Έχοντας πληροφορηθεί ότι οι εκδόσεις Καστανιώτη προχώρησαν στη μετάφραση και έκδοση στην Ελλάδα ενός βιβλίου για την ελληνική επανάσταση που γράφτηκε στα σερβικά(!) δεν δοκίμασα έκπληξη διαπιστώνοντας ότι ο Πρέσβης της Σερβίας στη χώρα μας είναι λάτρης της ελληνικής Ιστορίας και του Πολιτισμού.
Ο Ντούσαν Σπασόγεβιτς με υποδέχθηκε και με καλωσόρισε στα ελληνικά, τα οποία μιλά και χειρίζεται θαυμάσια, συγκαταλεγόμενος στους ελάχιστους ξένους διπλωμάτες που έχουν μάθει τόσο καλά την γλώσσα μας.
«Έχω ζήσει 8 χρόνια στην Ελλάδα και έμαθα τη γλώσσα μέσα στα τελευταία χρόνια, αν και δεν είναι εύκολο να διδαχθούμε όταν είμαστε σε μεγαλύτερη ηλικία», μου αποκαλύπτει. Ωστόσο, παραμένει ένας από τους νεότερους πρέσβεις σε ηλικία - μόλις 49 ετών - ενώ είναι φανερό πως έχει αξιοποιήσει στο έπακρο την πολυετή παραμονή του στην Αθήνα, καθώς δείχνει να αντιλαμβάνεται σε βάθος την σύγχρονη πολιτική, οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα.
Το βιβλίο του με τίτλο «Ελλάδα: Ο αγώνας για την ανεξαρτησία, η συγκρότηση του κράτους και η παλιγγενεσία του έθνους» γράφτησε στα σερβικά, μας εξηγεί, ενώ με πρωτοβουλία των εκδόσεων Καστανιώτη μεταφράστηκε και κυκλοφορεί πλέον στην ελληνική αγορά. Στην Σερβία σημείωσε μεγάλη επιτυχία με αλλεπάλληλες εκδόσεις, ενώ Έλληνες ιστορικοί εγκωμιάζουν τη δουλειά του, λέγοντας ότι υπάρχουν σημεία όπου έχει ξεπεράσει και τους ίδιους.
Η ματιά του στην ελληνική επανάσταση είναι πρωτότυπη, επειδή είναι «βαλκανοκεντρική» - αλλά και ευρωπαϊκή σε μεγάλο βαθμό.
HuffPost: Πως και γιατί αποφασίσατε να γράψετε για την Ελλάδα, κύριε Πρέσβη;
Ντούσαν Σπασόγεβιτς: Δεν είναι εύκολη η ερώτηση αλλά θα προσπαθήσω να σας απαντήσω. Αυτό το βιβλίο μου, νομίζω, προέκυψε - θα είμαι ειλικρινής - από την μεγάλη εκτίμηση και μεγάλη αγάπη που έχω για την Ελλάδα και για τον ελληνικό λαό. Έχοντας ζήσει τα τελευταία 8 χρόνια στην Ελλάδα, είχα μία μεγάλη ευκαιρία να γνωρίσω, να συναναστραφώ και να ζήσω μαζί με τους Έλληνες. Ακριβώς γι αυτό τον λόγο, ήθελα να φέρω την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό, που ανακάλυψα προσωπικά, πιο κοντά σε όλους όσους μιλούν την σερβική γλώσσα. Αλλά και αντίστροφα: Τώρα που κυκλοφορεί το βιβλίο μου στα ελληνικά νομίζω ότι και οι Έλληνες αναγνώστες θα έχουν μέσα από αυτό μία πιο ολοκληρωμένη εικόνα για την Σερβία. Στην χώρα μου το βιβλίο αυτό σημείωσε μεγάλη επιτυχία. Έγιναν πολλές εκδόσεις. Πίστευα από την αρχή, λοιπόν, ότι δεν μπορούμε εμείς οι Σέρβοι να κατανοήσουμε την συνείδηση των σύγχρονων Ελλήνων, χωρίς να γνωρίζουμε σε βάθος αυτή την περίοδο κατά την οποία δόθηκε ο αγώνας για την ελευθερία και ανεξαρτησία της Ελλάδας.
“Αυτό το βιβλίο μου, νομίζω, προέκυψε - θα είμαι ειλικρινής - από την μεγάλη εκτίμηση και μεγάλη αγάπη που έχω για την Ελλάδα και για τον ελληνικό λαό.”
“Προσωπικότητες εκείνης της εποχής μου έκαναν μεγάλη εντύπωση. Παραδείγματος χάριν, ο Αδαμάντιος Κοραής. Ο Ιωάννης Κωλέττης. Αυτοί ήταν οι ιδεολόγοι της επανάστασης. Βεβαίως, η μεγαλύτερη προσωπικότητα ήταν ο Ρήγας Φεραίος.”
