Αν είμαστε γονείς ή κηδεμόνες, έχουμε σίγουρα ακούσει για τη σημασία του να σεβόμαστε τα συναισθήματα των παιδιών μας. Μαθαίνοντάς τα να αναγνωρίζουν και να επεξεργάζονται τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνουν μεγαλώνοντας, τα βοηθάμε να χτίζουν ανθεκτικότητα.
Αλλά τι γίνεται με τα δικά μας συναισθήματα;
Η Χίλαρι Τζέικομος Χέντελ, κλινική κοινωνική λειτουργός και ψυχοθεραπεύτρια, μαζί με την δρ. Τζούλι Φράγκα, ψυχολόγο και παιδαγωγό γονέων, ανατρέπουν το πλαίσιο στο νέο τους βιβλίο «Parents Have Feelings, Too». Μαζί μας δείχνουν πώς να αντιμετωπίζουμε και να επεξεργαζόμαστε τα δικά μας συναισθήματα, ώστε να μπορούμε να μεγαλώνουμε συναισθηματικά υγιή παιδιά.
«Τα συναισθήματα μάς επηρεάζουν καθημερινά και συχνά μάς οδηγούν σε λάθη. Έχουν τεράστιες συνέπειες και στο πώς οι επόμενες γενιές θα μάθουν να τα κατανοούν», λέει η Χέντελ. Οι βασικές συναισθηματικές αντιδράσεις λειτουργούν σαν «προγράμματα άμεσης δράσης»: προκαλούν σωματικές αλλαγές που μας σπρώχνουν να πράξουμε πριν σκεφτούμε.
«Η ψυχική υγεία, όπως την αντιλαμβάνομαι πια, είναι η ικανότητα να βιώνουμε όλο το φάσμα των βασικών συναισθημάτων, με την ελάχιστη δυνατή άμυνα, προστασία ή καταπίεση», προσθέτει.
Ένα συναίσθημα ιδιαίτερα κρίσιμο: Ο θυμός
Ο θυμός είναι αυτός που μας δημιουργεί τα περισσότερα προβλήματα, γιατί μπορεί να είναι καταστροφικός. Έτσι, συχνά τον καταπιέζουμε. Όταν συσσωρεύεται, μπορεί να μετατραπεί σε κατάθλιψη, ενοχή, άγχος ή ντροπή. Ο στόχος δεν είναι να τον αρνηθούμε, αλλά να μάθουμε να τον βιώνουμε χωρίς να τον εκδηλώνουμε καταστροφικά: να τον ονομάζουμε, να παρατηρούμε πώς νιώθουμε στο σώμα, να αναγνωρίζουμε τις παρορμήσεις που γεννά και, τελικά, να απελευθερώνουμε την ενέργειά του.
Μαμάδες, μπαμπάδες και θυμός
Συχνά μιλάμε για «mom rage», αλλά το ίδιο ισχύει και για τους μπαμπάδες. Οι πατέρες συχνά κουβαλούν άγχος και ντροπή, πολλές φορές χωρίς καν να το συνειδητοποιούν. Κανείς δεν τους έχει δείξει ότι τα παιδικά τους τραύματα μπορεί να εκδηλώνονται στον ρόλο τους ως γονείς. Όταν δεν αναγνωρίζουν και δεν δουλεύουν αυτά τα συναισθήματα, καταφεύγουν αμυντικά σε μηχανισμούς που τελικά τους απομακρύνουν από τα παιδιά τους.
View this post on InstagramAdvertisement
Μύθοι γύρω από τα συναισθήματα
Ένας μεγάλος μύθος είναι ότι μπορούμε να ελέγχουμε τα συναισθήματα με τη δύναμη της θέλησης, ότι αν είμαστε αρκετά «σκληροί», δεν θα νιώσουμε τίποτα. Η αλήθεια είναι πως τα συναισθήματα υπάρχουν για να μας βοηθούν να επιβιώσουμε. Αποτελούν ταχύτατα «προγράμματα κίνησης».
Οι βασικές συναισθηματικές αντιδράσεις είναι η πύλη προς τον αυθεντικό μας εαυτό. Όταν μπορούμε να τις νιώσουμε και να τις χρησιμοποιήσουμε, το νευρικό μας σύστημα «χαίρεται», καθώς είναι ο τρόπος του ανθρώπου να προσαρμόζεται και να επιβιώνει. Αν όμως, ως παιδιά, μάθαμε ότι κάποια συναισθήματα δεν ήταν αποδεκτά, τότε τα μπλοκάρουμε με ανασταλτικά συναισθήματα όπως η ντροπή ή η ενοχή. Από εκεί και πέρα ενεργοποιούνται οι άμυνες μας.
Τι σημαίνει αυτό για τη σχέση μας με τα παιδιά
Ως γονείς, αν κατανοήσουμε πώς να διαχειριζόμαστε τα δικά μας συναισθήματα με αυτά τα εργαλεία, μπορούμε να αλλάξουμε εντελώς την τροπή μιας αλληλεπίδρασης με το παιδί μας. Ανοίγουμε τον δρόμο για βαθύτερη σύνδεση, γιατί καταλαβαίνουμε καλύτερα πώς λειτουργούν τα συναισθήματα και στο δικό του σώμα.
Θέλουμε να συνεχίζουμε να δημιουργούμε ανοιχτές πόρτες για σύνδεση και ασφαλή δεσμό, ώστε τα παιδιά μας να ξέρουν ότι είμαστε καταφύγιο για αυτά. Χρειάζεται να μάθουμε να μη δημιουργούμε άθελά μας ντροπή ή άγχος στα παιδιά μας. Ο μόνος τρόπος είναι να κατανοήσουμε πρώτα τα δικά μας συναισθήματα.
Μπορούμε να γίνουμε «συναισθηματικά έξυπνοι» γονείς οποιαδήποτε στιγμή;
Η απάντηση είναι ναι: ποτέ δεν είναι αργά. Υπάρχει πάντα ελπίδα για θεραπεία, χάρη στη νευροπλαστικότητα του εγκεφάλου, την ικανότητά του να δημιουργεί νέες συνδέσεις. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε το παρελθόν, αλλά μπορούμε να αλλάξουμε το παρόν και τον τρόπο που δουλεύουμε με τα συναισθήματά μας.
Αυτή η ικανότητα είναι από τα πιο πολύτιμα δώρα που μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά μας, αποτελεί την «βάση της ευεξίας». Όταν μάθουμε να πλοηγούμαστε μέσα στα δικά μας συναισθήματα, μεγαλώνουμε παιδιά που θα μπορούν να κάνουν το ίδιο.
Με πληροροφίες από CNN Health
