Εάν τα σύνορα της Ευρώπης έχουν σχετικοποιηθεί, αν η Ένωση πάσχει από ατροφία άμυνας και γεωπολιτικής ισχύος, αυτή η κατάσταση φέρει ανεξίτηλα την σφραγίδα της «πολιτικής Μέρκελ».