Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν στην απαγόρευση μεγάλου μέρους των εισαγωγών πετρελαίου από τη Ρωσία, στην πιο σκληρή κύρωση από την Ένωση στη Μόσχα από τότε που άρχισε η εισβολή στην Ουκρανία- κάνοντας ωστόσο παραχωρήσεις στην Ουγγαρία.
Με αυτή τη συμφωνία, η ΕΕ επιδιώκει να μειώσει τα έσοδα της Ρωσίας, με τα οποία χρηματοδοτείται ο πόλεμος που άρχισε πριν από πάνω από τρεις μήνες- ωστόσο σοβαρή είναι η πίεση που αναμένεται να ασκηθεί και στην Ευρώπη, δεδομένων των ήδη υψηλών τιμών στην ενέργεια και της ανόδου του πληθωρισμού.
Πάνω από τα 2/3 των ρωσικών εισαγωγών πετρελαίου θα μπλοκαριστούν άμεσα, φτάνοντας στο 90% μέχρι το τέλος του έτους. Ωστόσο η απαγόρευση αυτή θα επηρεάζει μόνο το πετρέλαιο που καταφθάνει από τη θάλασσα μα όχι με αγωγούς (προσωρινά), μετά από την έντονη αντίθεση της Ουγγαρίας, που εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου. Η Ρωσία προμηθεύει το 27% του εισαγόμενου πετρελαίου της ΕΕ και το 40% του αερίου της, αντί περίπου 400 δισ. ευρώ ετησίως.
Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, είπε ότι η συμφωνία αυτή στερεί την πολεμική μηχανή της Ρωσίας από μια σημαντική πηγή χρηματοδότησης. Αποτελεί μέρος ενός έκτου πακέτου κυρώσεων από την ΕΕ, ωστόσο μέχρι τώρα δεν έχουν επιβληθεί κυρώσεις στις ρωσικές εξαγωγές αερίου στην ΕΕ, αν και τα σχέδια για το άνοιγμα ενός νέου αγωγού από τη Ρωσία προς τη Γερμανία έχουν «παγώσει».
Σύμφωνα με το έκτο πακέτο κυρώσεων, το ρωσικό πετρέλαιο που καταφθάνει από τη θάλασσα θα απαγορευτεί μέχρι το τέλος του έτους, με μια προσωρινή εξαίρεση για το πετρέλαιο από αγωγούς. Σημειώνεται πως τα 2/3 του ρωσικού πετρελαίου καταφθάνουν από τη θάλασσα. Επίσης, οι δεσμεύσεις από την Πολωνία και τη Γερμανία για τον τερματισμό εισαγωγών πετρελαίου μέσω αγωγών θα αυξήσουν την «κάλυψη» που παρέχει η απαγόρευση αυτή στο 90% των ρωσικών εισαγωγών. Η μεγαλύτερη τράπεζα της Ρωσίας, Sberbank, θα αποκοπεί από το σύστημα πληρωμών Swift, τρία επιπλέον ρωσικά κρατικά ΜΜΕ απαγορεύονται ενώ τίθενται περισσότεροι περιορισμοί σε άτομα που θεωρούνται υπεύθυνα για εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία.
Οι τιμές του πετρελαίου σημείωσαν άνοδο μόλις έγιναν γνωστά τα νέα του εμπάργκο, με το Μπρεντ να αυξάνεται πάνω από 122 δολάρια το βαρέλι, στο υψηλότερο επίπεδο από τον Μάρτιο. Αντίστοιχα, το ρωσικό πετρέλαιο των Ουραλίων έπεσε σημαντικά, γύρω στα 93 δολάρια το βαρέλι.
Η απαγόρευση στις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου είχε προταθεί αρχικά πριν έναν μήνα, ωστόσο καθυστέρησε λόγω αντίστασης από κάποιες χώρες, κυρίως από την Ουγγαρία. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος έχει καλές σχέσεις με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν, υποστήριξε πως πρόκειται για νίκη της χώρας του, λέγοντας στους Ούγγρους πως θα μπορούσαν να κοιμούνται ήσυχοι, προστατευμένοι από τα υψηλά κόστη καυσίμων που το εμπάργκο θα φέρει στην υπόλοιπη Ευρώπη. Άλλες χώρες, όπως η Σλοβακία και η Τσεχία, ζήτησαν επίσης περισσότερο χρόνο λόγω της εξάρτησής τους από το ρωσικό πετρέλαιο, ενώ και η Βουλγαρία, που έχει ήδη αποκοπεί από το ρωσικό αέριο, είχε επιζητήσει επιλογές.
