Βήματα οπισθοχώρησης στην έως σήμερα εφαρμοζόμενη αγροτική πολιτική φαίνεται ότι κάνει η ΕΕ η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με την οργή των αγροτών πανευρωπαϊκά και σύμφωνα με δηλώσεις αξιωματούχων η αναθεώρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) πρέπει να γίνει με την παρούσα σύνθεση του Ευρωκοινοβουλίου.
Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει τόσο από τις δηλώσεις του Ευρωπαίου Επίτροπου για την Γεωργία Γιάνους Βοϊτσεκόφσκι κατά τη συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε μετά την ολοκλήρωση του Συμβουλίου των αρμόδιων υπουργών, αλλά και τις δηλώσεις του Έλληνα υπουργού κ. Λευτέρη Αυγενάκη ο οποίος έκανε λόγο για την ανάγκη αναθεώρησης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και πρότεινε σειρά μέτρων με γνώμονα τα «δίκαια αιτήματα των αγροτών». «Πιέζουμε ώστε να επιτύχουμε και δομικές αλλαγές στην ΚΑΠ 2023-2027» τόνισε ο κ. Αυγενάκης.
Ο πρόεδρος του Συμβουλίου, ο Βέλγος Υπουργός Γεωργίας Νταβίντ Κλαρινβάλ δεσμεύτηκε η αναθεώρηση της ΚΑΠ να γίνει με την παρούσα σύνθεση του Ευρωκοινοβουλίου.
Τις επόμενες ημέρες η Ειδική Επιτροπή Γεωργίας πρόκειται να εξετάσει τις άμεσες διαδικασίες για την αναθεώρηση.
Οι υπουργοί γεωργίας της ΕΕ συζήτησαν την πρόταση της Επιτροπής της ΕΕ για τη μείωση της γραφειοκρατίας, και απλούστευση των διαδικασιών στο πλαίσιο της ΚΑΠ που πρέπει να πληρούν οι γεωργοί για να λαμβάνουν κονδύλια, ενώ όπως έγινε γνωστό η βελγική προεδρία έχει συγκεντρώσει περισσότερες από 500 προτάσεις από τα κράτη μέλη για να εξασφαλίσει μεγαλύτερη ευελιξία για τους αγρότες.
Ο Βέλγος Υπουργός Γεωργίας και αναπληρωτής πρωθυπουργός του Βελγίου Νταβίντ Κλαρινβάλ ο οποίος παρουσίασε μια σειρά από μέτρα τα οποία προωθεί η Βελγική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ αναφέρθηκε και στην ευρύτερη συζήτηση για την αναθεώρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, χαλάρωση των «πράσινων» στοιχείων της ΚΑΠ και κατάργηση των τιμωρητικών μέτρων προς τους αγρότες, αλλά και μείωση των ελέγχων στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις.
«Η ΕΕ δεν θα πρέπει να αφήσει πίσω τον αγροτικό κόσμο σε αυτή τη δύσκολη περίοδο», τόνισε ο ίδιος.
Συγκεκριμένα τα μέτρα που προτάθηκαν περιλαμβάνουν, εκτός από τις παρεκκλίσεις από συγκεκριμένες υποχρεώσεις και απλοποίηση διαδικασιών που έχει προτείνει η Κομισιόν, προτάσεις των κρατών μελών για περισσότερη ευελιξία και κίνητρα παρά ποινές όσον αφορά περιβαλλοντικά κριτήρια, καθώς και ανακατεύθυνση των σιτηρών της Ουκρανίας ξανά σε αγορές τρίτων χωρών.
Οργισμένοι αγρότες
Ενδεικτικό της οργής των αγροτών ήταν η αποπνικτική ατμόσφαιρα που κάλυψε το κέντρο των Βρυξελλών κατά τη διάρκεια της συνόδου των υπουργών Γεωργίας της ΕΕ. Τα 900 περίπου τρακτέρ που εισέβαλαν στις Βρυξέλλες έσπασαν τα τσιμεντένια οδοφράγματα και έφτασαν στον κυκλικό κόμβο Schuman λίγα μέτρα από την Κομισιόν και από το Συμβούλιο όπου οι υπουργοί Γεωργίας της ΕΕ συνεδρίαζαν.
