Μια κρίσιμη διπλωματική εβδομάδα με κορύφωση τη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες στις 23 Οκτωβρίου ξεκινά για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αρχή σήμερα, με επίκεντρο το Λουξεμβούργο, καθώς οι υπουργοί Εξωτερικών συνεδριάζουν σε κλίμα αυξημένης έντασης, λίγες ώρες μετά τη συνάντηση του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον Ουκρανό ομόλογό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο, όπου φέρεται, σύμφωνα με τους FT, να τον προειδοποίησε ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν «θα ισοπεδώσει» την Ουκρανία αν δεν αποδεχθεί τους ρωσικούς όρους για τον τερματισμό του πολέμου. Μια προειδοποίηση που ήρθε στον απόηχο της ήδη ανακοινωμένης και ιδιαίτερα αμφιλεγόμενης συνάντησης Τραμπ–Πούτιν, η οποία αναμένεται να πραγματοποιηθεί στη Βουδαπέστη.
Παράλληλα, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μεταβαίνει σήμερα στη Μάλτα για τη Σύνοδο Κορυφής της MED9, όπου θα συζητηθούν οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, η ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα και το επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο. Ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται επίσης να αναφερθεί στην πρωτοβουλία του για τη διοργάνωση Συνόδου των παράκτιων χωρών της Ανατολικής Μεσογείου — Ελλάδας, Κύπρου, Αιγύπτου, Τουρκίας και Λιβύης — πρόταση που, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει προκαλέσει δυσαρέσκεια στο Ισραήλ, καθώς δεν περιλαμβάνει τη συμμετοχή του.
Οι ΥΠΕΞ στο Λουξεμβούργο
Στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων στο Λουξεμβούργο, οι υπουργοί των Εξωτερικών θα συζητήσουν τις τελευταίες εξελίξεις στον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, αλλά και τη ραγδαία μεταβαλλόμενη κατάσταση στη Μέση Ανατολή, όπου η ΕΕ επιδιώκει να αποκτήσει πιο ενεργό ρόλο μετά τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός Ισραήλ–Χαμάς.
Σύμφωνα με τους FT, ο Τραμπ κάλεσε τον Ζελένσκι να αποδεχθεί τους όρους της Μόσχας για τον τερματισμό του πολέμου, προειδοποιώντας τον ότι ο Πούτιν απείλησε να «καταστρέψει» την Ουκρανία αν δεν συμμορφωθεί, μια δήλωση που προκάλεσε σοκ στις Βρυξέλλες και αναζωπύρωσε ανησυχίες για τη διατλαντική ενότητα και τη βοήθεια από τις ΗΠΑ στη στρατιωτική στήριξη του Κιέβου.
Σε αναμονή για τη συνάντηση Γεραπετρίτη – Φιντάν
Μετά το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ θα ακολουθήσει υπουργική σύνοδος με θέμα τη «διαπεριφερειακή ασφάλεια και συνδεσιμότητα». Στη σύνοδο αυτή θα συμμετέχουν η Τουρκία, η Ουκρανία, η Μολδαβία, το Αζερμπαϊτζάν, η Αρμενία, το Καζακστάν, το Κιργιστάν, το Ουζμπεκιστάν, το Τατζικιστάν και το Τουρκμενιστάν και τα θέματα που θα απασχολήσουν είναι η ενέργεια, οι μεταφορές και η θαλάσσια διαχείριση.
Στο περιθώριο της συνεδρίασης, ξεχωρίζει η αναμενόμενη συνάντηση του Γιώργου Γεραπετρίτη με τον τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν, λίγες ώρες μετά τις δηλώσεις του τελευταίου περί «συμβιβασμού στο Αιγαίο» σχετικά με τα 12 ναυτικά μίλια, μια τοποθέτηση που επαναφέρει το ζήτημα των ελληνοτουρκικών ισορροπιών στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής προσοχής.
Οι υπουργοί Ενέργειας στο Λουξεμβούρου συζητούν την απαγόρευση ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ
Σε αυτό το περιβάλλον, η ΕΕ επιδιώκει να επιβεβαιώσει τη δική της σταθερότητα και στρατηγική συνέπεια. Το εγχείρημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να απαγορευτεί πλήρως η εισαγωγή αερίου και πετρελαίου από τη Ρωσία, στο πλαίσιο των κυρώσεων για τον πόλεμο στην Ουκρανία, αναμένεται να περάσει σήμερα στην επόμενη φάση.
