Όλες και όλοι γνωρίζουμε κάποιον ή κάποια που αργεί συστηματικά στα ραντεβού του. Όλες και όλοι έχουμε έναν φίλο ή φίλη ή συγγενή που ξέρουμε ότι θα μας «στήσει» στην επόμενη μας συνάντηση που έχουμε κανονίσει.
Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;
Η αργοπορία πιθανώς οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως η αντίληψη του χρόνου, η διαχείριση του χρόνου και η προσωπικότητα, λένε οι ειδικοί.
«Είναι πιθανό να υπάρχει ένας μηχανισμός στον εγκέφαλο που κάνει μερικούς ανθρώπους να καθυστερούν στις συναντήσεις επειδή υποτιμούν τον χρόνο που θα τους πάρει για να φτάσουν στο ραντεβού τους», είπε στο Live Science ο Χούγκο Σπίερς, καθηγητής γνωσιακής νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Λονδινου και ο συν-συγγραφέας μιας μελέτης του 2017 στο περιοδικό Hippocampus.
Ο ιππόκαμπος είναι μια περιοχή του εγκεφάλου που επεξεργάζεται ορισμένες πτυχές του χρόνου, όπως το να θυμόμαστε πότε πρέπει να κάνουμε κάτι και πόσο χρόνο χρειάζεται για να ολοκληρωθεί αυτό που θέλουμε να κάνουμε, είπε ο Σπίερς.
Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Reviews Neuroscience αναφέρει ότι οι νευρώνες στον ιππόκαμπο που λειτουργούν ως «χρονικά κύτταρα» συμβάλλουν στην αντίληψη και τη μνήμη των γεγονότων, αλλά το γιατί ακριβώς μερικοί άνθρωποι «υποτιμούν» διαρκώς τον χρόνο είναι ασαφές.
Ένας παράγοντας μπορεί να είναι το πόσο εξοικειωμένοι είμαστε με έναν χώρο.
Για τη μελέτη του 2017, ο Σπίερς ζήτησε από 20 φοιτητές που είχαν πρόσφατα μετακομίσει στο Λονδίνο να σχεδιάσουν έναν χάρτη της περιοχής του πανεπιστημίου τους και να υπολογίσουν τους χρόνους ταξιδιού σε διαφορετικούς προορισμούς.
«Εάν έχουμε μεγάλη εμπειρία στην εκτέλεση μιας εργασίας, είναι πιθανότερο να υποτιμήσουμε το πόσο χρόνο θα μας πάρει», δήλωσε στο Live Science η Έμιλι Γάλντουμ, επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κάμπελ στη Βόρεια Καρολίνα και κύρια συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύτηκε στο Journal of Experimental Psychology: General.
Στη μελέτη, η Γάλντουμ διαπίστωσε ότι περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η μουσική, μπορούν να διαστρεβλώσουν την αίσθηση του χρόνου.
Συγκεκριμένα, η Γάλντουμ έδειξε ότι όταν δύο ξεχωριστές ομάδες (ενήλικες και ηλικιωμένοι) έκαναν μια εργασία με ερωτήσεις γενικής γνώσης, ορισμένοι από αυτούς υπολόγισαν λανθασμένα τη διάρκεια της εργασίας με βάση τον αριθμό των τραγουδιών που άκουγαν να παίζονται.
Οι νεότεροι ενήλικες είχαν την τάση να «διογκώνουν» τις εκτιμήσεις του χρόνου τους όταν άκουγαν τέσσερα σύντομα τραγούδια σε σύγκριση με δύο τραγούδια μεγαλύτερης διάρκειας, κάτι που δεν φαινόταν να επηρεάζει την αντίληψη του χρόνου στην ομάδα των ηλικιωμένων.
Ένας άλλος περιβαλλοντικός παράγοντας μπορεί να είναι ο συνωστισμός. Σε μια μελέτη του 2022 στο περιοδικό Virtual Reality, οι ερευνητές ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να υπολογίσουν τη διάρκεια των περισσότερο ή λιγότερο πολυσύχναστων προσομοιωμένων ταξιδιών με το μετρό. Διαπίστωσαν ότι για τις πολυσύχναστες μετακινήσεις ένιωθαν ότι χρειάζονταν 10% περισσότερο χρόνο από τις λιγότερο πολυσύχναστες διαδρομές.
Η προσωπικότητα παίζει επίσης ρόλο στην αργοπορία. Ορισμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, όπως η μειωμένη ευσυνειδησία, μπορεί να κάνει μερικούς ανθρώπους να ξεχάσουν εργασίες που είχαν προγραμματίσει εκ των προτέρων, είπε η Γάλντουμ.
«Ένας άλλος παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει την αργοπορία ενός ατόμου είναι το πόσο επιρρεπής είναι να κάνει πολλαπλές εργασίες», πρόσθεσε.
Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Advances in Cognitive Psychology έδειξε ότι τα άτομα που κάνουν πολλές εργασίες ταυτόχρονα είναι λιγότερο πιθανό να θυμούνται και να ολοκληρώσουν άλλες προγραμματισμένες εργασίες στην ώρα τους.
Όσοι καθυστερούν μερικές φορές δεν αντιλαμβάνονται ότι είναι άνθρωποι που συνηθίζουν να αργοπορούν, δήλωσε στο Live Science η Γκρέις Πάσι, συγγραφέας του «Late! A Timebender’s guide to why we are late and how we can change».
Μια ανασκόπηση του 2019 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Medical Science Monitor διαπίστωσε ότι τα άτομα με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ADHD) δυσκολεύονται να επεξεργαστούν και να εκτιμήσουν το πέρασμα του χρόνου.
«Η καθυστέρηση μπορεί να είναι σύμπτωμα αναβλητικότητας», είπε στο Live Science ο Φουσκια Σιρόϊ, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Ντάραμ στην Αγγλία. Η αναβλητικότητα συνήθως έχει τις ρίζες της σε μια δύσκολη συναισθηματική σχέση με το έργο, είπε ο Σιρόϊ.
Η διαφορά μεταξύ της αναβλητικότητας και της καθυστέρησης είναι ότι η τελευταία επηρεάζει τη σχέση μας με τους άλλους, είπε η Πάσι.
Τι μπορούν λοιπόν να κάνουν οι διαρκώς αργοπορημένοι για να είναι στην ώρα τους στις συναντήσεις και να αποφεύγουν να στεναχωρούν φίλους και αγαπημένα πρόσωπα;
Η Πάσι πρότεινε κάτι απλό: Να ρυθμίζουν τα ξυπνητήρια και τις υπενθυμίσεις στο τηλέφωνό τους.