Αναλυτικότερα, πέντε ευρωπαϊκές χώρες εισάγουν ρωσικό πετρέλαιο μέσω αγωγού. Η Γερμανία και η Πολωνία συμφώνησαν να κόψουν όλες τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, μέχρι το τέλος του έτους, μα η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Τσεχία δεν προέβησαν σε τέτοια δέσμευση (Σλοβακία και Τσεχία έχουν ήδη υποδείξει ωστόσο πως κινούνται προς την κατεύθυνση της αλλαγής προμηθευτή). Ως προς την Ουγγαρία, έλαβε επίσης διαβεβαιώσεις πως αν ο αγωγός που της φέρνει ρωσικό πετρέλαιο χτυπηθεί (διέρχεται από την Ουκρανία) θα επιτρεπόταν στη χώρα να εισάγει πετρέλαιο χωρίς να κατηγορηθεί για παραβίαση κυρώσεων.
Η Μόσχα βασίζεται πάρα πολύ στις εξαγωγές ενέργειας, και το μπλοκάρισμα άνω του 90% των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου ως το τέλος του έτους θα αποτελέσει πλήγμα, ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψιν τη στάση του Πούτιν των τελευταίων μηνών, το πιθανότερο είναι ότι θα επιδιώξει να εκμεταλλευτεί τις διαφορές απόψεων εντός της ΕΕ, δεδομένης και της οικονομικής πίεσης που προκαλεί και στην Ευρώπη το εμπάργκο, με τη Ρωσία να ψάχνει νέες αγορές.
Ωστόσο τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα για το πετρέλαιο, καθώς δεν υπάρχουν κατάλληλες υποδομές για αναδρομολόγηση των εξαγωγών πετρελαίου από την Ευρώπη προς την Ασία, πχ- και ακόμα και αν πάει στην Ασία, θα πωλείται σε χαμηλότερες τιμές. Σημειώνεται πως λόγω των αυξημένων τιμών στην ενέργεια η Μόσχα συνέχιζε να έχει περίπου τα ίδια έσοδα από τις πωλήσεις ορυκτών καυσίμων με πριν την εισβολή, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Wednesday Group.
Γενικότερα, ακόμα και με τις εξαιρέσεις για την Ουγγαρία- η οποία είναι μικρή χώρα και αντιπροσωπεύει μικρό μέρος των ρωσικών εξαγωγών πετρελαίου στην ΕΕ- το εμπάργκο αναμένεται να κοστίσει στο Κρεμλίνο έσοδα δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, ενώ παράλληλα αποσυνδέει ακόμα περισσότερο την Ευρώπη από τη Ρωσία.
Ωστόσο, και η Ευρώπη θα πληγεί σκληρά, καθώς νοικοκυριά και επιχειρήσεις βρίσκονται μπροστά σε όλο και υψηλότερες τιμές ενέργειας: Οι τιμές του πετρελαίου, όπως προαναφέρθηκε, σημείωσαν άνοδο μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας, προκαλώντας ανησυχία για τον πληθωρισμό, που ήταν σε επίπεδο ρεκόρ 8,1% έτος προς έτος στις χώρες της Ευρωζώνης αυτόν τον μήνα, ανέφερε την Τρίτη η Eurostat.
Ηγέτες ευρωπαϊκών χωρών θα ζητήσουν από την Κομισιόν να εξετάσει προσωρινά πλαφόν και μεταρρυθμίσεις στην αγορά ηλεκτρικού ρεύματος της Ευρώπης- μια κίνηση την οποία υποστηρίζουν χώρες όπως η Ελλάδα και η Ισπανία, μα στην οποία αντιτάσσονται άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων η Γερμανία.
Το εμπάργκο στο πετρέλαιο ακολουθεί το εμπάργκο στον άνθρακα που είχε προηγηθεί και επόμενος στόχος φαίνεται πως θα είναι το φυσικό αέριο- ωστόσο αν και αρκετές χώρες θέλουν να αρχίσουν οι εργασίες πάνω σε έναν έβδομο γύρο κυρώσεων, ο Αυστριακός καγκελάριος Καρλ Νεχάμερ είπε πως «το αέριο δεν μπορεί να είναι μέρος των επόμενων κυρώσεων».
«Το ρωσικό πετρέλαιο μπορεί να αντικατασταθεί πολύ ευκολότερα...το αέριο είναι πολύ διαφορετικό, και για αυτό ένα εμπάργκο στο αέριο δεν θα είναι ζήτημα στο επόμενο πακέτο κυρώσεων» δήλωσε.
Με πληροφορίες από BBC, Financial Times, New York Times, Reuters, Washington Post.