Η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε ένα ιστορικό σταυροδρόμι: Είτε θα αξιοποιήσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό ως μοχλό ανάπτυξης, είτε θα μείνει πίσω σε έναν αγώνα που διεξάγεται με ταχύτητα πολύ μεγαλύτερη από τη γραφειοκρατική μας κουλτούρα.
Οι πρωτοβουλίες που έχουν δρομολογηθεί —όπως το Know Your Business, ο Προσωπικός Αριθμός ως ενιαία ψηφιακή ταυτότητα, το ξεκαθάρισμα των μητρώων και η ψηφιοποίηση κρίσιμων τομέων (Δικαιοσύνη, Υγεία, Κτηματολόγιο)— δείχνουν σαφή πρόθεση μεταρρύθμισης. Στόχος είναι ένα πιο λειτουργικό κράτος, διαφανείς διαδικασίες και ένα περιβάλλον που διευκολύνει την επιχειρηματικότητα και την εξωστρέφεια.
Ωστόσο, η πρόοδος αυτή συνοδεύεται από σημαντικές καθυστερήσεις και ασυνέχειες. Πολλά έργα χρειάζονται υπερβολικά μεγάλο χρόνο για να ολοκληρωθούν, ενώ άλλες δράσεις εξαντλούνται σε πιλοτικά στάδια χωρίς ουσιαστική επέκταση σε όλη τη χώρα.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός παραμένει σε ορισμένους τομείς πιο ρητορικός παρά πρακτικός, με την υλοποίηση να σκοντάφτει σε παλαιά διοικητικά αντανακλαστικά και εσωτερικές δυσκαμψίες του κράτους. Παράλληλα, οι επενδύσεις σε κρίσιμες υποδομές, ψηφιακά έργα και ανθρώπινο κεφάλαιο υπολείπονται των πραγματικών αναγκών.
Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στα κίνητρα που παρέχονται σε επιχειρήσεις, επαγγελματίες και επιστήμονεςγια να συμμετάσχουν ενεργά στην ψηφιακή μετάβαση: οι περισσότερες δράσεις είναι αποσπασματικές, μικρής κλίμακας ή επικεντρωμένες στις μεγαλύτερες επιχειρήσεις, αφήνοντας τις μικρομεσαίες, τους ελεύθερους επαγγελματίες και τα ερευνητικά οικοσυστήματα με περιορισμένες ευκαιρίες. Χωρίς ένα σταθερό πλαίσιο ενίσχυσης της καινοτομίας, φορολογικά κίνητρα και ουσιαστική χρηματοδότηση, η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα δεν μπορεί να φτάσει στα επίπεδα που απαιτεί ο διεθνής ανταγωνισμός.
Κι όμως, το δυναμικό υπάρχει. Η ανάπτυξη του εθνικού υπερυπολογιστή «Δαίδαλος» και του «εργοστασίου» Τεχνητής Νοημοσύνης Pharos, η ταχύτατη εξάπλωση της οπτικής ίνας και το άνοιγμα των δημόσιων δεδομένων είναι βήματα ουσίας. Αν συνδυαστούν με επαρκή χρηματοδότηση, ενίσχυση ψηφιακών δεξιοτήτων και έξυπνα κίνητρα, μπορούν να μετατρέψουν την Ελλάδα σε κόμβο καινοτομίας. Διαφορετικά, κινδυνεύουν να μείνουν απομονωμένα έργα χωρίς το αναγκαίο οικοσύστημα γύρω τους.
Η ευθύνη για τον ψηφιακό μετασχηματισμό -σε επίπεδο βασικών υποδομών- είναι της πολιτείας. Οι επιχειρήσεις οφείλουν να διαχειρισοτύν κρίσιμες προκλήσεις: Τη διαχείριση της Τεχνητής Νοημοσύνης με ασφάλεια και διαφάνεια, τη ριζική απλοποίηση της σχέσης επιχειρηματικότητας – κράτους, πέρα από την επιφανειακή «μεταφορά της γραφειοκρατίας στην οθόνη», τη δημιουργία ενιαίου επιχειρηματικού φακέλου (Business ID), την ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας και την ισόρροπη ψηφιακή μετάβαση που να περιλαμβάνει και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της περιφέρειας.
Η προοπτική είναι ξεκάθαρη: Η Ελλάδα μπορεί να βρεθεί στη «γρήγορη λωρίδα» της ψηφιακής εποχής. Όμως αυτό δεν θα συμβεί από μόνο του, απαιτείται συνέπεια, ταχύτητα, κίνητρα και στρατηγική συνοχή. Χωρίς αυτά, ο κίνδυνος είναι να δημιουργηθεί ένα σύγχρονο «κέλυφος» πάνω σε ένα παλιό σύστημα. Με αυτά, όμως, μπορεί να γεννηθεί μια νέα εποχή ανάπτυξης, συνεργασίας και εξωστρέφειας.
