Εκατομμύρια ψηφοφόροι σε Ρουμανία, Πολωνία και Πορτογαλία προσέρχονται σήμερα στις κάλπες σε μια εκλογική «σούπερ Κυριακή» για τη Γηραιά Ήπειρο που θα καθορίσει την πορεία των δημοκρατιών στις τρεις χώρες, σε μια περίοδο αυξημένων πολιτικών και οικονομικών εντάσεων.
Στη Ρουμανία, ο ακροδεξιός υποψήφιος είναι το φαβορί στον επαναληπτικό προεδρικό γύρο, ενώ στον βαθιά πολωμένο πρώτο γύρο της Πολωνίας, ένας φιλελεύθερος, ένας συντηρητικός και ένας ακροδεξιός υποψήφιος ανταγωνίζονται για το ποιοι θα προχωρήσουν στο δεύτερο γύρο.
Μεταναστευτικό, στεγαστικό και ακρίβεια στο επίκεντρο
Στην Πορτογαλία, η οποία διεξάγει πρόωρες βουλευτικές εκλογές μόλις 14 μήνες μετά την τελευταία προσφυγή στις κάλπες.
Ωστόσο, οι ελπίδες ότι η ψηφοφορία θα μπορούσε να τερματίσει τη χειρότερη περίοδο πολιτικής αστάθειας των τελευταίων δεκαετιών για τη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 10,6 εκατομμυρίων κατοίκων θα μπορούσαν να διαψευστούν. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι εκλογές είναι έτοιμες να δώσουν μια ακόμη κυβέρνηση μειοψηφίας, αφήνοντας τους Πορτογάλους εκεί από όπου ξεκίνησαν.
Τα τελευταία 50 χρόνια, δύο κόμματα κυριαρχούν στην πολιτική της Πορτογαλίας, με τους κεντροδεξιούς Σοσιαλδημοκράτες και το κεντροαριστερό Σοσιαλιστικό Κόμμα να εναλλάσσονται στην εξουσία. Είναι πιθανό να επικρατήσουν σε αυτή την ψηφοφορία.
Όμως η απογοήτευση του κοινού για την πορεία τους στην κυβέρνηση έχει τροφοδοτήσει την ανάπτυξη νέων εναλλακτικών λύσεων τα τελευταία χρόνια. Αυτό έχει στερήσει από τα μεγαλύτερα κόμματα αρκετές έδρες στο κοινοβούλιο για να αποκτήσουν την πλειοψηφία που απαιτείται για να διασφαλίσουν ότι θα έχουν μια πλήρη τετραετή θητεία.
Μια κεντροδεξιά κυβέρνηση μειοψηφίας με επικεφαλής τους Σοσιαλδημοκράτες σε συνεργασία με το μικρότερο Λαϊκό Κόμμα έχασε την ψήφο εμπιστοσύνης στο κοινοβούλιο τον Μάρτιο, μετά από λιγότερο από ένα χρόνο στην εξουσία, καθώς οι βουλευτές της αντιπολίτευσης συσπειρώθηκαν εναντίον της. Αυτό προκάλεσε πρόωρες εκλογές, οι οποίες κανονικά ήταν προγραμματισμένες να διεξαχθούν το 2028.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η σύμπραξη, που ονομάζεται Δημοκρατική Συμμαχία, έχει και πάλι ένα μικρό προβάδισμα έναντι των Σοσιαλιστών, αλλά πιθανότατα όχι αρκετό για να εξασφαλίσει την πλειοψηφία 116 εδρών στην Εθνοσυνέλευση των 230 εδρών, το κοινοβούλιο της Πορτογαλίας.
Η ψηφοφορία άρχισε στις 8 π.μ. (10:00 ώρα Ελλάδας) και λήγει στις 8 μ.μ. (22:00 ώρα Ελλάδας ), οπότε και θα γίνουν γνωστά τα exit polls. Τα περισσότερα επίσημα αποτελέσματα αναμένονται μέχρι τα μεσάνυχτα (02:00 ώρα Ελλάδας).
