Η παραίτηση του Διευθύνοντος Συμβούλου των ΕΛΤΑ, Γρηγόρη Σκλήκα, είναι το τελευταίο κεφάλαιο μιας ιστορίας αποτυχίας για έναν οργανισμό που βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης. Η επιστολή παραίτησής του, γεμάτη δικαιολογίες και ρητορεία για «προσωπική και επαγγελματική ταυτότητα», αποκρύπτει πίσω από τα μεγάλα λόγια μια απλή αλήθεια: Ο κ. Σκλήκας αποχωρεί αφήνοντας πίσω έναν οργανισμό σε χειρότερη κατάσταση από ό,τι τον βρήκε…
Οι τύχες του οργανισμού περνούν στον μεταβατικό CEO των ΕΛΤΑ, Μάριο Τέμπο, ο οποίος κατείχε τη θέση του αναπληρωτή διευθύνοντος συμβούλου των ΕΛΤΑ και ήταν εκτελεστικό μέλος.
Λίγοι θυμούνται σήμερα ότι τα Ελληνικά Ταχυδρομεία ήταν κάποτε το πιο επιτυχημένο παράδειγμα εκσυγχρονισμού δημόσιου οργανισμού στην Ελλάδα. Την περίοδο 1998-2008, μετά από προγράμματα εξυγίανσης, ο οργανισμός επέτυχε ρεκόρ κερδών με συνεχή ανοδική πορεία. Το 2003, πανευρωπαϊκή σφυγμομέτρηση αναδείκνυε τα Ελληνικά Ταχυδρομεία ως τον πιο δημοφιλή οργανισμό ταχυδρομικών υπηρεσιών στην Ευρώπη!
Και μετά; Κατρακύλα. Δεκαπέντε χρόνια συστηματικής κακοδιοίκησης, πολιτικής εργαλειοποίησης και διοικητικής ανικανότητας μετέτρεψαν ένα success story σε καταστροφή.
Το «επικό» σχέδιο διάσωσης των ΕΛΤΑ που απέτυχε
Όταν ο κ. Γρηγόρης Σκλήκας ανέλαβε το 2023, με το βιογραφικό της «διεθνούς καριέρας» και τις υποσχέσεις για εξυγίανση, βρέθηκε αντιμέτωπος με έναν οργανισμό που είχε υποστεί δομική αιμορραγία. Δυόμισι χρόνια αργότερα, η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη… Στην επιστολή παραίτησης του, γίνονται γενικόλογες αναφορές: «μελέτησα διεθνή παραδείγματα», «ήρθα σε επαφή με πρώην κρατικούς ταχυδρομικούς φορείς», «επέλεξα στρατηγικές προσαρμοσμένες». Όμορφα λόγια. Πού είναι τα αποτελέσματα;
Το μόνο συγκεκριμένο “επίτευγμα” της διοίκησής του είναι η πρόταση για το κλείσιμο 204 καταστημάτων – μια απόφαση που, όπως ο ίδιος παραδέχεται, προκάλεσε τέτοιες αντιδράσεις που τον ανάγκασε να παραιτηθεί. Αν αυτό ήταν το μεγάλο σχέδιο διάσωσης, γιατί δεν κατάφερε να το υλοποιήσει; Γιατί δεν έπεισε τους stakeholders; Γιατί δεν έκτισε συναινέσεις;
Η αλήθεια είναι ότι ο κ.Σκλήκας ήταν ένα ακόμα στέλεχος που νόμισε ότι η «διεθνής εμπειρία» αρκεί για να διοικήσεις μια ελληνική δημόσια επιχείρηση. Δεν αρκεί. Και τα αποτελέσματα το αποδεικνύουν.
Στην επιστολή του, κατηγορεί τις «πρόσφατες αντιδράσεις από διάφορες πλευρές – και κυρίως από Βουλευτές εκπροσωπώντας τις περιφέρειές τους». Με άλλα λόγια: «Εγώ είχα το σωστό σχέδιο, αλλά οι πολιτικοί δεν με άφησαν να το εφαρμόσω».
Αυτό το αφήγημα είναι τόσο παλιό όσο και επικίνδυνο. Κάθε επαγγελματίας manager ξέρει ότι η διοίκηση ενός δημόσιου οργανισμού περιλαμβάνει – εξ ορισμού – τη διαχείριση πολιτικών πιέσεων, την οικοδόμηση συμμαχιών, την πειθώ…
Το ανεξήγητο παράδοξο: Πώς χάνεις όταν όλοι κερδίζουν;
Η ελληνική ταχυδρομική αγορά δεν βυθίζεται – αντίθετα, βιώνει πρωτοφανή άνθηση. Μετά την περίοδο του κορονοϊού, το ηλεκτρονικό εμπόριο εκτοξεύτηκε. Οι ιδιωτικές εταιρείες ταχυμεταφορών πολλαπλασιάζονται και κερδίζουν.
Τα ΕΛΤΑ, με 41% μερίδιο αγοράς, δίκτυο σε όλη τη χώρα, brand name και δεκαετίες εμπειρίας, όχι μόνο δεν κατάφεραν να επωφεληθούν από αυτή την έκρηξη, αλλά συνεχίζουν να χάνουν σταθερά μερίδια υπέρ των ανταγωνιστών. Πώς είναι δυνατόν να χάνεις σε μια αγορά που εκτοξεύεται; Πώς είναι δυνατόν να έχεις όλα τα πλεονεκτήματα – υποδομή, δίκτυο, κρατική στήριξη – και να αποτυγχάνεις;
Η επόμενη μέρα
Η παραίτηση Σκλήκα αφήνει τα ΕΛΤΑ σε ακόμα χειρότερη κατάσταση από πριν. Οι επιλογές είναι άθλιες και όλες οδηγούν σε αδιέξοδο:
Πρώτος δρόμος: Συνέχιση του «σχεδίου» Σκλήκα. Ποιο σχέδιο; Το κλείσιμο καταστημάτων; Αυτό δεν είναι σχέδιο, είναι παραδοχή ήττας. Η νέα διοίκηση θα πρέπει να κάνει κάτι παραπάνω από το να κλείνει μαγαζιά.
Δεύτερος δρόμος: Status quo και νέα κρατική ενίσχυση. Ας ρίξουμε άλλα 200, 250, 280 εκατομμύρια στην “πυρά”. Αυτή η επιλογή είναι η πιο πιθανή – γιατί είναι η πιο εύκολη πολιτικά – αλλά και η πιο καταστροφική μακροπρόθεσμα.
Τρίτος δρόμος: Πλήρης ιδιωτικοποίηση. Η μόνη λύση που ίσως λειτουργούσε, αλλά κανείς δεν έχει το θάρρος να την προτείνει. Γιατί; Γιατί σημαίνει παραδοχή ότι το κράτος απέτυχε παταγωδώς. Κάτι που, φυσικά, είναι αλήθεια – αλλά κανείς πολιτικός δεν θέλει να το παραδεχτεί.
Η ερώτηση δεν είναι «τι θα γίνει με τα ΕΛΤΑ». Η ερώτηση είναι: «Ποιος θα είναι αρκετά ανόητος για να αναλάβει μετά από αυτό το φιάσκο»;
Και το πιο σημαντικό: Ποιος επιτέλους θα λογοδοτήσει για τα εκατομμύρια που χάθηκαν στη μαύρη τρύπα των ΕΛΤΑ;
(Ίσως τα ΕΛΤΑ να αποτελέσουν έναν νέο… ΟΠΕΚΕΠΕ για την κυβέρνηση. Ίδωμεν…)
