Με ιδιαίτερα αιχμηρή, αλλά και συναισθηματικά φορτισμένη τοποθέτηση, η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ Κάγια Κάλας προειδοποίησε, μετά το τέλος του Συμβουλίου των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, ότι καμία ειρηνευτική συμφωνία για την Ουκρανία δεν μπορεί να βασιστεί στην ουσιαστική παράδοση της χώρας. Παράλληλα, επανέλαβε πως κανένα ειρηνευτικό σχέδιο δεν μπορεί να πετύχει χωρίς τη στήριξη του Κιέβου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Οι Ουκρανοί σκοτώνονται κάθε μέρα, οι υποδομές τους βομβαρδίζονται και ο χειμώνας πλησιάζει. Θέλουν η οδύνη να τελειώσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα… Αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει με το τίμημα να παραδώσεις τη χώρα σου», δήλωσε και πρόσθεσε ότι «η Ουκρανία πολεμά για την πατρίδα της, για τον λαό της, για τους αμάχους της», και σημείωσε πως καμία ουκρανική κυβέρνηση δεν μπορεί να δεχθεί μια συμφωνία που «ωφελεί εκείνον που κάνει τις δολοφονίες».
Η Κάλας επανέλαβε ότι η θέση των υπουργών παραμένει ξεκάθαρη και αμετάβλητη: «Για να πετύχει οποιοδήποτε ειρηνευτικό σχέδιο, πρέπει να το στηρίξει η Ουκρανία και πρέπει να το στηρίξει η Ευρώπη. Αν η Ρωσία πραγματικά ήθελε ειρήνη, θα είχε αποδεχτεί την άνευ όρων κατάπαυση του πυρός που προσφέρθηκε ήδη από τον Μάρτιο». Υπενθύμισε ότι μόλις την προηγούμενη ημέρα 26 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε ρωσική επίθεση στην Ουκρανία.
«Η Ρωσία επαναλαμβάνει διαρκώς ρητορική περί ειρήνης, αλλά ποτέ δεν έχει κάνει πραγματικές δεσμεύσεις. Η πίεση πρέπει να ασκείται στον επιτιθέμενο, όχι στο θύμα», είπε και σχολίασε: «Η επιβράβευση της επιθετικότητας θα φέρει μόνο περισσότερη επιθετικότητα».
Για το λόγο αυτό συμπλήρωσε η ευρωπαϊκή προσέγγιση είναι η άσκηση πίεσης στον επιτιθέμενο και αυτό είναι το μήνυμα που η ΕΕ θέλει περάσει στους εταίρους της ανά τον κόσμο.
Επίσης, η Ύπατη Εκπρόσωπος αναφέρθηκε και στο δάνειο προς την Ουκρανία το οποίο θα τη βοηθήσει να αμυνθεί και ταυτόχρονα να στείλει ένα σαφές μήνυμα στη Μόσχα ότι δεν μπορεί να αντέξει περισσότερο από την Ουκρανία».
Συνδέοντας ευθέως τη συζήτηση για την ειρήνη με το δάνειο των περίπου 140 δισ ευρώ, βασισμένο στα «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, η Κάλας εξήγησε ότι η συνέχιση του έργου αυτού «κάνει την Ουκρανία πιο ισχυρή». Πρόσθεσε ότι η Ρωσία «προωθεί ειρηνευτικές προτάσεις επειδή φοβάται αυτό το δάνειο αποζημιώσεων» και επειδή «πλησιάζει στο σημείο όπου τα χρήματα τελειώνουν».
«Θέλουν να δείξουν προς τα έξω ότι είναι υπερβολικά ισχυροί και ότι όλα πηγαίνουν καλά, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι έτσι», είπε. «Αυτός είναι ο λόγος που πρέπει να παραμείνουμε δυνατοί: να συνεχίσουμε να στηρίζουμε την Ουκρανία και να αυξάνουμε την πίεση προς τη Ρωσία».
