Από τα ζεστά χειμωνιάτικα ροφήματα μέχρι τα πικάντικα ασιατικά πιάτα, το τζίντζερ (Zingiber officinale) αποτελεί εδώ και αιώνες βασικό υλικό στην κουζίνα. Πέρα όμως από τη γαστρονομική του αξία, αυτή η πικάντικη ρίζα έχει μακρά ιστορία στην παραδοσιακή ιατρική – και πλέον η σύγχρονη επιστήμη αρχίζει να επιβεβαιώνει τις ιδιότητές του. Μελέτες δείχνουν ότι το τζίντζερ μπορεί να προσφέρει πολλά οφέλη για την υγεία, από την ανακούφιση της ναυτίας και των κρυολογημάτων μέχρι τη μείωση της φλεγμονής και τη στήριξη της καρδιακής λειτουργίας.
Ανακούφιση από τη ναυτία
Πολλές κλινικές δοκιμές έχουν δείξει με συνέπεια ότι το τζίντζερ μπορεί να μειώσει τη ναυτία και τον εμετό, ιδιαίτερα σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο. Το NHS μάλιστα συνιστά τρόφιμα ή τσάγια με τζίντζερ για την ανακούφιση της ναυτίας.
Φαίνεται να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Σε μικρές δόσεις θεωρείται ασφαλής και αποτελεσματική επιλογή για όσους δεν ανταποκρίνονται καλά στα κλασικά αντιεμετικά φάρμακα.
Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι μπορεί να βοηθήσει στη ναυτία που προκαλείται από χημειοθεραπεία, ενώ τα αποτελέσματα είναι ανάμεικτα όσον αφορά τη ναυτία λόγω ταξιδιού ή μετεγχειρητικά.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι το τζίντζερ δρα μέσω μπλοκαρίσματος των υποδοχέων σεροτονίνης και επίδρασης τόσο στο έντερο όσο και στον εγκέφαλο. Μπορεί επίσης να μειώσει τα αέρια και το φούσκωμα στο πεπτικό σύστημα.
Αντιφλεγμονώδη οφέλη
Το τζίντζερ είναι πλούσιο σε βιοδραστικές ενώσεις, όπως η τζιντζερόλη και η σογκαόλη, με ισχυρές αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι τα συμπληρώματα τζίντζερ μπορεί να βοηθήσουν στη ρύθμιση της φλεγμονής, ιδιαίτερα σε αυτοάνοσες παθήσεις. Μία μελέτη έδειξε ότι το τζίντζερ μείωσε τη δραστηριότητα των ουδετεροφίλων — λευκών αιμοσφαιρίων που γίνονται υπερδραστήρια σε παθήσεις όπως ο λύκος, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και το αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο.
Τα ουδετερόφιλα παράγουν εξωκυτταρικές παγίδες (NETs), δομές που παγιδεύουν παθογόνους οργανισμούς. Όταν όμως σχηματίζονται σε υπερβολικό βαθμό, μπορεί να τροφοδοτήσουν αυτοάνοσες ασθένειες. Στη μελέτη, η καθημερινή λήψη τζίντζερ για μία εβδομάδα μείωσε σημαντικά τον σχηματισμό NETs.
Αν και η μελέτη αφορούσε συμπληρώματα, δεν είναι σαφές αν το φρέσκο τζίντζερ ή το τσάι έχουν το ίδιο αποτέλεσμα. Παρ’ όλα αυτά, τα ευρήματα δείχνουν ότι το τζίντζερ μπορεί να αποτελέσει φυσική εναλλακτική για ορισμένα αυτοάνοσα νοσήματα – αν και χρειάζεται περισσότερη έρευνα.
Επιπλέον, το τζίντζερ έχει αντιμικροβιακές ιδιότητες, βοηθώντας στην καταπολέμηση βακτηρίων και ιών. Σε συνδυασμό με τη δράση του κατά της φλεγμονής, είναι δημοφιλές για την ανακούφιση από συμπτώματα κρυολογήματος και γρίπης, όπως ο πονόλαιμος.
Διαχείριση πόνου
Η έρευνα σχετικά με τον πόνο είναι ενθαρρυντική, αν και όχι οριστική. Κάποιες μελέτες δείχνουν ότι το εκχύλισμα τζίντζερ μπορεί να μειώσει τον πόνο και τη δυσκαμψία στο γόνατο σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα, ιδιαίτερα στα αρχικά στάδια.
Για τον μυϊκό πόνο, μία μελέτη έδειξε ότι η καθημερινή λήψη δύο γραμμαρίων τζίντζερ για 11 ημέρες μείωσε τον πόνο μετά από άσκηση.
