Η 24η Σεπτεμβρίου ήταν μια ”μεγάλη ημέρα” για την NASA και για την ανθρωπότητα. Μετά από ένα ταξίδι εκατομμυρίων χιλιομέτρων στο ηλιακό σύστημα η κάψουλα Osiris Rex και το πολύτιμο δείγμα από τον αστεροειδή Bennu που ήταν μέσα σε αυτή ”προσγειώθηκε” στην έρημο της Γιούτα, στις ΗΠΑ.
Ειδικοί έσπευσαν να την συλλέξουν, προκειμένου να αποτρέψουν κατά τον δυνατό οποιαδήποτε μόλυνση του δείγματος - μόλις 250 γραμμ. πετρώματα και χώμα- από το περιβάλλον (χώμα, σκόνη, μικρόβια κλπ).
Προς τι όμως όλα αυτά; Γιατί η εξασφάλιση αυτού του δείγματος από τον συγκεκριμένο αστεροειδή είναι τόσο σημαντική, ώστε κάποιοι να υποστηρίζουν πως μπορείς να μας βοηθήσει αφενός στην αέναη προσπάθεια μας να ”ξεκλειδώσουμε” τα μυστικά της δημιουργίας του ηλιακού συστήματος και της εμφάνισης της ζωής και αφετέρου να προστατευθούμε οι ίδιοι;
Ιδού λοιπόν πως απαντά η NASA.
1. Είναι τόσο παλιός που μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση του σχηματισμού του ηλιακού συστήματος
Ο Bennu είναι ένα εναπομείναν θραύσμα από τον ταραχώδη σχηματισμό του ηλιακού συστήματος. Μερικά από τα θραύσματα ορυκτών μέσα στο Bennu θα μπορούσαν να είναι παλαιότερα από το ηλιακό σύστημα. Αυτοί οι μικροσκοπικοί κόκκοι σκόνης θα μπορούσαν να είναι οι ίδιοι που εκτοξεύτηκαν από αστέρια που πέθαιναν και τελικά ενώθηκαν για να σχηματίσουν Ήλιο και τους πλανήτες του σχεδόν 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια πριν.
Θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι σαν μια άψογα διατηρημένη χρονοκάψουλα.
Συνεπώς, η ανάλυση του θραύσματος θα μπορούσε να παράσχει πολύτιμες πληροφορίες για την σχηματισμό του ηλιακού συστήματος.
Βέβαια, κομμάτια αστεροειδών, που ονομάζονται μετεωρίτες, πέφτουν στην επιφάνεια της Γης από τότε που σχηματίστηκε ο πλανήτης.
Γιατί λοιπόν οι επιστήμονες δεν μελετούν αυτούς τους παλιούς διαστημικούς βράχους;
Επειδή οι αστρονόμοι δεν μπορούν να πουν (πέραν πολύ λίγων εξαιρέσεων) από τι είδους αντικείμενα προήλθαν αυτοί οι μετεωρίτες, κάτι που είναι εξαιρετικά σημαντικό.
Επιπλέον, αυτές οι πέτρες, που επιβιώνουν στη βίαιη, φλογερή επιφάνεια του πλανήτη μας, μολύνονται όταν προσγειώνονται στη βρωμιά, την άμμο ή το χιόνι. Μερικοί ακόμη είναι εκτεθειμένη σε στοιχεία όπως βροχή και το χιόνι, για εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια. Και όλα αυτά αλλάζουν τη χημεία των μετεωριτών καταστρέφοντας τις πληροφορίες που θα μπορούσαμε να εξάγουμε από την μελέτη και την ανάλυσή τους.
2. Μπορεί να μας παράσχει ενδείξεις για την προέλευση της ζωής
Η ανάλυση ενός δείγματος από τον Bennu θα βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τον ρόλο που μπορεί να διαδραμάτισαν οι αστεροειδείς στην παραγωγή ενώσεων που οδήγησαν στην δημιουργία ζωής στη Γη.
Ήδη γνωρίζουμε από τη μελέτη του Bennu μέσω τηλεσκοπίων, ο συγκεκριμένος αστεροειδής είναι ανθρακούχος ή πλούσιος σε άνθρακα. Και ο άνθρακας άνθρακας ο ″σκελετός” πάνω στην οποία στηρίζονται τα οργανικά μόρια.
Έτσι ο Bennu είναι πιθανότατα πλούσιος σε οργανικά μόρια, τα οποία αποτελούνται από αλυσίδες άνθρακα συνδεδεμένες με άτομα οξυγόνου, υδρογόνου και άλλα στοιχεία σε μια χημική συνταγή που δημιουργεί όλα τα γνωστά ζωντανά όντα.
Εκτός από τον άνθρακα, ο Bennu μπορεί επίσης να έχει ένα άλλο συστατικό σημαντικό για τη ζωή: το νερό, το οποίο είναι παγιδευμένο στα ορυκτά που αποτελούν τον αστεροειδή.
3. Περιέχει εξαιρετικά πολύτιμα υλικά για να σχεδιάσουμε το μέλλον της ανθρωπότητας
Εκτός από το να μας αποκαλύψει μυστικά για το παρελθόν, το ηλιακό σύστημα και την δημιουργία της ζωής η μελέτη του Bennu εκτιμάται πως θα βοηθήσει την ανθρωπότητα να σχεδιάσει το μέλλον της.
Οι αστεροειδείς είναι πλούσιοι σε φυσικούς πόρους, όπως ο σίδηρος και το αλουμίνιο, και πολύτιμα μέταλλα, όπως η πλατίνα. Για αυτόν τον λόγο, ορισμένες εταιρείες, ακόμη και χώρες, προωθούν τεχνολογίες που μια μέρα θα μας επιτρέψουν την εξόρυξη αυτών των υλικών.
