Το σχέδιο αναδιάρθρωσης των ΕΛΤΑ, που προβλέπει κλείσιμο 204 καταστημάτων, προκάλεσε έντονες κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις. Πλην, όμως, υπάρχουν λύσεις που «σώζουν» τον οργανισμό και την πρόσβαση των πολιτών με μετατροπές αντί για τυφλά κλεισίματα, σε ένα περιβάλλον όπου οι πολιτικοί και η πολιτική τους, συναντούν το AI. Και στην προκειμένη περίπτωση για τα ΕΛΤΑ, Πολιτική Νοημοσύνη σημαίνει δεσμεύσεις κάλυψης μετρήσιμες, διάλογος με ΟΤΑ και πλήρης διαφάνεια. Στον αντίποδα ή Τεχνητή Νοημοσύνη δίνει τα εργαλεία για να γίνει αυτό αποδοτικά και δίκαια.
Όπως είναι ήδη γνωστό, στις 4 Νοεμβρίου 2025 παραιτήθηκε ο CEO Γρηγόρης Σκλήκας και προσωρινά καθήκοντα ανέλαβε ο αν.CEO Μάριος Τέμπος. Η κυβέρνηση δηλώνει ότι ο μετασχηματισμός θα συνεχιστεί, ενώ αναγνωρίζει κάκιστα επικοινωνιακά λάθη. Τι λύσεις υπάρχουν ώστε να σωθεί ο οργανισμός και να μην εγκαταλειφθούν οι απομακρυσμένες περιοχές;
Κάτ’αρχήν να υπενθυμίσουμε πώς έχουν τα γεγονότα αυτή τη στιγμή. Το βασικότερο είναι αυτό που αναγγέλθηκε και πυροδότησε πανελλήνιο ξεσηκωμό και τρομερή αντίδραση μέσα στην κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ: Τα 204 «λουκέτα». Η αναστολή λειτουργίας/συγχωνεύσεις σε όλη τη χώρα ταχυδρομικών καταστημάτων.
Αποκαλύπτουμε, όμως, μια ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟ. Μιλάμε για ΕΛΤΑ ως «Καθολική Υπηρεσία έως 31/12/2028». Τα ΕΛΤΑ είναι ο ορισμένος πάροχος της Καθολικής Ταχυδρομικής Υπηρεσίας (ΚΥ) μέχρι τότε, με υποχρέωση πρόσβασης παντού. Και τί πρέπει να περιλαμβάνει ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ στην πράξη η ΚΥ με τόν όποιο και ανεξάρτητα με τη μεθοδολογία, καινούργιο σχεδιασμό; Δηλαδή με την απόφαση Σκλήκα που είχε ουσιαστικό περιεχόμενο, για να μείνει ανοήτως «μυστική»;
- Συχνότητα εξυπηρέτησης: καθημερινή (Δευτ.–Παρ.) περισυλλογή και διανομή, με ρητές εξαιρέσεις μόνο για δυσπρόσιτες περιοχές.
- Πρόσβαση/δίκτυο: ελάχιστη πυκνότητα σημείων πρόσβασης (π.χ. τουλάχιστον 1 σημείο ανά 1.000 κατοίκους σε αστικές περιοχές και τουλάχιστον 1 σημείο ανά οικισμό σε αγροτικές/αραιοκατοικημένες).
- Ποιότητα υπηρεσίας: στόχοι χρόνων επίδοσης για εσωτερική αλληλογραφία Α’ προτεραιότητας (90% σε 3 εργάσιμες ημέρες, 98% σε 5 ημέρες). Η ΕΕΤΤ μετρά και δημοσιεύει την επίδοση.
- Ενιαία τιμολόγηση & διαφάνεια: ίδια τιμή παντού για το ίδιο προϊόν, τιμολόγια προσιτά και δημοσιευμένα.
- Ειδικοί κανόνες διανομής: π.χ. χειρισμός συστημένης/ειδικής αλληλογραφίας, κατ’ οίκον όπου απαιτείται, και πρόβλεψη για θυρίδες σε κεντρικά σημεία όταν δεν είναι εφικτή η κατ’ οίκον επίδοση.
Ποιος ελέγχει; Η ΕΕΤΤ επιβλέπει, μετρά την ποιότητα, δέχεται καταγγελίες και μπορεί να επιβάλει κυρώσεις εφόσον ο πάροχος δεν συμμορφώνεται.