Οι οργισμένοι αγρότες προκάλεσαν χάος στην πρωτεύουσα της ΕΕ καθώς διαδήλωσαν τα αιτήματά τους βίαια. Οι συγκρούσεις με την αστυνομία ξεκίνησαν από νωρίς το πρωί στην ευρωπαϊκή συνοικία των Βρυξελλών. Οι αγρότες ψέκασαν τους αστυνομικούς με υγρή κοπριά, έβαλαν φωτιά σε σωρούς από ελαστικά, τους πέταξαν αυγά και φρούτα, ενώ οι αστυνομικές δυνάμεις έκαναν εκτεταμένη χρήση δακρυγόνων.
Μετά το τέλος της συνόδου ο Επίτροπος αρμόδιος για θέματα Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι και ο Νταβίντ Κλαρινβάλ συναντήθηκαν με εκπροσώπους των νέων αγροτών.
Ο Κλαρινβάλ, ερωτηθείς για τα επεισόδια που σημειώθηκαν στις Βρυξέλλες κατά τη διάρκεια της διαδήλωσης των αγροτών, καταδίκασε τη βία από όπου κι αν προέρχεται επισημαίνοντας ότι είναι αντιπαραγωγική και δεν είναι ο σωστός τρόπος για να διαπραγματευτεί κάποιος.
Τι ζητούν οι αγρότες, τι τους λένε
Οι αγρότες αντιδρούν κατά των πράσινων πολιτικών της ΕΕ, ζητούν δίκαια εισοδήματα, μείωση διοικητικών βαρών, τέλος των συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών (συμφωνία Mercosur, με τις χώρες της Νότιας Αμερικής) και αύξηση του προϋπολογισμού για την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ). Επιπλέον αντιδρούν στην ευελιξία που υπάρχει όσον αφορά τις εισαγωγές από την Ουκρανία.
Ο Επίτροπος Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεκόφσκι δήλωσε ότι η ρωσική επιθετικότητα εναντίον της Ουκρανίας ήταν ο λόγος που οδήγησε στην αύξηση των εισαγωγών στην ΕΕ, δεδομένου ότι η Ουκρανία έχασε τις χώρες εξαγωγής των προϊόντων της που ήταν η Ασία και η Αφρική.
Επικαλέστηκε μάλιστα στατιστικά δεδομένα που δείχνουν πως τα δύο χρόνια του πολέμου (2022 - 2023), ενώ οι γενικότερες εξαγωγές από την ΕΕ στην Ουκρανία βρίσκονταν στα 69 δισ. ευρώ και οι εισαγωγές στα 50 δισ ευρώ, που αποτελεί εμπορικό πλεόνασμα για την ΕΕ, στον αγροδιατροφικό τομέα οι εξαγωγές βρίσκονταν στα 6 δισ ευρώ και οι εισαγωγές στα 25 δισ ευρώ. Όπως σημείωσε, οι αγρότες πλήρωσαν το κόστος του πολέμου.
Όσον αφορά την πράσινη διάσταση της μεταρρύθμισης της ΚΑΠ, ο κ. Βοϊτσεχόφσκι ανέφερε πως η Κομισιόν προτείνει πιο ευέλικτη ερμηνεία των έκτακτων καταστάσεων, ώστε να μην τιμωρηθούν οι αγρότες για συνθήκες για τις οποίες δεν ευθύνονται.
Επιπλέον σημείωσε ότι υπήρξε θετική αντίδραση στις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όπως αυτές είχαν παρουσιαστεί στις 22 Φεβρουαρίου 2024.
Υπενθυμίζεται ότι Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέστειλε έγγραφο στη βελγική Προεδρία στο οποίο περιγράφονται οι πρώτες πιθανές δράσεις για τη μείωση του διοικητικού φόρτου που επιβαρύνει τους γεωργούς. Το έγγραφο, απαριθμεί μια σειρά βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων δράσεων που μπορούν να αναληφθούν για την επίτευξη απλούστευσης και θα χρησιμεύσει ως βάση για συζητήσεις και κοινή δράση με τις χώρες της ΕΕ.
(Δείτε εδώ όλες τις προτάσεις).
Επίσης κατά τη συζήτηση της Δευτέρας οι υπουργοί συμφώνησαν πως οι πρώτες προτάσεις της Κομισιόν για ευελιξίες στην εφαρμογή του προτύπου GAEC 8 για το ποσοστό αγρανάπαυσης, και το non-paper για την απλοποίηση των διαδικασιών που περιλαμβάνει κάποια πρώτα βραχυπρόθεσμα μέτρα είναι μια καλή αρχή, οι υπουργοί ωστόσο ζήτησαν πιο φιλόδοξα μέτρα σε μια σειρά ζητημάτων.
