Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τη Γνώμη της για το Σχέδιο Προϋπολογισμού της Ελλάδας για το 2026 (Draft Budgetary Plan -DBP), καταλήγοντας ότι η χώρα συμμορφώνεται πλήρως με τις Συστάσεις του Συμβουλίου βάσει του νέου ευρωπαϊκού πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης. Η αξιολόγηση βασίζεται στη Φθινοπωρινή Οικονομική Πρόβλεψη του 2025 και στο μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό-δομικό σχέδιο της Ελλάδας, που είχε εγκριθεί τον Ιανουάριο του ίδιου έτους.
Κεντρικό ρόλο στην απόφαση της Κομισιόν έχει η ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής, η οποία δίνει τη δυνατότητα στην Ελλάδα να υπερβεί το επιτρεπόμενο όριο αύξησης των καθαρών δαπανών, εξαιτίας της ενίσχυσης των αμυντικών δαπανών. Η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι η απόκλιση είναι «δικαιολογημένη» με βάση αυτή τη ρήτρα και δεν απειλεί τη μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική βιωσιμότητα.
Μακροοικονομικό σενάριο: σε συμφωνία με τις προβλέψεις της Κομισιόν
Η Ελλάδα υπέβαλε το DBP στις 15 Οκτωβρίου 2025, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο. Το μακροοικονομικό σενάριο στο οποίο βασίζεται το σχέδιο έχει ανεξάρτητη επικύρωση, όπως απαιτεί η νομοθεσία, και, σύμφωνα με την Επιτροπή, βρίσκεται σε συμφωνία με τις δικές της προβλέψεις για το 2025 και το 2026.
Το DBP προβλέπει αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,4% το 2026 και πληθωρισμό HICP 2,2%. Η Επιτροπή προβλέπει αντίστοιχα 2,2% ανάπτυξη και 2,3% πληθωρισμό. Οι αποκλίσεις αποδίδονται κυρίως στο γεγονός ότι το ελληνικό σχέδιο καταρτίστηκε πριν από τις τελευταίες στατιστικές αναθεωρήσεις του ΑΕΠ για την περίοδο 2022-2024, καθώς και στις διαφορετικές εκτιμήσεις για την ταχύτητα αποκλιμάκωσης των τιμών υπηρεσιών, με αποτέλεσμα το DBP να εμφανίζει ελαφρώς χαμηλότερο πληθωρισμό.
Το δημοσιονομικό ισοζύγιο και το χρέος
Στο δημοσιονομικό σκέλος, το DBP προβλέπει ότι το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης θα διαμορφωθεί σε έλλειμμα 0,1% του ΑΕΠ το 2026, έναντι πλεονάσματος 0,6% το 2025. Η Επιτροπή ωστόσο βλέπει καλύτερη εικόνα και εκτιμά ότι η Ελλάδα θα παρουσιάσει πλεόνασμα 0,3% του ΑΕΠ το 2026.
Όπως αναφέρει η Κομισιόν, η διαφορά αυτή οφείλεται σε τρεις παράγοντες:
καλύτερη δημοσιονομική αφετηρία για το 2025,
υψηλότερα αναμενόμενα έσοδα,
χαμηλότερες δαπάνες για κοινωνικές μεταβιβάσεις και αποδοχές εργαζομένων.
Στο μέτωπο του χρέους, το DBP προβλέπει πτώση στο 137,6% του ΑΕΠ το 2026, ενώ η Επιτροπή εκτιμά 142,1%. Παρά τις διαφορές στους αριθμούς, που αποδίδονται σε διαφορετικές βάσεις υπολογισμού και τα δύο σύνολα προβλέψεων συγκλίνουν στη συνέχιση της αποκλιμάκωσης του χρέους, η οποία παραμένει βασική προτεραιότητα για την οικονομική σταθερότητα της χώρας.
Καθαρές δαπάνες: απόκλιση 1,2% του ΑΕΠ αλλά εντός των κανόνων
Το μεσοπρόθεσμο σχέδιο θέτει ανώτατο όριο αύξησης καθαρών δαπανών στο 3,6% για το 2026.
Η Επιτροπή προβλέπει ότι ο ρυθμός θα φτάσει το 6,7%, υπερβαίνοντας το όριο κατά 1,2% του ΑΕΠ.
Ωστόσο, η ίδια η Κομισιόν διευκρινίζει ότι:
η σωρευτική απόκλιση από το 2023 είναι μικρή (0,2% του ΑΕΠ),
η υπέρβαση καλύπτεται πλήρως από την εθνική ρήτρα διαφυγής,
η ρήτρα επιτρέπει υπέρβαση έως 1,5% του ΑΕΠ,
και η αύξηση των αμυντικών δαπανών δικαιολογεί την υπέρβαση.
Οι αμυντικές δαπάνες αναμένεται να ανέλθουν σε 2,6% του ΑΕΠ το 2026, αυξημένες κατά 0,4 μονάδες σε σχέση με το 2024.
Φορολογικά και δημοσιονομικά μέτρα: το πλήρες πακέτο παρεμβάσεων
Στο σκέλος των εσόδων, το Σχέδιο Προϋπολογισμού περιλαμβάνει μια σειρά από παρεμβάσεις που, όπως επισημαίνει η Επιτροπή, επηρεάζουν τις καθαρές δαπάνες για το 2026. Κεντρικό στοιχείο αποτελεί η αναμόρφωση της κλίμακας φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, με έμφαση στη στήριξη οικογενειών και νέων, καθώς και η εισαγωγή ενός νέου ενδιάμεσου φορολογικού συντελεστή 25% για το εισόδημα από ακίνητα.
Παράλληλα, αναθεωρείται το σύστημα τεκμαρτών δαπανών και προβλέπεται η σταδιακή κατάργηση του ΕΝΦΙΑ σε μικρούς οικισμούς.
Στις δαπάνες, το Σχέδιο ενσωματώνει τη μεταρρύθμιση του ειδικού μισθολογίου στις Ένοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας, καθώς και προσαρμογές μισθών σε άλλους κλάδους του Δημοσίου.
Προβλέπεται επίσης η συνέχιση της προοδευτικής κατάργησης της «προσωπικής διαφοράς» στις συντάξεις, η οποία μειώνει μέρος της σχετικής δαπάνης.
Σημαντικό ρόλο παίζει και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF). Οι επιχορηγήσεις του RRF εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στο 4% του ΑΕΠ το 2026, σημαντικά αυξημένες σε σχέση με το 2025.
Τα δάνεια του RRF προβλέπονται στο 1,8% του ΑΕΠ, τα οποία δεν επιβαρύνουν το έλλειμμα αλλά καταγράφονται ως χρέος.
Συνολικά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καταλήγει ότι το ελληνικό Σχέδιο Προϋπολογισμού για το 2026 συμμορφώνεται με τις Συστάσεις του Συμβουλίου, καθώς η υπέρβαση στον ρυθμό αύξησης των καθαρών δαπανών καλύπτεται από την εγκεκριμένη ευελιξία που προσφέρει η εθνική ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες. Η παρακολούθηση της εφαρμογής των συστάσεων θα συνεχιστεί στο Ανοιξιάτικο Πακέτο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, που θα δημοσιευτεί τον Ιούνιο 2026.
