Ένας διαφορετικός λατινοαμερικάνικος «πόλεμος» έχει ξεσπάσει πρόσφατα ανάμεσα σε Αργεντινή και Χιλή.
Το Μπουένος Άιρες έχει μπει δυναμικά τα τελευταία χρόνια στα χωράφια της Χιλής, διεκδικώντας τον έλεγχο του παγκόσμιου εμπορίου «λευκού χρυσού» καθώς μέσα στην επόμενη χρονιά θα έχει πενταπλασιάσει τις εξορύξεις ενώ έως το 2027 θα έχουν δεκαπλασιαστεί.
Ο έλεγχος της αγοράς λιθίου, του βασικού στοιχείου για την μετάβαση στην πράσινη ενέργεια, δίνει δύναμη στη χώρα που κρατά τα σκήπτρα της εξόρυξής του, με την Αργεντινή να διεκδικεί την κορυφή έως το 2030.
Το λίθιο, το ελαφρύτερο μέταλλο στον κόσμο, που θεωρείται ο «λευκός χρυσός» της εποχής, λόγω του ανοιχτού χρώματος και της υψηλής αγοραστικής του αξίας, χρησιμοποιείται στην κατασκευή ηλεκτρικών οχημάτων, κινητών τηλέφωνα και σε επαναφορτιζόμενες μπαταρίες για φορητούς υπολογιστές.
Αργεντινή ή Χιλή;
Αναλυτές της εταιρείας συμβούλων πολιτικών κινδύνων Eurasia Group εκτιμούν, ότι η πορεία της παραγωγής λιθίου στην Αργεντινή εξαρτάται κυρίως από τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές, με το αποτέλεσμα να επηρεάζει τις μακροοικονομικές προοπτικές της χώρας.
«Το διακύβευμα είναι υψηλό», ανέφεραν οι αναλυτές του Eurasia Group σε ένα σημείωμα που δημοσιεύθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου.
«Σε κίνδυνο δεν είναι μόνο η ευκαιρία της Αργεντινής να αναπτύξει μια ισχυρή αλυσίδα εφοδιασμού λιθίου, και πιθανώς μπαταρίας, αλλά και η πρόοδος της παγκόσμιας ενεργειακής μετάβασης».
«Εάν η έκρηξη λιθίου της Αργεντινής καταπνιγεί, θα εμποδίσει τις προμήθειες που απαιτούνται για την τροφοδοσία της επανάστασης των ηλεκτρικών οχημάτων (EV), προς το τέλος της δεκαετίας, οπότε και αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά η παγκόσμια ζήτηση.
Η Λατινική Αμερική προμηθεύει σήμερα περίπου το 35% του λιθίου παγκοσμίως, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, με τη Χιλή (26%) και την Αργεντινή (6%) να έχουν στα χέρια τους την παγκόσμια αγορά παρότι η Αυστραλία είναι στην κορυφή.
Η Λατινική Αμερική ωστόσο, εκτιμάται ότι κατέχει περισσότερο από το 50% των παγκόσμιων αποθεμάτων λιθίου.
Αυξάνεται η ζήτηση λιθίου
Επί του παρόντος, η Αργεντινή έχει δύο έργα εξόρυξης λιθίου, ένα στη βόρεια επαρχία Καταμάρκα και το δεύτερο στη γειτονική Σάλτα. Και οι δύο επιχειρήσεις προβλέπεται να διπλασιάσουν την παραγωγή τους το 2024, ενώ άλλες 10 περιοχές βρίσκονται υπό κατασκευή.
Ο μόνος λόγος για να ανατραπούν αυτά τα σχέδια είναι μια απότομη πτώση της ζήτησης λιθίου και των τιμών του, κάτι που θεωρείται απίθανο.
Κοιτάζοντας το μέλλον, ωστόσο, η ζήτηση για λίθιο αναμένεται να υπερτροφοδοτηθεί από την αυξανόμενη ανάπτυξη τεχνολογιών καθαρής ενέργειας με τους αναλυτές να πιστεύουν ότι οι τιμές θα μπορούσαν να φτάσουν ακόμη και σε επίπεδα ρεκόρ.
«Η Αργεντινή έχει άπειρους αναξιοποίητους πόρους όσον αφορά την εξόρυξη. Μιλάμε για μια νέα Χιλή, αν όχι μεγαλύτερη», δήλωσε στο CNBC ο Mariano Machado, κύριος αναλυτής για την Αμερική στη Verisk Maplecroft.