Οι Ρουμάνοι ψηφίζουν σε μια τεταμένη προεδρική εκλογική αναμέτρηση που φέρνει αντιμέτωπους εθνικιστές και κεντρώους που τάσσονται υπέρ της ΕΕ
Οι Ρουμάνοι ψήφιζαν την Κυριακή σε μια τεταμένη επαναληπτική προεδρική εκλογική αναμέτρηση μεταξύ ενός ακραίου δεξιού εθνικιστή και ενός φιλοδυτικού κεντρώου, σε μια εκλογική αναμέτρηση με υψηλό ρίσκο που θα μπορούσε να καθορίσει τη γεωπολιτική κατεύθυνση της χώρας μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ.
Η κούρσα φέρνει αντιμέτωπο τον επικρατέστερο Τζορτζ Σιμιόν, τον 38χρονο ηγέτη της σκληροδεξιάς Συμμαχίας για την Ενότητα των Ρουμάνων, ή AUR, με τον εν ενεργεία δήμαρχο του Βουκουρεστίου Νικουσόρ Νταν. Η ψηφοφορία διεξάγεται μήνες μετά την ακύρωση των προηγούμενων εκλογών που βύθισε τη Ρουμανία στη χειρότερη πολιτική κρίση των τελευταίων δεκαετιών.
Οι κάλπες άνοιξαν στις 7 π.μ. τοπική ώρα (ίδια με Ελλάδα) και επρόκειτο να κλείσουν στις 9 μ.μ. Μέχρι τις 3:00 μ.μ., περισσότεροι από 7,6 εκατομμύρια άνθρωποι – ή περίπου το 42% των εκλογέων που είχαν δικαίωμα ψήφου – είχαν ψηφίσει, σύμφωνα με τα επίσημα εκλογικά στοιχεία. Οι Ρουμάνοι στο εξωτερικό είχαν τη δυνατότητα να ψηφίσουν από την Παρασκευή σε ειδικά διαμορφωμένα εκλογικά κέντρα και πάνω από 1,2 εκατομμύρια πολίτες έχουν ήδη ψηφίσει.
Το πολιτικό τοπίο της Ρουμανίας ανατράπηκε πέρυσι, όταν ανώτατο δικαστήριο ακύρωσε τις προηγούμενες εκλογές, αφού ο ακροδεξιός αουτσάιντερ Καλίν Γκεοργκέσκου πρώτευσε στον πρώτο γύρο, μετά από καταγγελίες για παραβιάσεις των εκλογικών διαδικασιών και ρωσική ανάμειξη, τις οποίες η Μόσχα αρνήθηκε.
Ο Σιμιόν εμφανίστηκε μαζί με τον Γκεοργκέσκου σε εκλογικό κέντρο του Βουκουρεστίου την Κυριακή και δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ψήφισε κατά των «ταπεινώσεων στις οποίες έχουν υποβληθεί οι αδελφές και οι αδελφοί μας».
H διαφθορά και η αυξανόμενη οργή για το πολιτικό κατεστημένο της Ρουμανίας έχουν τροφοδοτήσει ένα κύμα υποστήριξης προς τα αντικαθεστωτικά και σκληρά δεξιά σχήματα, αντανακλώντας ένα ευρύτερο μοτίβο σε ολόκληρη την Ευρώπη. Τόσο ο Σιμιόν όσο και ο Νταν έκαναν την πολιτική τους καριέρα καταφερόμενοι κατά της παλιάς πολιτικής τάξης της Ρουμανίας.
Οι πιο πρόσφατες τοπικές δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο δεύτερος γύρος θα είναι αμφίρροπος, αφού οι προηγούμενες έδειχναν ότι ο Σιμιόν προηγείται του Νταν, ενός 55χρονου μαθηματικού που έγινε γνωστός ως ακτιβιστής των πολιτών που μάχεται κατά των παράνομων έργων ακινήτων.