Ωστόσο σε ερώτηση για την επιστολή της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με τις τρεις επιλογές χρηματοδότησης της Ουκρανίας, η Κάλας απάντησε ότι το θέμα «δεν συζητήθηκε σε λεπτομέρεια», αν και «τέθηκε αρκετές φορές». Υπάρχει ομάδα χωρών, είπε, που στηρίζει το δάνειο αποζημιώσεων βασισμένο στα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία και οι χώρες αυτές «επανέλαβαν την επείγουσα ανάγκη να προχωρήσει» η επιλογή αυτή.
Ιδιαίτερο βάρος δόθηκε στις συζητήσεις για τον ρωσικό «σκιώδη στόλο», το δίκτυο πλοίων και ενδιάμεσων που χρησιμοποιεί η Μόσχα για να παρακάμπτει τις ευρωπαϊκές κυρώσεις στο πετρέλαιο. Η Κάλας ανέφερε ότι οι υπουργοί είχαν «πολύ εντατικές συζητήσεις» για νέες κυρώσεις, οι οποίες θα στοχεύουν τόσο τα ίδια τα πλοία όσο και όσους διευκολύνουν τη λειτουργία τους.
Όπως είπε, ο περιορισμός του σκιώδους στόλου αποτελεί βασικό πυλώνα του ευρωπαϊκού σχεδίου να αποδυναμώσει τη ρωσική πολεμική οικονομία και να ενισχύσει την Ουκρανία. Για τον σκοπό αυτό, η ΕΕ επιδιώκει πλέον συμφωνίες «προ-επιβίβασης» με κράτη σημαίας, ώστε οι έλεγχοι να γίνονται πριν από τον απόπλου των πλοίων και να περιορίζονται οι δυνατότητες παράκαμψης των κυρώσεων.
Η Κάλας υπογράμμισε ότι τα υφιστάμενα μέτρα έχουν ήδη ισχυρό αντίκτυπο, καθώς τα ρωσικά έσοδα από το πετρέλαιο που μεταφέρεται μέσω της Βαλτικής και της Μαύρης Θάλασσας έχουν μειωθεί κατά 30%, στο «χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών». Παρ’ όλα αυτά, τόνισε ότι «πρέπει να κάνουμε περισσότερα», καθώς η Ρωσία συνεχίζει να βασίζεται στον σκιώδη στόλο για τη χρηματοδότηση του πολέμου γι’ αυτό και ο επόμενος γύρος κυρώσεων θα έχει ειδικά στο στόχαστρο αυτό το δίκτυο.
Αναφερόμενη στη δολιοφθορά που σημειώθηκε πρόσφατα στο πολωνικό σιδηροδρομικό δίκτυο, η Κάλας υπογράμμισε ότι οι ρωσικές υβριδικές ενέργειες στην Ευρώπη «γίνονται όλο και πιο θρασύτατες» και τόνισε ότι πρόκειται για «κρατικά χρηματοδοτούμενη τρομοκρατία». Όπως είπε, οι επιθέσεις τέτοιου τύπου στοχεύουν στην αποσταθεροποίηση των ευρωπαϊκών κοινωνιών και υποδομών και αποτελούν μέρος της ευρύτερης ρωσικής στρατηγικής άσκησης πίεσης.
Η Ύπατη Εκπρόσωπος εξήγησε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει μια σειρά πιθανών απαντήσεων, ανάμεσά τους πρόσθετες κυρώσεις, αλλά και μέτρα για την αντιμετώπιση της διαδικτυακής στρατολόγησης σαμποτέρ που χρησιμοποιεί η Ρωσία ως εργαλείο υβριδικού πολέμου. Παράλληλα, τόνισε την ανάγκη ενίσχυσης της προστασίας κρίσιμων υποδομών σε όλη την Ευρώπη, καθώς η ένταση και η συχνότητα αυτών των ενεργειών αυξάνονται.