Οι συζητήσεις που ξεκίνησαν σήμερα με τους αρμόδιους υπουργούς θα συνεχιστεί σε επόμενα Συμβούλια Γεωργίας, μαζί με τη συζήτηση για το μέλλον της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής για το οποίο η Βελγική Προεδρία θα καταθέσει ιδέες στην Κομισιόν, για να αξιοποιηθούν στον στρατηγικό διάλογο που έχει ξεκινήσει και θεωρείται βέβαιο ότι θα απασχολήσει και στην επερχόμενη σύνοδο κορυφής των 27 ηγετών στις 22 Μαρτίου.
Η θέση της Ελλάδας και οι 19 προτάσεις
Μετά το πέρας του Συμβουλίου των Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας της ΕΕ, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκη δήλωσε ότι το Συμβούλιο των Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας των «27» έκανε ένα πρώτο γενναίο βήμα και μέσα από έναν ουσιαστικό διάλογο ανέδειξε την ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων για σοβαρές τεχνικές βελτιώσεις στη λειτουργία της ΚΑΠ, υιοθετώντας, παράλληλα, πολλές από τις προτάσεις που υπέβαλε η χώρα μας.
Αποτελεί ομόφωνη θέση του Συμβουλίου ότι χρειάζεται περισσότερη απλούστευση και ευελιξία για την εφαρμογή των ΚΓΠΚ ώστε να προσαρμόζονται στις ιδιαιτερότητες κάθε κράτους μέλους.
Σύμφωνα με τον ίδιο η Βελγική προεδρία έχει κάνει ένα πρώτο μεγάλο βήμα, αλλά η προσπάθεια για βελτίωση της ΚΑΠ πρέπει να συνεχισθεί.
«Η Ελλάδα θα συνεχίσει με την ίδια αποφασιστικότητα την προσπάθεια για περισσότερες τεχνικές βελτιώσεις αλλά και για δομικές αλλαγές προς όφελος των αγροτών μας. Αξιοποιούμε όλες τις συνεργασίες, και ειδικότερα μέσα από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και στην συμμαχία των 9 ευρωπαϊκών χωρών του Νότου (EU MED 9), με μεθοδικό τρόπο, πιέζουμε ώστε να επιτύχουμε και δομικές αλλαγές στην ΚΑΠ 2023-2027» κατέληξε.
Νωρίτερα ο κ. Αυγενάκης στη σύνοδο στις Βρυξέλλες κατέθεσε σειρά 19 προτάσεων και προσδιόρισε τους τομείς που η Ευρώπη πρέπει να δράσει άμεσα:
1) Ευελιξία στην εφαρμογή των Προτύπων της αιρεσιμότητας.
2) Διευκόλυνση της μεταφοράς αδιάθετων ποσών και μεταξύ ετών
3) Απλοποίηση των ελέγχων και εξορθολογισμός των κυρώσεων.
4) Eναρμόνιση των κανονιστικών απαιτήσεων σχετικά με τις επενδύσεις σε αρδευτικά έργα.
5) Aπλοποίηση και επιτάχυνση της διαδικασίας έγκρισης των τροποποιήσεων των Στρατηγικών Σχεδίων και αύξηση του αριθμού επιτρεπόμενων τροποποιήσεων
Τέλος ο κ. Αυγενάκης τόνισε ότι απαιτείται:
- εξασφάλιση ενισχυμένης χρηματοδότησης για την ΚΑΠ τώρα και στο μέλλον.
- χρήση και άλλων πηγών χρηματοδότησης εκτός ΚΑΠ σε περιόδους κρίσεων, όπως η κλιματική, η ενεργειακή, η γεωπολιτική, η υγειονομική.
- επανεξέταση -άμεσα, χωρίς καμία καθυστέρηση-,των απαιτήσεων της πράσινης αρχιτεκτονικής της ΚΑΠ και της Πράσινης Συμφωνίας.
- εξορθολογισμός των κανόνων εμπορίου, διαφάνεια και πάταξη φαινομένων κερδοσκοπίας, τόσο στην εσωτερική αγορά όσο και στις παγκόσμιες συναλλαγές.