HuffPost: Ποιό στοιχείο ήταν αυτό που έκανε τη διαφορά κατά την γνώμη σας και οδήγησε στην επιτυχία του ιστορικού εγχειρήματος της ελληνικής επανάστασης;
Ντούσαν Σπασόγεβιτς: Νομίζω ότι οι Έλληνες τότε σχεδίασαν την επανάσταση στη βάση ενός ευρύτερου εθνικού πλαισίου. Υπήρξε μία οργανωμένη προετοιμασία της επανάστασης. Προσωπικά σκέφτομαι ότι στην Ιστορία παίζουν τεράστιο ρόλο οι μεγάλες προσωπικότητες - αν όχι τον αποφασιστικότερο ρόλο στην χάραξη της εξέλιξης των γεγονότων. Προσωπικότητες εκείνης της εποχής μου έκαναν μεγάλη εντύπωση. Παραδείγματος χάριν, ο Αδαμάντιος Κοραής. Ο Ιωάννης Κωλέττης. Αυτοί ήταν οι ιδεολόγοι της επανάστασης. Βεβαίως, η μεγαλύτερη προσωπικότητα ήταν ο Ρήγας Φεραίος. Παράλληλα, πάρα πολύ σημαντικό ρόλο έπαιξαν πρόσωπα - σύμβολα, όπως ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, αλλά και ο Ιωάννης Καποδίστριας που μπόρεσε να ενώσει πολιτικές προσωπικότητες με τους ένοπλους επαναστάτες. Μην ξεχνάτε ότι ο Καποδίστριας υπήρξε και υπουργός Εξωτερικών της Τσαρικής Ρωσίας. Αυτός ο συνδυασμός αποδείχθηκε καθοριστικός. Δίπλα σε αυτές τις προσωπικότητες, πρέπει να βλέπουμε τους μεγάλους Φιλέλληνες, όπως ο Πούσκιν στην Ρωσία και ο Λόρδος Βύρων στην Βρετανία. Οι προσωπικότητες αυτές υπήρξαν για εμένα ο πλέον καθοριστικός παράγων στην Ιστορία.
“Η ελληνοσερβική φιλία έχει βαθιές ρίζες ακριβώς σε αυτή την εποχή, όπου αναφέρεται το βιβλίο μου. Περισσότεροι από 100 εθελοντές ήρθαν εκείνη την εποχή από την Σερβία στην Ελλάδα. Και ξέρετε, εκείνη την εποχή αυτό δεν ήταν συνηθισμένο, ούτε εύκολο. Ούτε να ταξιδέψεις, χωρίς αεροπλάνα, αυτοκίνητα, τρένα...”
HuffPost: Πως βλέπετε τις σχέσεις της Σερβίας με την Ελλάδα και των Σέρβων με τους Έλληνες σήμερα, αλλά και στο μέλλον;
Ντούσαν Σπασόγεβιτς: Οι σύγχρονοι Έλληνες και Σέρβοι πρώτα - πρώτα θα έπρεπε να γνωρίζονται μεταξύ τους καλύτερα και πιο ουσιαστικά. Για να αγαπήσεις κάποιον με ωριμότητα, πρέπει προηγουμένως να τον γνωρίζεις καλά. Χωρίς καμία αμφιβολία, αυτό ήταν και το προσωπικό μου κίνητρο για να γράψω αυτό το βιβλίο. Ως Πρέσβης της Σερβίας στην Αθήνα, αυτά τα τελευταία 8 χρόνια, είμαι δοσμένος σε αυτό τον σκοπό. Η ελληνοσερβική φιλία έχει βαθιές ρίζες ακριβώς σε αυτή την εποχή, όπου αναφέρεται το βιβλίο μου. Περισσότεροι από 100 εθελοντές ήρθαν εκείνη την εποχή από την Σερβία στην Ελλάδα. Και ξέρετε, εκείνη την εποχή αυτό δεν ήταν συνηθισμένο, ούτε εύκολο. Ούτε να ταξιδέψεις, χωρίς αεροπλάνα, αυτοκίνητα, τρένα...
Κι όμως, Σέρβοι εθελοντές έφτασαν στην Πελοπόνησσο και στην Κρήτη! Πολέμησαν εδώ το 1821, αλλά και αργότερα το 1866, με μεγάλο πάθος. Ανάμεσά τους και Σέρβοι από την πόλη όπου γεννήθηκα κι εγώ, από το Βελιγράδι. Ο Χάτζι-Χρήστο Ντράκοβιτς. Μάλιστα, μετά την επανάσταση έγινε ο πρώτος υπασπιστής του Βασιλιά Όθωνα. Αυτές τις σχέσεις, αυτές τις κοινές ρίζες μας, πρέπει να τις θυμόμαστε και να τις τιμούμε.