι και σοβαροί τραυματισμοί στους δρόμους της ΕΕ έως το 2050».
Ψηφιακές άδειες οδήγησης
Η νέα Οδηγία για τις άδειες οδήγησης εισάγει την πλήρως ψηφιακή άδεια οδήγησης, διαθέσιμη σε κινητό τηλέφωνο ή άλλη ψηφιακή συσκευή. Θα εκδίδεται στο Ευρωπαϊκό Πορτοφόλι Ψηφιακής Ταυτότητας. Η καινοτομία αυτή θα απλουστεύσει τις διοικητικές διαδικασίες για τους πολίτες και τις εθνικές αρχές, ενώ θα διευκολύνει σημαντικά την αντικατάσταση, ανανέωση ή ανταλλαγή άδειας σε περίπτωση μετακίνησης σε άλλο κράτος-μέλος.
Μετά από σύντομη μεταβατική περίοδο, οι ψηφιακές άδειες θα εκδίδονται από προεπιλογή σε όλα τα κράτη-μέλη. Ωστόσο, οι φυσικές άδειες θα παραμένουν διαθέσιμες κατόπιν αιτήματος, ιδίως για όσους δεν διαθέτουν smartphone ή χρειάζονται έντυπο έγγραφο (π.χ. για ταξίδια σε τρίτες χώρες που δεν αναγνωρίζουν τις ψηφιακές άδειες).
Προγράμματα συνοδευόμενης οδήγησης για 17χρονους οδηγούς
Η νέα Οδηγία εισάγει ένα ενιαίο σύστημα συνοδευόμενης οδήγησης για 17χρονους οδηγούς αυτοκινήτων (κατηγορία Β). Τα συστήματα συνοδευόμενης οδήγησης έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικά στη βελτίωση της οδικής ασφάλειας.
Τα κράτη-μέλη θα μπορούν επίσης, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να εφαρμόζουν τέτοια προγράμματα για 17χρονους οδηγούς φορτηγών (κατηγορίες C1, C1E και C), με αμοιβαία αναγνώριση μεταξύ των κρατών-μελών που τα εφαρμόζουν. Το μέτρο αυτό μειώνει το “χάσμα σχολείου-τιμονιού”, συμβάλλοντας στην προσέλκυση περισσότερων νέων στο επάγγελμα του οδηγού φορτηγού.
Αυστηρότεροι κανόνες για νέους οδηγούς
Η Οδηγία εισάγει δοκιμαστική περίοδο τουλάχιστον δύο ετών για νέους οδηγούς, κατά την οποία θα υπόκεινται σε αυστηρότερους κανόνες και κυρώσεις σε όλη την ΕΕ. Αυτό είναι κρίσιμο, καθώς αν και οι νέοι οδηγοί αποτελούν μόλις το 8% όλων των οδηγών αυτοκινήτων, δύο στις πέντε θανατηφόρες συγκρούσεις αφορούν οδηγό ή αναβάτη κάτω των 30 ετών.
Πιο συστηματικοί έλεγχοι ικανότητας οδήγησης
Στο μέλλον, η ικανότητα οδήγησης των κατόχων άδειας θα ελέγχεται πιο συστηματικά. Η νέα Οδηγία προβλέπει σειρά από μέτρα για να διασφαλίζεται ότι ο οδηγός παραμένει σωματικά και ψυχικά ικανός να οδηγεί. Ως ελάχιστο, οι οδηγοί θα καλούνται να συμπληρώνουν μια αυτοαξιολόγηση πριν από την έκδοση άδειας και σε κάθε ανανέωση, ή να συμμορφώνονται με άλλα συστήματα αξιολόγησης που ορίζονται σε εθνικό επίπεδο.
Καλύτερη προστασία των ευάλωτων χρηστών του δρόμου
Για την καλύτερη προστασία ευάλωτων χρηστών, όπως πεζών, ποδηλατών και χρηστών ηλεκτρικών πατινιών και άλλων μικροκινητικών μέσων, οι νέοι κανόνες προσαρμόζουν τις απαιτήσεις εκπαίδευσης και εξέτασης, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στην ασφάλεια των ομάδων αυτών.