Το πιο σημαντικό βέβαια είναι πως αστεροειδείς όπως ο Bennu είναι το κλειδί για το μελλοντικό ταξίδι στο βαθύ διάστημα.
Εάν οι άνθρωποι μάθαιναν πώς να εξάγουν το άφθονο υδρογόνο και το οξυγόνο από το νερό που είναι κλειδωμένο στα ορυκτά ενός αστεροειδούς, θα μπορούσαν να φτιάξουν καύσιμα για πυραύλους.
Έτσι, οι αστεροειδείς θα μπορούσαν κάποτε να χρησιμεύσουν ως σταθμοί καυσίμων για ρομποτικές ή ανθρώπινες αποστολές στον Άρη και όχι μόνο.
4. Καλύτερη κατανόηση των αστεροειδών
Οι αστρονόμοι έχουν μελετήσει τον Bennu από τη Γη από τότε που ανακαλύφθηκε το 1999. Ως αποτέλεσμα, πιστεύουν ότι γνωρίζουν πολλά για τις φυσικές και χημικές ιδιότητες του.
Οι γνώσεις τους βασίζονται όχι μόνο στην εξέταση του αστεροειδή, αλλά και στη μελέτη μετεωριτών που βρέθηκαν στη Γη και στην πλήρωση κενών σε παρατηρήσιμες γνώσεις με προβλέψεις που προέρχονται από θεωρητικά μοντέλα.
Χάρη στις λεπτομερείς πληροφορίες που συλλέχθηκαν από το OSIRIS-REx, οι επιστήμονες θα μπορέσουν ίσως να ελέγξουν εάν οι εκτιμήσεις τους για τον Bennu είναι σωστές.
Αυτό θα βοηθήσει στην επαλήθευση ή τη βελτίωση των τηλεσκοπικών παρατηρήσεων και μοντέλων που επιχειρούν να αποκαλύψουν τη φύση άλλων αστεροειδών στο ηλιακό μας σύστημα.
5. Θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα μια ιδιόμορφη ηλιακή δύναμη...
Οι αστρονόμοι έχουν υπολογίσει ότι η τροχιά του Bennu ”παρασύρεται” περίπου 280 μέτρα ετησίως προς τον Ήλιο από τότε που ανακαλύφθηκε.
Αυτό θα μπορούσε να οφείλεται σε ένα φαινόμενο που ονομάζεται φαινόμενο Yarkovsky, μια διαδικασία κατά την οποία το ηλιακό φως θερμαίνει τη μία πλευρά ενός μικρού, σκοτεινού αστεροειδούς και στη συνέχεια ακτινοβολεί ως θερμότητα από τον αστεροειδή καθώς περιστρέφεται.
Η θερμική ενέργεια σπρώχνει έναν αστεροειδή είτε μακριά από τον Ήλιο (εάν έχει προοδευτική περιστροφή όπως η Γη, που σημαίνει ότι περιστρέφεται στην ίδια κατεύθυνση με την τροχιά του), είτε προς τον Ήλιο στην περίπτωση του Bennu, ο οποίος περιστρέφεται προς την αντίθετη κατεύθυνση από την τροχιά του.
″Αποστολή” του OSIRIS-REx ήταν να μετρήσει το φαινόμενο Yarkovsky από κοντινή απόσταση για να βοηθήσει τους επιστήμονες να προβλέψουν την κίνηση του Bennu και άλλων αστεροειδών. Ήδη, οι μετρήσεις για το πώς αυτή η δύναμη επηρέασε τον Bennu με την πάροδο του χρόνου έχουν αποκαλύψει ότι πιθανότατα τον έσπρωξε στη γωνία του ηλιακού μας συστήματος από τη ζώνη των αστεροειδών.
6. ...και έτσι θα κρατήσουμε μακριά μας του αστεροειδείς
Ένας λόγος που οι επιστήμονες προσπαθούν να προβλέψουν την κατεύθυνση προς την οποία παρασύρονται οι αστεροειδείς είναι για να γνωρίζουμε πότε πλησιάζουν πολύ τη Γη.
Λαμβάνοντας υπόψη το φαινόμενο Yarkovsky, υπολόγισαν ότι ο Bennu θα μπορούσε να περάσει πιο κοντά στη Γη από ό, τι είναι η Σελήνη το 2135, και πιθανώς ακόμη πιο κοντά μεταξύ 2175 και 2195.
Αν και ο Bennu είναι απίθανο να χτυπήσει τη Γη εκείνη την περίοδο, οι απόγονοί μας μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα από το OSIRIS-REx για να καθοριστεί ο καλύτερος τρόπος εκτροπής τυχόν απειλητικών αστεροειδών ίσως ακόμη και χρησιμοποιώντας το φαινόμενο Yarkovsky προς όφελός τους.
7. Πηγή αστείρευτης γνώσης
Οι επιστήμονες της ΝΑSA θα μελετήσουν το ένα τέταρτο το δείγματος.
Το υπόλοιπα θα διατεθεί σε επιστήμονες σε όλο τον κόσμο και επίσης ένα μέρος θα αποθηκευτεί για τις επόμενες γενιές που θα διαθέτουν τεχνικές που δεν έχουν ακόμη εφευρεθεί ώστε, ίσως, για να απαντήσουν σε ερωτήσεις που εμείς αποτύχαμε, ή σε ερωτήσεις που δεν θέσαμε καν.