array(0) {
}
                            

Γιατί οι γιορτές μας εξαντλούν τόσο;

Οι γιορτές θεωρητικά είναι «η πιο όμορφη εποχή του χρόνου», όμως για πολλούς είναι και η πιο φορτισμένη. Έρευνες δείχνουν ότι η πλειονότητα των ενηλίκων νιώθει αυξημένο στρες την περίοδο των γιορτών, κυρίως λόγω έλλειψης χρόνου, οικονομικής πίεσης και οικογενειακών εντάσεων. Πρόκειται, σύμφωνα μα άρθρο του Cnn.com για:

1. Λογιστικό και οικονομικό στρες

• Προετοιμασία φαγητών, δώρων, ταξιδιών.
• Παιδιά εκτός σχολείου, ανάγκη για φύλαξη
• Δουλειά που συνεχίζεται κανονικά ενώ όλοι «υποτίθεται» πως ξεκουράζονται.
• Ακρίβεια και χρέη: πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι πολλοί περιμένουν να μπουν σε χρέος μόνο και μόνο για να «βγάλουν» τα δώρα και τα τραπέζια των γιορτών

2. Σχέσεις και οικογενειακές εντάσεις

Οι γιορτές σε φέρνουν συχνά κοντά με ανθρώπους με τους οποίους:

• έχεις παλιά ξεκαθάριστα θέματα,
• έχετε διαφορετικές πολιτικές/κοινωνικές απόψεις,
• κουβαλάτε οικογενειακά τραύματα

Δεν είναι περίεργο λοιπόν να σκέφτεσαι το οικογενειακό τραπέζι με περισσότερη δυσφορία παρά χαρά. Ο Αμερικανικός Ψυχολογικός Σύλλογος (APA) αναφέρει ότι οι οικογενειακές προσδοκίες και οι συγκρούσεις είναι βασικές πηγές εορταστικού στρες.

3. Ψυχική υγεία, πένθος και μοναξιά

• Αν έχεις χάσει κάποιον δικό σου, οι γιορτές «φωτίζουν» την απουσία.
• Η εποχική συναισθηματική διαταραχή (seasonal affective disorder) μπορεί να εντείνει τη μελαγχολία τον χειμώνα.
• Άνθρωποι με άγχος, κατάθλιψη ή προβλήματα με το αλκοόλ συχνά δυσκολεύονται περισσότερο αυτή την περίοδο.
  
  

Πότε το άγχος θέλει προσοχή;

Το στρες είναι φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού. Όταν όμως γίνεται μόνιμο, μπορεί να εμφανιστεί ως:

• πονοκέφαλοι, πόνoς στον αυχένα ή στη μέση
• ταχυκαρδίες, σφίξιμο στο στήθος
• στομαχικά προβλήματα
• αϋπνία ή ανήσυχος ύπνος
• δυσκολία συγκέντρωσης, ευερεθιστότητα, ξεσπάσματα

Αν νιώθεις εξάντληση που δεν εξηγείται, έντονη μελαγχολία, απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που σου άρεσαν ή σκέψεις αυτοτραυματισμού, είναι σημαντικό να μιλήσεις με γιατρό ή επαγγελματία ψυχικής υγείας. Κάποιες οργανικές αιτίες (π.χ. αναιμία, υποθυρεοειδισμός) και καταστάσεις όπως η κατάθλιψη πρέπει να αποκλειστούν ή να αντιμετωπιστούν.

Πώς να κάνεις τις γιορτές πιο ανάλαφρες και ξανά διασκεδαστικές.

1. Ρεαλιστικές προσδοκίες: δεν χρειάζεται «τέλειες» γιορτές

• Ρώτα τον εαυτό σου: «Τι πραγματικά έχει σημασία για μένα φέτος;»
• Άφησε χώρο για ατέλειες: το φαγητό μπορεί να μην βγει τέλειο, κάποιος μπορεί να αργήσει, αυτό δεν ακυρώνει τη στιγμή.
• Οι ειδικοί τονίζουν ότι η ρεαλιστική στάση, αντί για την «τέλεια Χριστουγεννιάτικη εικόνα», μειώνει σημαντικά άγχος και απογοήτευση.

2. Οργάνωση και όρια: φίλοι του νευρικού σου συστήματος

Πολύ στρες είναι καθαρά πρακτικό. Μπορείς να το μειώσεις αν:

• Κάνεις λίστα με ό,τι χρειάζεται (ψώνια, δώρα, ραντεβού, ταξίδια)
• Σπάσεις τις δουλειές σε μικρά βήματα αντί να αφήνεις όλα για τελευταία στιγμή
• Ζητήσεις βοήθεια: μοιράσου ψώνια, προετοιμασία, στρώσιμο/μάζεμα τραπεζιού
• Θέτεις οικονομικά όρια: φτιάξε ένα ρεαλιστικό budget με λίγα αλλά ουσιαστικά δώρα, χωρίς να θυσιάζεις βασικές ανάγκες

Και το πιο δύσκολο, αλλά σωτήριο:

Είναι απόλυτα ΟΚ να πεις «όχι».

3. Χρόνος για σένα είτε θες παρέα είτε ησυχία

Σύμφωνα με έρευνες, πολλοί άνθρωποι νιώθουν ότι στις γιορτές δεν έχουν καθόλου χρόνο μόνοι τους, ενώ άλλοι φοβούνται πως θα είναι υπερβολικά μόνοι.  

