Πλήρως συμμορφούμενη με το ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο για το 2026 αξιολογείται η Ελλάδα, σύμφωνα με το Φθινοπωρινό Πακέτο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου που παρουσίασε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία επιβεβαιώνει παράλληλα ότι η χώρα διατηρεί την ικανότητα εξυπηρέτησης του χρέους της. Ωστόσο, η χώρα μας παραμένει μεταξύ των επτά κρατών-μελών που εμφανίζουν μακροοικονομικές ανισορροπίες και θα υποβληθεί σε νέα ενδελεχή εξέταση το 2026, ενώ εντάσσεται και στις χώρες που παρουσιάζουν κινδύνους κοινωνικής σύγκλισης, λόγω χαμηλής παραγωγικότητας, ελλείψεων δεξιοτήτων και πιέσεων στην αγορά εργασίας.
Το Φθινοπωρινό Πακέτο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου 2026 υιοθετήθηκε σήμερα κατά τη συνεδρίαση του σώματος των Επιτρόπων στο Στρασβούργο και σε αυτό καθορίζονται οι οικονομικές και εργασιακές πολιτικές προτεραιότητες για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Επιτροπή επισημαίνει την ανάγκη, σ΄ένα όλο και πιο δύσκολο γεωπολιτικό περιβάλλον, για συντονισμένη δράση με στόχο την ενίσχυση της παραγωγικότητας, της καινοτομίας και των επενδύσεων, σύμφωνα με την Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας.
Η ευρωπαϊκή εικόνα-Σταθεροποίηση με ανοιχτές απειλές
Σε επίπεδο ΕΕ, η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η πλειονότητα των κρατών-μελών κινείται εντός των κανόνων του νέου δημοσιονομικού πλαισίου, αν και οι προκλήσεις παραμένουν. Η Ευρωζώνη δείχνει σημάδια σταθεροποίησης μετά την περίοδο των αλλεπάλληλων κρίσεων, αλλά η ανάπτυξη παραμένει συγκρατημένη λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων, της αδυναμίας της παραγωγικότητας και της ανάγκης για εκτεταμένες επενδύσεις σε πράσινη ενέργεια, καινοτομία και υποδομές.
Η Κομισιόν επισημαίνει πως η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης αποτελεί πλέον κεντρική προτεραιότητα στην Σύσταση για την Οικονομική Πολιτική της Ευρωζώνης (Recommendation on the Economic Policy of the Euro Area), ενώ ενθαρρύνει τα κράτη να επιταχύνουν την εφαρμογή των Σχεδίων Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Plans – RRPs) έως το τέλος Αυγούστου 2026.
Επιπλέον καλεί τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης να διασφαλίσουν τη δημοσιονομική βιωσιμότητα σεβόμενα την πορεία των καθαρών δαπανών, την αντιμετώπιση ελλείψεων στην αμυντική βιομηχανία και προώθηση κοινών προμηθειών, την ενίσχυση των αγορών εργασίας, βελτιώνοντας δεξιότητες, εκπαίδευση και συμμετοχή,κάθώς και την ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων.
Η Ελληνική περίπτωση
Δεν χρειάζονται πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα για το 2026
Στο δημοσιονομικό κομμάτι, η Ελλάδα κατατάσσεται ανάμεσα στις δώδεκα χώρες της Ευρωζώνης των οποίων τα Προσχέδια Δημοσιονομικών Σχεδίων (Draft Budgetary Plans – DBPs) κρίνονται απόλυτα συμβατά με το νέο πλαίσιο.
Μαζί με την Κύπρο, την Εσθονία, τη Φινλανδία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιρλανδία, την Ιταλία, τη Λετονία, το Λουξεμβούργο, την Πορτογαλία και τη Σλοβακία, η Ελλάδα περιλαμβάνεται στην ομάδα των χωρών που δεν χρειάζονται πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα για το 2026.
Στη Γνώμη της Επιτροπής για την Ελλάδα (Commission Opinion), το ελληνικό προσχέδιο εκτιμά έλλειμμα της τάξης του 0,1% του ΑΕΠ, ενώ η Κομισιόν προβλέπει ακόμη και πλεόνασμα 0,3%. Το δημόσιο χρέος αναμένεται να κινηθεί μεταξύ 137% και 142% του ΑΕΠ και θεωρείται συμβατό με τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα, με την Επιτροπή να επιβεβαιώνει ότι η χώρα διατηρεί πλήρως την ικανότητα εξυπηρέτησης των δανείων της.
