Οι πρόσφατες εξελίξεις στις σχέσεις του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία αποκαλύπτουν μια περίοδο αυξανόμενης έντασης και γεωπολιτικής αβεβαιότητας στην Ευρώπη. Οι συνεχείς ρωσικές προκλήσεις, οι παραβιάσεις εναέριου χώρου και οι υβριδικές επιθέσεις μέσω drones και κυβερνοπολέμου, έχουν οδηγήσει τη Συμμαχία να επανεξετάσει τη στάση της απέναντι στη Μόσχα. Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ αναζητούν πιο αποφασιστικά μέτρα άμυνας και αποτροπής, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης οπλισμένων drones και της αναθεώρησης των κανόνων εμπλοκής για τους πιλότους στα ανατολικά σύνορα.
Η κατάσταση καταδεικνύει τη μετάβαση από μια περίοδο ψυχρής ειρήνης σε μια νέα εποχή «γκρίζου πολέμου», όπου η γραμμή μεταξύ ειρήνης και σύγκρουσης γίνεται ολοένα πιο δυσδιάκριτη. Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει παράλληλες πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της ασφάλειας και της ενότητας απέναντι στις επιθετικές ενέργειες της Ρωσίας.
Οι συνομιλίες στοχεύουν στην αύξηση του κόστους για τη Μόσχα όσον αφορά τον «υβριδικό πόλεμο» της και στη χάραξη σαφών αντιμέτρων μετά από μια σειρά παραβιάσεων εναέριου χώρου από ρωσικά drones και μαχητικά, σύμφωνα με τέσσερις αξιωματούχους του ΝΑΤΟ που έχουν ενημερωθεί σχετικά.
Τα κράτη πρώτης γραμμής που συνορεύουν με τη Ρωσία, με την υποστήριξη της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, ξεκίνησαν τις συζητήσεις, οι οποίες έκτοτε έχουν επεκταθεί σε ευρύτερη ομάδα εντός της 32μελούς συμμαχίας.
Οι προτάσεις περιλαμβάνουν την οπλοποίηση των drones επιτήρησης που χρησιμοποιούνται για τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με ρωσικές στρατιωτικές δραστηριότητες, καθώς και τη μείωση του ορίου εμπλοκής για τους πιλότους που περιπολούν στα ανατολικά σύνορα, ώστε να μπορούν να καταρρίπτουν ρωσικές απειλές.
Μια άλλη επιλογή είναι η διενέργεια στρατιωτικών ασκήσεων του ΝΑΤΟ στα σύνορα με τη Ρωσία, ειδικά σε πιο απομονωμένα και αφύλακτα σημεία της μεθορίου.
Τραμπ: «Το ΝΑΤΟ πρέπει να ανοίγει πυρ σε ρωσικά αεροσκάφη»
Ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι το ΝΑΤΟ θα έπρεπε να ανοίγει πυρ σε ρωσικά αεροσκάφη που παραβιάζουν το έδαφος των συμμάχων.
Τα σχόλια του Προέδρου των ΗΠΑ ήρθαν μετά από μια σειρά ρωσικών προκλήσεων, συμπεριλαμβανομένης της πρώτης άμεσης αντιπαράθεσης μεταξύ αεροσκαφών του ΝΑΤΟ και ρωσικών drones από την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022.
Εκτός από το περιστατικό αυτό στον πολωνικό εναέριο χώρο, ρωσικά drones έχουν επίσης εισέλθει στη Ρουμανία, ενώ μαχητικά MiG παραβίασαν τον εναέριο χώρο της Εσθονίας.
Παράλληλα, δεκάδες αγνώστου ταυτότητας drones έχουν προκαλέσει μεγάλες διακοπές λειτουργίας αεροδρομίων στο Βέλγιο, τη Δανία και τη Γερμανία, με ορισμένους αξιωματούχους να τα αποδίδουν στην ίδια εκστρατεία υβριδικού πολέμου της Μόσχας, η οποία περιλαμβάνει επίσης κυβερνοεπιθέσεις και απόπειρες σαμποτάζ.
Ο Μάθιου Γουίτακερ, πρεσβευτής των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι «εργάζεται καθημερινά» με τους συμμάχους για να διασφαλίσει ότι «διαθέτουμε καλύτερες επιλογές στον ασύμμετρο και υβριδικό πόλεμο».
