Οι κεντρικές τράπεζες σε όλη την Ευρώπη αύξησαν τα επιτόκια την Πέμπτη, ορισμένες με ποσά που συγκλόνισαν τις αγορές, και υπαινίχθηκαν ακόμη υψηλότερα κόστη δανεισμού για να δαμάσουν τον αυξανόμενο πληθωρισμό που διαβρώνει τις αποταμιεύσεις και συμπιέζει τα εταιρικά κέρδη.
Τροφοδοτημένος αρχικά από την άνοδο των τιμών του πετρελαίου στον απόηχο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο πληθωρισμός έχει διευρυνθεί παντού, από τα τρόφιμα μέχρι τις υπηρεσίες, με διψήφια ποσοστά σε ορισμένα μέρη της Γηραιάς Ηπείρου.
Τέτοια επίπεδα δεν έχουν παρατηρηθεί σε ορισμένα μέρη από την πετρελαϊκή κρίσης της δεκαετίας του 1970.
Η Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας και η Εθνική Τράπεζα της Ουγγαρίας έπιασαν αμφότερες απροετοίμαστες τις αγορές, λίγες ώρες αφότου η αντίστοιχη των ΗΠΑ (Federal Reserve) αύξησε τα επιτόκια στο μέγιστο των τελευταίων τριών σχεδόν δεκαετιών.
Οι κινήσεις αυτές έρχονται μόλις μια ημέρα αφότου η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συμφώνησε σε έκτακτη συνεδρίαση να περιορίσει το κόστος δανεισμού στο νότο του μπλοκ, ώστε να μπορέσει να προχωρήσει με αυξήσεις επιτοκίων τόσο τον Ιούλιο όσο και τον Σεπτέμβριο.
«Βρισκόμαστε σε μια νέα εποχή για τις κεντρικές τράπεζες, όπου η μείωση του πληθωρισμού είναι ο μόνος τους στόχος, ακόμη και σε βάρος της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και ανάπτυξης», δήλωσε ο Γιώργος Λαγαρίας, επικεφαλής οικονομολόγος της Mazars Wealth Management.
Οι μεγαλύτερες κινήσεις της ημέρας έγιναν στην Ελβετία, όπου η SNB αύξησε το επιτόκιό της από το από το -0,75% στο -0,25% - ένα βήμα τόσο μεγάλο, που δεν το είχε προβλέψει ούτε ένας οικονομολόγος σε σχετική δημοσκόπηση του Reuters.
Ωστόσο, η πρώτη αύξηση της SNB από το 2007 είναι απίθανο να είναι η τελευταία και η τράπεζα θα μπορούσε να βρεθεί εκτός αρνητικού εδάφους φέτος, εκτιμούν ορισμένοι οικονομολόγοι.
«Η νέα πρόβλεψη για τον πληθωρισμό δείχνει ότι περαιτέρω αυξήσεις του επιτοκίου μπορεί να είναι απαραίτητες στο άμεσο μέλλον», δήλωσε ο πρόεδρος της SNB, Τόμας Τζόρνταν, σε συνέντευξη Τύπου.
Το ελβετικό φράγκο εκτινάχθηκε σχεδόν 1,8% έναντι του ευρώ με την απόφαση αυτή και κατευθυνόταν προς τη μεγαλύτερη ημερήσια άνοδο από τον Ιανουάριο του 2015, όταν η SNB απεγκλώβισε το φράγκο από το δεσμό της στο ευρώ.
Ακροβατώντας σε τεντωμένο σκοινί
Στο Λονδίνο, η Τράπεζα της Αγγλίας (BoE) ήταν πιο επιφυλακτική, αλλά είπε ότι είναι έτοιμη να δράσει «βίαια» για να εξουδετερώσει τους κινδύνους που εγκυμονεί ο πληθωρισμός που ξεπερνά το 11%.
Ηταν η πέμπτη φορά που η BoE αύξησε το κόστος δανεισμού από τον Δεκέμβριο και το βρετανικό επιτόκιο αναφοράς είναι τώρα στο υψηλότερο επίπεδό του από τον Ιανουάριο του 2009.
Ωστόσο, τρεις από τους εννέα υπεύθυνοι καθορισμού των επιτοκίων τάχθηκαν υπέρ μιας μεγαλύτερης αύξησης, κατά 50 μονάδες βάσης, υποδηλώνοντας ότι η τράπεζα θα βρίσκεται υπό πίεση για να αυξήσει κι άλλο τα επιτόκια, ακόμη και αν η οικονομική ανάπτυξη επιβραδύνεται απότομα.
«Οι κεντρικοί τραπεζίτες κινούνται σε ένα τεντωμένο σκοινί, με τη μεγαλύτερη ανησυχία να είναι ότι η πολύ γρήγορη αύξηση των επιτοκίων θα μπορούσε να οδηγήσει τις οικονομίες σε ύφεση», εξήγησε η Μάικε Κάρι, Διευθύντρια Επενδύσεων της Fidelity International.
Στη Βουδαπέστη, εν τω μεταξύ, η ουγγρική κεντρική τράπεζα απροσδόκητα αύξησε το επιτόκιο καταθέσεων κατά 50 μονάδες βάσης στο 7,25%, επίσης για να δαμάσει τον επίμονα αυξανόμενο πληθωρισμό που κινείται τώρα σε διψήφιο ποσοστό.
Ο Μπαρνάμπας Βιράγκ, αναπληρωτής διοικητής της τράπεζας είπε ότι η αύξηση αυτή απέχει πολύ από την προηγούμενη και η τράπεζα θα συνεχίσει τον κύκλο της αύξησης των επιτοκίων με «προβλέψιμα και αποφασιστικά» βήματα μέχρι να δει σημάδια ότι ο πληθωρισμός κορυφώνεται, πιθανότατα το φθινόπωρο.
Η αύξηση έρχεται την ώρα που το νόμισμα της χώρας έχει χάσει κοντά στο 7% της αξίας του φέτος, αυξάνοντας περαιτέρω τον πληθωρισμό εν μέσω υψηλότερων τιμών εισαγωγής.