Γιατί η αγορά προτιμά την Αργεντινή
Ο αριστερός πρόεδρος της Χιλής Γκάμπριελ Μπόριτς όμως ανακοίνωσε τον Απρίλιο ότι το κράτος αναλάμβανε το πλειοψηφικό μερίδιο στη βιομηχανία λιθίου της χώρας, απογοητεύοντας ορισμένους επιχειρηματικούς κολοσούς.
Η κίνηση ερμηνεύτηκε ως την αρχή εθνικοποίησης της βιομηχανίας της Χιλής, με τις ιδιωτικές εταιρείες να χρειάζεται τώρα να συνεργαστούν με την κυβέρνηση προκειμένου να εκμεταλλευτούν τους πόρους λιθίου της χώρας.
«Όταν κάποιος μιλά για εξόρυξη λιθίου στη Λατινική Αμερική, η Χιλή είναι η πρώτη χώρα που έρχεται στο μυαλό. Το θέμα είναι ότι η υπόθεση περιπλέκεται κάπως λόγω της επιθυμίας του κράτους να παρέμβει στη βιομηχανία κάτι που δεν συμβάινει στην Αργεντινή», δήλωσε ο Machado της Verisk Maplecroft.
Διαμαρτυρίες και πορείες στο Μπουένος Άιρες
«Η Αργεντινή έχει ήδη γίνει hotspot όσον αφορά το λίθιο αλλά αυτό δεν φέρνει μόνο καλά νέα» υπογραμμίζει .
Οι βόρειες επαρχίες της Αργεντινής, όπου κατοικούνται από αυτόχθονες, έχουν ιστορία εξορυκτικών δραστηριοτήτων με αποτέλεσμα κανείς να μην θέλει μια επανάληψη της ιστορίας.
Οι αναλυτές έχουν προειδοποιήσει ότι η επέκταση της βιομηχανίας λιθίου θα μπορούσε να προκαλέσει έντονες διαμαρτυρίες των κατοίκων για την πρόσβαση τους στο νερό και φυσικά την καταστροφή του περιβάλλοντος.
Στις αρχές Αυγούστου, ιθαγενείς διαδηλωτές από τη βόρεια επαρχία Jujuy έφτασαν ως το Μπουένος Άιρες, για να υπερασπιστούν τα εδάφη και τους φυσικούς τους πόρους.
Οι διαμαρτυρίες ξεκίνησαν όταν η κυβέρνηση θέλησε να αλλάξει την νομοθεσία δίνοντας στις εταιρείες εξόρυξης λιθίου, μεγαλύτερη πρόσβαση σε αυτόχθονες εκτάσεις.
Καθοριστικός ο ρόλος της Κίνας
Η Κίνα, που προσπαθεί και καταφέρνει να ηγηθεί σε διάφορες αγορές, αναμένεται να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη του κλάδου λιθίου της Αργεντινής βραχυπρόθεσμα, κάτι που φυσικά θα επιδιώξουν και δυτικές εταιρεές.
Ωστόσο, οι επερχόμενες προεδρικές εκλογές στην Αργεντινή ενδέχεται να απειλήσουν τον ρόλο του Πεκίνου ως εξέχοντος εμπορικού εταίρου και μεγάλου πιστωτή έργων υποδομής.
Η Κίνα στρέφει το βλέμμα και στη Λατινική Αμερική
Οι γενικές εκλογές στην Αργεντινή έχουν προγραμματιστεί να διεξαχθούν στις 22 Οκτωβρίου μετά τη νίκη-σοκ για τον ακροδεξιό ελευθεριακό οικονομολόγο Χαβιέρ Μιλέι στις προεδρικές προκριματικές εκλογές του Αυγούστου.
Ο Μιλέι, ο οποίος έλαβε το 30,5% των ψήφων στις 13 Αυγούστου, έχει δεσμευτεί ότι η χώρα δεν θα συνεργάζεται πλέον με «κομμουνιστικά» καθεστώτα εάν κερδίσει τις εκλογές.
Οι αναλυτές λένε ότι η απρόβλεπτη φύση του Milei και η έλλειψη πολιτικού ιστορικού καθιστούν δύσκολο να κατανοήσουμε πώς θα επιβλέπει τη βιομηχανία λιθίου εάν έρθει στην εξουσία.
Πληροφορίες από το CNBC