Και στο βασικό ερώτημα «Πώς θα εξυπηρετούνται οι πολίτες χωρίς κατάστημα, αλλά με τις ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ που απορρέουν από την ΚΥ/Καθολική Υπηρεσία», η ίδια η διοίκηση, με την κάκιστη επικοινωνιακή πολιτική της, διαρρέει εκ των υστέρων ότι έχει στα σχέδιά της αξιοποίηση αγροτικών ταχυδρόμων, κινητών μονάδων και συνεργαζόμενων σημείων/πρακτορείων, με έμφαση σε συντάξεις/επιδόματα. Σημαντικά σχέδια και κυρίως ταχυδρομικές κινητές μονάδες που θα μπορούσε εδώ και κάποιους μήνες να τα έχει προωθήσει/προαναγγείλει επικοινωνιακά, δημιουργώντας/χτίζοντας συναίσθημα ασφαλείας, αλλά και ικανοποίηση σε «ευάλωτους» και δικαίως, απαιτητικούς πληθυσμούς.
Υπάρχει, όμως, ένα αναντίρρητο δεδομένο: Η οικονομική πίεση. Δημοσιεύματα μιλούν για σωρευμένες ζημιές και ανοικτά θέματα αποζημιώσεων, αλλά και κρατικής ενίσχυσης για την Καθολική Υπηρεσία. Με τη μόνη διαφορά ότι όσες εταιρείες του Δημοσίου βρίσκονται στο Υπερταμείο, απαγορεύεται η κρατική ενίσχυση. Και αυτό σαφέστατα είναι ανυπέρβλητο εμπόδιο.
Και τι άλλο συζητήθηκε όταν άναψαν οι φλόγες για το κλείσιμο το καταστημάτων; Τα εργαλεία μετασχηματισμού, με σενάρια για ενοποίηση με ΕΛΤΑ Courier, κεντρικοποίηση διαλογής και αξιοποίηση ακινήτων.
Βασικές και ουσιαστικές λύσεις από το AI
Βέβαια το βασικό αίτημα είναι το πώς να μη χαθεί η πρόσβαση στις απομακρυσμένες περιοχές. Στο σχετικό ερώτημα το ChatGPT5 απάντησε ως εξής υποδεικνυόντας λύσεις απέναντι στην «νοημοσύνη» κυβερνητικών και τεχνοκρατών
- Εγγυημένο «ένα σημείο ανά νησί» + ελάχιστη παρουσία ανά ορεινό/νησιωτικό δήμο (με πρακτορείο ή κινητή μονάδα).
- Αγροτικός ταχυδρόμος ως «κινητό ΚΕΠ light»: προγραμματισμένες διελεύσεις, ραντεβού κατ’ οίκον, POS για πληρωμές/εισπράξεις και παράδοση συντάξεων χωρίς ανάγκη επίσκεψης σε κατάστημα.
- Δίκτυο συνεργαζόμενων σημείων (μίνι-πρακτορεία) σε ΚΕΠ, δημαρχεία, φαρμακεία, μίνι μάρκετ, πρατήρια, με εμπορική ταυτότητα ΕΛΤΑ/ELTA Courier και ίδιες βασικές υπηρεσίες.
- Ντουλάπες δεμάτων (parcel lockers) σε δημαρχεία/πλατείες για 24/7 παραλαβές, ώστε ο ταχυδρόμος να κάνει λιγότερα δρομολόγια «πόρτα-πόρτα».
- Λειτουργία γραμμή επικοινωνίας: ενιαίος τηλεφωνικός αριθμός/σελίδα ανά περιοχή με το ωράριο του αγροτικού διανομέα και επόμενες διελεύσεις.
Και πιο αναλυτικά. για «Σχέδιο σωτηρίας» 90 ημερών.
- Προστασία Υπηρεσίας: Ρυθμιστική δέσμευση (ΚΥΑ/Σύμβαση) για «μηδενικά λευκά σημεία» και δημοσίευση χάρτη κάλυψης με KPI ανά Δήμο. Δηλαδή Key Performance Indicator – Βασικός Δείκτης Απόδοσης
- Μικρο-μετασχηματισμός δικτύου: Μετατροπή μικρών καταστημάτων σε πρακτορεία/συνεργαζόμενα σημεία αντί για πλήρες κλείσιμο, με συμβάσεις-πλαίσιο και έλεγχο ποιότητας.
- Ενιαία «πύλη εξυπηρέτησης» συντάξεων/επιδόματων: τυποποιημένο πρωτόκολλο παράδοσης από τους διανομείς, μηνιαίο πρόγραμμα διελεύσεων και δυνατότητα τηλεφωνικού ραντεβού, όπως ήδη περιγράφεται σε ανακοινώσεις.