• Αν είσαι διαρκώς με κόσμο, προγραμμάτισε συνειδητά μικρές «ανάσες» μόνος/η:
  • 10 λεπτά περπάτημα,
  • ένα τσάι χωρίς κινητό,
  • λίγη μουσική μόνο για σένα.
• Αν, αντίθετα, φοβάσαι τη μοναξιά των γιορτών:
  • κλείσε από πριν 2–3 ραντεβού με φίλους,
  • σκέψου εθελοντισμό (συσσίτια, συλλόγους, δράσεις γειτονιάς),
  • συμμετείχε σε κοινές δραστηριότητες (π.χ. χορωδία, αθλητική ομάδα, εκδηλώσεις δήμου).

4. Κίνηση, ύπνος, φύση: τα τρία «φυσικά αγχολυτικά»

Κίνηση

Η σωματική δραστηριότητα μειώνει τις ορμόνες του στρες και αυξάνει τις ενδορφίνες, τις φυσικές «ορμόνες ευτυχίας». Δεν χρειάζεται γυμναστήριο:

• γρήγορο περπάτημα 10–20 λεπτά
• ανέβα σκάλες αντί για ασανσέρ
• λίγο χορό στο σπίτι με την αγαπημένη σου playlist

Ύπνος

Το άστατο πρόγραμμα, τα ξενύχτια και το πολύ αλκοόλ διαλύουν τον ύπνο και έτσι το άγχος γίνεται χειρότερο. Προσπάθησε:

• να κοιμάσαι περίπου την ίδια ώρα κάθε μέρα
• να περιορίσεις οθόνες πριν τον ύπνο
• να μην «φορτώνεις» καφεΐνη και αλκοόλ αργά το βράδυ

Επαφή με τη φύση

Η «λουτροθεραπεία δάσους» (forest bathing), βόλτες σε μέρη με δέντρα, πάρκα, παραλίες, έχει συνδεθεί με χαμηλότερο άγχος, καλύτερη διάθεση και ύπνο. Δεν χρειάζεται δάσος, ένα πάρκο ή μια διαδρομή με πράσινο αρκεί για να ρίξει ρυθμούς στο νευρικό σύστημα.

5. Σύνδεση, όχι τελειότητα

Οι ειδικοί τονίζουν ότι αυτό που πραγματικά προστατεύει την ψυχική μας υγεία δεν είναι το τέλειο σπίτι ή τα ακριβά δώρα, αλλά οι ουσιαστικές σχέσεις: άνθρωποι με τους οποίους νιώθεις ότι μπορείς να είσαι ο εαυτός σου.

Μικρές ιδέες:

• Μοίρασε τις ευθύνες στην οικογένεια, μαγειρεύετε όλοι κάτι.
• Αντί για ακριβά δώρα, κάντε μυστικό Άη Βασίλη ή δώρα-εμπειρίες (βόλτες, μικρές εκδρομές, κοινές δραστηριότητες).

6. Πρόσεξε τι (και πόσο) πίνεις

Το αλκοόλ και άλλες ουσίες συχνά χρησιμοποιούνται σαν «γρήγορη λύση» για την ένταση, αλλά:

• δεν λύνουν άγχος ή κατάθλιψη,
• μπορεί να επιδεινώσουν τον ύπνο και τη διάθεση,
• αυξάνουν τον κίνδυνο επικίνδυνων συμπεριφορών.

Οδηγίες από κέντρα υγείας τονίζουν ότι χρειάζεται μέτρο και προσοχή, ιδίως αν ήδη δυσκολεύεσαι ψυχολογικά.

7. Πότε να ζητήσεις βοήθεια

Αναζήτησε επαγγελματική βοήθεια (ψυχίατρο, ψυχολόγο, γιατρό) εάν:

• το άγχος ή η θλίψη κρατούν εβδομάδες
• δεν μπορείς να λειτουργήσεις στην καθημερινότητα
• στρέφεσαι συνεχώς σε αλκοόλ/ουσίες για να «αντέξεις»
• έχεις σκέψεις αυτοκτονίας ή αυτοτραυματισμού

Η έγκαιρη βοήθεια κάνει τεράστια διαφορά και είναι πράξη δύναμης, όχι αδυναμίας.

Τελικά, τι σημαίνει «διασκεδαστικές» γιορτές;

Ίσως το μυστικό να μην είναι να κάνουμε περισσότερα, αλλά να κάνουμε λιγότερα, πιο συνειδητά:

• λίγες, ουσιαστικές στιγμές με ανθρώπους που αγαπάμε
• λίγο χρόνο για εμάς
• κίνηση, ύπνος, επαφή με τη φύση
• όρια στα «πρέπει» και στα έξοδα

Έτσι, οι γιορτές δεν γίνονται ένα project τελειότητας, αλλά μια περίοδος όπου, με ό,τι δυσκολίες κι αν έχει η ζωή, δίνουμε στον εαυτό μας την άδεια να νιώσει λίγο περισσότερη ζεστασιά.

Γιορτές χωρίς αρρώστιες: Έξυπνοι τρόποι να προστατεύσουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα

ΠΗΓΗ: CNN, American Psychiatric Association