Εναρμόνιση των κανόνων με τις τεχνολογικές εξελίξεις
Για να ευθυγραμμιστούν οι κανόνες αδειοδότησης με τις τεχνολογικές εξελίξεις και τη μετάβαση σε οχήματα μηδενικών εκπομπών, οι νέες απαιτήσεις εξέτασης θα αξιολογούν, για παράδειγμα, γνώσεις και δεξιότητες σχετικές με προηγμένα συστήματα υποβοήθησης και άλλες αυτοματοποιημένες τεχνολογίες.
Προώθηση χρήσης εναλλακτικά κινουμένων και ειδικών οχημάτων
Η νέα Οδηγία επιτρέπει στους κατόχους άδειας κατηγορίας Β να οδηγούν οχήματα που κινούνται με εναλλακτικά καύσιμα, συμπεριλαμβανομένων οχημάτων έκτακτης ανάγκης, με μέγιστο βάρος έως 4,25 τόνους (αντί 3,5). Αυτό λαμβάνει υπόψη ότι τέτοια οχήματα είναι συχνά βαρύτερα (π.χ. λόγω μπαταριών) και συμβάλλει στην προώθησή τους, χωρίς να απαιτείται ανώτερη κατηγορία άδειας. Θα θεσπιστούν επίσης κανόνες που θα επιτρέπουν σε κατόχους άδειας Β, μετά από στοχευμένη εκπαίδευση ή εξέταση, να αποκτούν επιπλέον δικαιώματα για την οδήγηση βαρέων αυτοκινούμενων τροχόσπιτων.
Ενιαία αναγνώριση στην ΕΕ αδειών που εκδίδονται κατόπιν ανταλλαγής από συγκεκριμένες τρίτες χώρες
Σήμερα, οι άδειες που εκδίδονται σε κράτος-μέλος σε ανταλλαγή άδειας από τρίτη χώρα φέρουν τον κωδικό “70” και δεν είναι υποχρεωτικά αναγνωρίσιμες από άλλα κράτη-μέλη όταν ο κάτοχος μεταφέρει την κατοικία του. Η νέα Οδηγία προβλέπει ενιαία αναγνώριση σε όλη την ΕΕ για άδειες που έχουν εκδοθεί σε ανταλλαγή αδειών από συγκεκριμένες τρίτες χώρες που διαθέτουν πλαίσιο οδικής ασφάλειας αντίστοιχο με αυτό της ΕΕ. Η Επιτροπή, μαζί με τα κράτη-μέλη, θα αξιολογεί και θα αποφασίζει κατά περίπτωση ποιες χώρες πληρούν τις προϋποθέσεις.
Δυνατότητα απόκτησης άδειας στο κράτος ιθαγένειας υπό προϋποθέσεις
Η απόκτηση άδειας οδήγησης δεν θα πρέπει να είναι εξέταση γλωσσομάθειας. Γι’ αυτό, οι νέοι κανόνες επιτρέπουν στους πολίτες να αποκτούν άδεια στο κράτος ιθαγένειάς τους, εάν το κράτος διαμονής τους δεν παρέχει διερμηνεία ή μετάφραση στη γλώσσα τους (εντός ΕΕ) κατά την απόκτηση της πρώτης άδειας κατηγορίας Β.
Αμοιβαία αναγνώριση αφαιρέσεων άδειας οδήγησης
Η νέα Οδηγία για τις αφαιρέσεις άδειας θα διασφαλίζει ότι οι οδηγοί που διαπράττουν σοβαρές παραβάσεις σε ένα κράτος-μέλος θα αντιμετωπίζουν συνέπειες σε ολόκληρη την ΕΕ. Μέσω συστήματος αμοιβαίας αναγνώρισης, οι αφαιρέσεις άδειας που επιβάλλονται σε ένα κράτος-μέλος θα εφαρμόζονται σε όλη την Ένωση για σοβαρά αδικήματα όπως υπερβολική ταχύτητα (άνω των 50 km/h), οδήγηση υπό την επήρεια και πρόκληση θανάτου ή σοβαρού τραυματισμού λόγω επικίνδυνης οδήγησης.