Αμυντικές δαπάνες: Δικαιολογημένη Υπέρβαση
Η Ελλάδα κάνει χρήση της εθνικής ρήτρας διαφυγής (national escape clause), η οποία επιτρέπει στις χώρες να υπερβούν τα όρια αύξησης των καθαρών δαπανών όταν αυτό συνδέεται με αμυντικές ανάγκες. Για το 2026, η Επιτροπή έχει εγκρίνει για την Ελλάδα ευελιξία έως 1,5% του ΑΕΠ, με τη χώρα να εμφανίζει υπέρβαση 1,2%, η οποία θεωρείται απολύτως επιτρεπτή. Οι αμυντικές δαπάνες προβλέπεται να ανέλθουν στο 2,6% του ΑΕΠ, χωρίς να απειλούν τη δημοσιονομική σταθερότητα.
Οι ανισορροπίες οδηγούν σε νέα ενδελεχή εξέταση
Παρά τη δημοσιονομική πρόοδο, η Ελλάδα εξακολουθεί να κατατάσσεται ανάμεσα στις επτά χώρες της ΕΕ που παρουσιάζουν μακροοικονομικές ανισορροπίες, σύμφωνα με την Έκθεση Μηχανισμού Έγκαιρης Προειδοποίησης (Alert Mechanism Report -AMR). Δίπλα της στις ανισορροπίες βρίσκονται η Ουγγαρία, η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες, η Σλοβακία, η Σουηδία και η Ρουμανία.
Η Επιτροπή εντοπίζει ως βασικά προβλήματα το υψηλό ιδιωτικό χρέος, τις πιέσεις στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, την επίμονα χαμηλή παραγωγικότητα και τις χρηματοπιστωτικές τρωτότητες. Για τον λόγο αυτόν, η Ελλάδα θα υποβληθεί σε νέα ενδελεχή εξέταση (in-depth review) την άνοιξη του 2026.
Η Ελλάδα στις χώρες με κινδύνους κοινωνικής σύγκλισης
Αντίστοιχα επιβαρυμένη είναι και η εικόνα στο κοινωνικό σκέλος. Στο Κοινό Ετήσιο Δελτίο για την Απασχόληση (Joint Employment Report -JER), η Ελλάδα κατατάσσεται στην κατηγορία των χωρών με κινδύνους κοινωνικής σύγκλισης, μαζί με τη Βουλγαρία, την Ισπανία, την Ιταλία, τη Λιθουανία, τη Λετονία, το Λουξεμβούργο, τη Ρουμανία και τη Φινλανδία.
Η Κομισιόν επισημαίνει ότι η ελληνική οικονομία χαρακτηρίζεται από χαμηλή και στάσιμη παραγωγικότητα, υψηλή φτώχεια εργαζομένων, σοβαρές ελλείψεις δεξιοτήτων και εξαιρετικά χαμηλή συμμετοχή σε προγράμματα διά βίου μάθησης. Αυτοί οι παράγοντες συνιστούν βασικούς κινδύνους για τη λειτουργία της αγοράς εργασίας και την κοινωνική συνοχή.
Ανθρώπινο κεφάλαιο -Η νέα μεγάλη προτεραιότητα της Ευρώπης
Για πρώτη φορά το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο ενσωματώνει τη νέα Σύσταση για το Ανθρώπινο Κεφάλαιο (Recommendation on Human Capital). Η Επιτροπή ζητά από όλες τις χώρες να επενδύσουν πιο συστηματικά σε πράσινες και ψηφιακές δεξιότητες, σε τεχνολογικούς τομείς υψηλής ειδίκευσης όπως η βιοτεχνολογία, η άμυνα, το διάστημα και η υγεία, καθώς και στην ενίσχυση των σπουδών STEM (μαθηματικά). Για την Ελλάδα, που αντιμετωπίζει μεγάλο κενό δεξιοτήτων, η σύσταση αυτή θεωρείται κρίσιμη για την επόμενη περίοδο.
Συμπερασματικά η Επιτροπή παρουσιάζει μια μικτή εικόνα για την Ελλάδα. Δημοσιονομικά η χώρα βρίσκεται σε σταθερή τροχιά, με ενδείξεις ότι το 2026 μπορεί να κλείσει ακόμη και με πλεόνασμα, ενώ το χρέος συνεχίζει να αποκλιμακώνεται. Ωστόσο, οι διαρθρωτικές αδυναμίες στην παραγωγικότητα, το εξωτερικό ισοζύγιο, τις δεξιότητες και την αγορά εργασίας παραμένουν και αναμένεται να καθορίσουν τις ευρωπαϊκές συστάσεις της άνοιξης του 2026.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος για τα Κοινωνικά Δικαιώματα και τις Δεξιότητες, Ροξάνα Μινζάτου, τόνισε ότι η ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα «κρίνεται από την επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο». Αντίστοιχα, ο Επίτροπος Οικονομίας και Παραγωγικότητας, Βάλντις Ντομπρόβσκις, υπογράμμισε ότι το 2026 «θα αποτελέσει κομβικό έτος για την ενίσχυση της παραγωγικότητας και της ανθεκτικότητας στην Ευρωζώνη».