Τόνισε ότι είναι ζωτικής σημασίας να διασφαλιστεί πως «υπάρχουν αρκετά σκαλοπάτια στην κλίμακα κλιμάκωσης».
Δύο αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ ανέφεραν στους FT oτι ένα επείγον ζήτημα είναι η απλούστευση των κανόνων εμπλοκής κατά μήκος του ανατολικού μετώπου.
Σε ορισμένες χώρες, οι πιλότοι υποχρεούνται να επιβεβαιώσουν οπτικά την απειλή πριν εμπλακούν, ενώ σε άλλες μπορούν να ανοίξουν πυρ βάσει δεδομένων ραντάρ ή της εκτιμώμενης επικινδυνότητας της κατεύθυνσης ή της ταχύτητας του εχθρικού αντικειμένου.
Το ΝΑΤΟ δεν απάντησε άμεσα σε αίτημα για σχολιασμό.
Οι συνομιλίες, που ξεκίνησαν σε μικρό κύκλο άμεσα επηρεαζόμενων κρατών, έχουν πλέον εξελιχθεί σε ευρύτερη συζήτηση, καθώς και άλλες πρωτεύουσες αναγνωρίζουν την απειλή από την εκστρατεία αποσταθεροποίησης της Μόσχας.
Κάποιες χώρες πιέζουν για πιο επιθετική στάση του ΝΑΤΟ ως μέσο αποτροπής, ενώ άλλες συνιστούν πιο συντηρητική προσέγγιση, δεδομένου του κινδύνου άμεσης αντιπαράθεσης με μια πυρηνική δύναμη όπως η Ρωσία.
«Υπάρχουν ενεργές συζητήσεις για το πώς να ανταποκριθούμε καλύτερα και πιο αποτελεσματικά στη Ρωσία», δήλωσε ένας διπλωμάτης του ΝΑΤΟ, προειδοποιώντας ότι οι συνομιλίες βρίσκονται ακόμη σε αρχικό στάδιο.
Το ΝΑΤΟ πραγματοποίησε δύο έκτακτες συνεδριάσεις τον περασμένο μήνα, λόγω των περιστατικών στην Πολωνία και την Εσθονία, και εγκαινίασε την αποστολή “Eastern Sentry” — μια επιχείρηση για την ενίσχυση της αντιαεροπορικής άμυνας των κρατών πρώτης γραμμής.
Δεν υπάρχει χρονοδιάγραμμα ούτε υποχρέωση συμφωνίας για οποιαδήποτε αλλαγή στάσης, και μια πιθανή μεταβολή ενδέχεται να μην ανακοινωθεί δημόσια, προειδοποίησαν όλοι οι τέσσερις αξιωματούχοι.
Η Ε.Ε. προετοιμάζει παράλληλα μέτρα
Οι συζητήσεις του ΝΑΤΟ πραγματοποιούνται καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζεται να λάβει δικά της μέτρα ως απάντηση στις ρωσικές προκλήσεις.
Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν τον περιορισμό των μετακινήσεων Ρώσων διπλωματών στην Ευρώπη —οι οποίοι ύποπτα θεωρούνται από τις μυστικές υπηρεσίες ότι διευθύνουν δίκτυα πρακτόρων και επιχειρήσεις σαμποτάζ σε χώρες πέρα από εκείνες όπου είναι επίσημα διαπιστευμένοι— καθώς και τη χρηματοδότηση από την ΕΕ για την εγκατάσταση αμυντικών συστημάτων κατά drones.
«Πρόκειται για μια σκόπιμη και στοχευμένη εκστρατεία “γκρίζας ζώνης” εναντίον της Ευρώπης. Και η Ευρώπη πρέπει να απαντήσει», δήλωσε την Τετάρτη η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
«Η Ρωσία επιδιώκει να σπείρει τη διαίρεση. Εμείς πρέπει να απαντήσουμε με ενότητα», είπε ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
«Δεν πρέπει μόνο να αντιδράσουμε· πρέπει να αποτρέψουμε. Διότι αν διστάσουμε να δράσουμε, η γκρίζα ζώνη θα συνεχίσει να επεκτείνεται.»
Πηγή: Financial Times