Το τζίντζερ μπορεί επίσης να βοηθήσει στον πόνο της περιόδου. Ορισμένες μελέτες μάλιστα δείχνουν ότι είναι εξίσου αποτελεσματικό με τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), όπως η ιβουπροφαίνη.
Οι ερευνητές θεωρούν ότι δρα μέσω της ενεργοποίησης νευρικών οδών που μειώνουν τα σήματα πόνου και της αναστολής φλεγμονωδών χημικών ουσιών όπως οι προσταγλανδίνες.
Υγεία της καρδιάς και υποστήριξη στον διαβήτη
Η υπέρταση, το υψηλό σάκχαρο και η αυξημένη «κακή» χοληστερόλη (LDL) αποτελούν παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις. Το τζίντζερ μπορεί να βοηθήσει και στα τρία.
Μία ανασκόπηση του 2022 σε 26 κλινικές δοκιμές βρήκε ότι τα συμπληρώματα τζίντζερ βελτιώνουν σημαντικά τα επίπεδα χοληστερόλης — μειώνοντας τα τριγλυκερίδια, τη συνολική και την LDL χοληστερόλη, ενώ αυξάνουν την HDL («καλή»). Μπορεί επίσης να μειώσει την αρτηριακή πίεση.
Για άτομα με διαβήτη τύπου 2, το τζίντζερ φαίνεται να προσφέρει επιπλέον οφέλη. Ανασκόπηση δέκα μελετών έδειξε ότι η λήψη 1–3 γραμμαρίων ημερησίως για 4–12 εβδομάδες βελτίωσε τόσο τη χοληστερόλη όσο και τον γλυκαιμικό έλεγχο.
Αυτές οι δράσεις φαίνεται να οφείλονται σε πολλούς μηχανισμούς: βελτιωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη, αυξημένη πρόσληψη γλυκόζης από τα κύτταρα και μείωση του οξειδωτικού στρες.
Κάποιες πρώιμες μελέτες δείχνουν επίσης πιθανό όφελος στη σεξουαλική υγεία, με το τζίντζερ να ενισχύει τα επίπεδα τεστοστερόνης και τη ροή αίματος (κυρίως σε ζωικά μοντέλα). Αν και δεν υπάρχουν ισχυρές αποδείξεις σε ανθρώπους, η παραδοσιακή χρήση του ως αφροδισιακό συνδέεται με τις αντιφλεγμονώδεις και κυκλοφορικές του ιδιότητες.
Εγκέφαλος και έρευνα για τον καρκίνο
Νεότερα δεδομένα δείχνουν ότι το τζίντζερ μπορεί να έχει νευροπροστατευτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες. Μελέτες σε εργαστηριακό επίπεδο δείχνουν ότι οι ενώσεις του προστατεύουν τα εγκεφαλικά κύτταρα από το οξειδωτικό στρες – παράγοντα που εμπλέκεται στη νόσο Alzheimer.
Άλλες μελέτες in-vitro έδειξαν ότι το τζίντζερ μπορεί να επιβραδύνει την ανάπτυξη ορισμένων καρκινικών κυττάρων. Αυτά τα ευρήματα όμως βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο και απαιτείται περισσότερη έρευνα.
Προφυλάξεις και ασφάλεια
Το τζίντζερ είναι γενικά ασφαλές σε μορφή τροφής ή τσαγιού. Ωστόσο, δόσεις άνω των 4 γραμμαρίων την ημέρα μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες όπως καούρα, φούσκωμα, διάρροια ή ερεθισμό στο στόμα.
Άτομα που λαμβάνουν αντιπηκτικά (π.χ. βαρφαρίνη, ασπιρίνη, κλοπιδογρέλη), φάρμακα για διαβήτη ή υπέρταση θα πρέπει να είναι προσεκτικά, καθώς το τζίντζερ μπορεί να ενισχύσει τη δράση τους. Οι έγκυες γυναίκες επίσης πρέπει να συμβουλευτούν γιατρό πριν καταναλώσουν υψηλές δόσεις.
Το τζίντζερ δεν είναι απλώς ένα αρωματικό μπαχαρικό της κουζίνας – είναι ένα φυσικό «φαρμακείο» με αυξανόμενη επιστημονική υποστήριξη. Για τους περισσότερους, η κατανάλωση σε φαγητό ή ρόφημα είναι ένας ασφαλής και απολαυστικός τρόπος να αξιοποιήσουν τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Όσοι σκέφτονται τα συμπληρώματα, καλό είναι να συμβουλεύονται πρώτα γιατρό ή φαρμακοποιό, ειδικά εάν λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή.
Πηγή: The Conversation