Οι υπουργοί Ενέργειας συνεδριάζουν επίσης σήμερα στο Λουξεμβούργο, επιδιώκοντας να καταλήξουν σε κοινή θέση για το σχέδιο πλήρους απαγόρευσης των εισαγωγών ρωσικών υδρογονανθράκων, προτού το μέτρο προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Βάσει της πρότασης, οι εισαγωγές πετρελαίου, φυσικού αερίου μέσω αγωγών και υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) από τη Ρωσία θα απαγορευτούν πλήρως έως το 2028. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ήδη εγκρίνει τη θέση του, ζητώντας ακόμη πιο φιλόδοξο χρονοδιάγραμμα, πλήρη διακοπή ήδη από το 2026.
Η συμφωνία που θα προκύψει ανάμεσα στα κράτη μέλη και το Κοινοβούλιο δεν απαιτεί ομοφωνία, γεγονός που σημαίνει ότι χώρες όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία, που εξακολουθούν να βασίζονται σε ρωσικό αέριο, δεν θα μπορέσουν να ασκήσουν βέτο.
Στο μεταξύ, εντείνονται οι προσπάθειες να επιβληθεί νωρίτερα απαγόρευση στις εισαγωγές ρωσικού ΥΦΑ, στο πλαίσιο της επόμενης δέσμης κυρώσεων. Παρά τη σημαντική μείωση των ροών από το 2022, η Ρωσία εξακολουθεί να καλύπτει περίπου το ένα πέμπτο των εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ, με αξία που ξεπερνά τα 4,5 δισ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2025.
Νέα μέτρα κατά της Ρωσίας και αξιοποίηση των «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων
Στο ίδιο Συμβούλιο, οι υπουργοί Εξωτερικών θα έχουν ανταλλαγή απόψεων με τον ουκρανό υπουργό Αντρίι Σιμπίχα και θα εξετάσουν τη 19η δέσμη κυρώσεων κατά της Ρωσίας, καθώς και την πρόταση αξιοποίησης των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη δημιουργία «δανείου επανορθώσεων» υπέρ της Ουκρανίας. Η μεταβαλλόμενη στάση των ΗΠΑ ανεβάζει τις διακυβεύσεις τόσο για τη σημερινή συνάντηση όσο και για τη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης (23 Οκτωβρίου) στις Βρυξέλλες, όπου οι ηγέτες θα συζητήσουν, μεταξύ άλλων, την αμυντική ετοιμότητα, την ανταγωνιστικότητα και τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας με την αξιοποίηση των «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
Προς τη Σύνοδο Κορυφής
Την Τρίτη (21 Οκτωβρίου), οι υπουργοί Ευρωπαϊκών Υποθέσεων θα προετοιμάσουν τη Σύνοδο Κορυφής, συζητώντας τις προτάσεις της Επιτροπής για τα omnibus πακέτα, τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό και την εφαρμογή του άρθρου 7 κατά της Ουγγαρίας.
Την Τετάρτη, οι Βρυξέλλες θα υποδεχθούν τον αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι σε διμερή σύνοδο ΕΕ–Αιγύπτου με στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας σε ενέργεια και μετανάστευση, ενώ την ίδια μέρα θα πραγματοποιηθεί και το Συμβούλιο Συνεργασίας ΕΕ–Ουζμπεκιστάν, με το εμπόριο να έχει σχεδόν τριπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια.
Σε ένα ρευστό διεθνές περιβάλλον, όπου οι γεωπολιτικοί συσχετισμοί μεταβάλλονται ραγδαία, η Ευρώπη δοκιμάζει για ακόμη μία φορά την ικανότητά της να συνδυάσει τη διπλωματία με τη στρατηγική αυτονομία. Η επιτυχία ή αποτυχία του σχεδίου ενεργειακής απεξάρτησης και η στάση της απέναντι στην Ουκρανία θα αποτελέσουν κρίσιμες ενδείξεις για το αν η ΕΕ μπορεί να σταθεί ενωμένη στην εποχή του «τραμπικού ρεαλισμού».
Όλα πλέον οδηγούν στη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης, 23 Οκτωβρίου, στις Βρυξέλλες, όπου οι ηγέτες των 27 κρατών-μελών θα προσπαθήσουν να ομονοήσουν γύρω από τέσσερις βασικές προτεραιότητες: την ενίσχυση της αμυντικής ετοιμότητας της Ευρώπης, τη δέσμευση και αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, τη διαρκή στήριξη προς την Ουκρανία και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης και της ψηφιακής κυριαρχίας.