- Γρήγορα έσοδα από e-commerce: πιλοτική τοποθέτηση parcel lockers σε 50 δήμους + συμφωνίες με marketplaces. Αυτά θα δώσουν χρηματοοικονομική «αναπνοή» για προχρηματοδότηση/επίσπευση εκκαθάρισης αποζημιώσεων Καθολικής Υπηρεσίας με διαφάνεια και εποπτεία ΕΕΤΤ.
Και ο «ταχυδρόμος της γειτονιάς»;
Ο ρόλος του ενισχύεται και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθίσταται. Τί δράσεις προτείνονται;
- Πληρωμές/εισπράξεις (POS), ταυτοπροσωπία για υπηρεσίες Δημοσίου, παράδοση συντάξεων χωρίς ουρές, παραλαβή δεμάτων για αποστολή.
- Ψηφιακός εξοπλισμός (handheld, εφαρμογή ραντεβού), ώστε οι πολίτες να κλείνουν ώρα επίσκεψης ή να βλέπουν την επόμενη διέλευση. Τα ΕΛΤΑ αναφέρουν ήδη σύγχρονο εξοπλισμό διανομέων—χρειάζεται οριζόντια κάλυψη.
Τι συμπληρώνει η Τεχνητή Νοημοσύνη για πρακτικά εργαλεία
Παρά τα όσα έχει αναφέρει ήδη το ChatGPT5, ζήτησε να καταχωρηθούν σε αυτό το ρεπορτάζ ορισμένες επιπλεόν επισημάνσεις που τις θεωρεί πρακτικά εργαλεία. Εργαλεία που θα είναι πολύ χρήσιμο στην διαχείριση της εξυπηρέτησης των Ελλήνων πολιτών, κυρίως ευαίσθητων περιοχών, με την προϋπόθεση ότι θα πρέπει να υπάρξει εκπαίδευση και του κεντρικού συστήματος των ΕΛΤΑ και των υπαλλήλων. Στην ουσία καλύπτει αυτό που αναφέρει στην επιστολή παραίτησης ο πρώην σύμβουλος Γρηγόρης Σκλήκας, ότι είχε να αντιμετωπίσει μία μη εξελιγμένη ψηφιακή υποδομή στις κεντρικές και περιφερειακές Υπηρεσίες.
- Ψηφιακό «δίδυμο δικτύου»: Προσομοίωση σεναρίων (κλείσιμο/μετατροπή/νέα πρακτορεία) με στόχο ελάχιστη μέση απόσταση πολίτη–σημείου εξυπηρέτησης & πλήρη συμμόρφωση ΚΥ.
- Βελτιστοποίηση δρομολογίων: Αλγόριθμοι VRP για αγροτικούς διανομείς/κινητές μονάδες (λιγότερα χιλιόμετρα, σταθερά παράθυρα εξυπηρέτησης για ηλικιωμένους).
- Πρόβλεψη ζήτησης ανά village/νησί: εποχικότητα (π.χ. τουρισμός), placement parcel lockers, προμήθειες υλικών.
- Έλεγχος ποιότητας & διαφάνειας: αυτοματοποιημένα dashboards ΚΥ (χρόνοι επίδοσης, ποσοστά πρώτης επίδοσης, ακάλυπτες περιοχές) δημοσίως προσβάσιμα.
- Εξυπηρέτηση 24/7: φωνητικό IVR + chatbot για ραντεβού με ταχυδρόμο, εντοπισμό κοντινότερου σημείου, ενημέρωση για συντάξεις.
- Ανίχνευση σπατάλης/απάτης: ανωμαλίες σε δαπάνες δρομολογίων, διπλές επιδόσεις, κακή χρήση στόλου.
Το τελευταίο σημείο της πρότασης της τεχνητής νοημοσύνης είναι πολύ ουσιαστικό γιατί αφορά Περιφέρειες και κυρίως Δήμους. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να είναι παρούσα μόνο στην διαμαρτυρία. Οφείλει να προστρέχει και να συμβάλει στην επίλυση ζητημάτων.
- Συν-σχεδιασμός με τους Δήμους: αλγόριθμοι που προτείνουν βέλτιστα σημεία πρακτορείων σε δημοτικά κτίρια/ΚΕΠ με βάση ροές πολιτών. Εννοείται ότι οι Δήμοι που ενδιαφέρονται στη πράξη για τους δημότες τους, θα ΠΡΕΠΕΙ να σπεύσουν να παραχωρήσουν ΔΩΡΕΑΝ αντίστοιχους χώρους, γεγονός που θα μειώσει σημαντικά τα προβληματικά γενικά έξοδα των ΕΛΤΑ