Μετά την ψηφοφορία στη γενέτειρά του, το Φαιγκαιράς , ο Νταν δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ψήφισε για τους Ρουμάνους ”που είναι ήσυχοι, ειλικρινείς και εργατικοί και που δεν αισθάνονται ότι εκπροσωπούνται εδώ και πολύ καιρό”.
″Ψήφισα για μια αλλαγή που φέρνει ευημερία, όχι για μια αλλαγή που φέρνει αστάθεια και αποθαρρύνει τις επενδύσεις στη Ρουμανία”, είπε. ”Ψήφισα για μια ευρωπαϊκή κατεύθυνση και για ισχυρή συνεργασία με τους Ευρωπαίους εταίρους μας, όχι για την απομόνωση της Ρουμανίας. Ψήφισα για μια κοινωνία όπου μπορούμε να έχουμε διάλογο, όχι για μια κοινωνία όπου είμαστε προορισμένοι να είμαστε διχασμένοι”.
Η συμμετοχή είναι συνήθως υψηλότερη στον τελικό γύρο των προεδρικών εκλογών στη Ρουμανία και αναμένεται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στο αποτέλεσμα της Κυριακής. Στον πρώτο γύρο της 4ης Μαΐου, η τελική συμμετοχή ανήλθε σε 9,5 εκατομμύρια, δηλαδή στο 53% των εκλογέων που είχαν δικαίωμα ψήφου, σύμφωνα με τα επίσημα εκλογικά στοιχεία.
Ο πρόεδρος της Ρουμανίας έχει ημιεκτελεστικό ρόλο με σημαντικές εξουσίες σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, εθνικής ασφάλειας, αμυντικών δαπανών και διορισμών δικαστών. Εκπροσωπεί επίσης τη χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ στη διεθνή σκηνή και μπορεί να ασκήσει βέτο σε σημαντικές ψηφοφορίες της ΕΕ.
Οι Πολωνοί ψηφίζουν για νέο πρόεδρο καθώς οι ανησυχίες για την ασφάλεια αυξάνονται
Οι Πολωνοί ψήφιζαν την Κυριακή στις προεδρικές εκλογές σε μια περίοδο αυξημένων ανησυχιών για την ασφάλεια που απορρέουν από τον συνεχιζόμενο πόλεμο στη γειτονική Ουκρανία και την αυξανόμενη ανησυχία ότι η δέσμευση των ΗΠΑ για την ασφάλεια της Ευρώπης θα μπορούσε να αποδυναμωθεί υπό τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.
Οι δύο επικρατέστεροι υποψήφιοι είναι ο δήμαρχος της Βαρσοβίας Ράφαου Τσασκόφσκι, ένας φιλελεύθερος σύμμαχος του πρωθυπουργού Ντόναλντ Τασκ, και ο Κάρολ Ναβρότσκι, ένας συντηρητικός ιστορικός χωρίς προηγούμενη πολιτική εμπειρία, ο οποίος υποστηρίζεται από το εθνικοσυντηρητικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη.
Πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Τσασκόφσκι συγκεντρώνει περίπου 30% και ο Ναβρότσκιστα κοντά στο 25%. Ο δεύτερος γύρος μεταξύ των δύο αναμένεται ευρέως να διεξαχθεί την 1η Ιουνίου.
Οι εκλογές αποτελούν επίσης ένα τεστ για τη δύναμη άλλων δυνάμεων, συμπεριλαμβανομένης της ακροδεξιάς.
Ο Σλάβομιρ Μέντζεν, ένας σκληρός δεξιός υποψήφιος που συνδυάζει λαϊκίστικη ρητορική τύπου MAGA με ελευθεριακά οικονομικά και κριτική στάση απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, βρίσκεται δημοσκοπικά στην τρίτη θέση.
Δέκα άλλοι υποψήφιοι είναι επίσης στο ψηφοδέλτιο. Καθώς ένας υποψήφιος πρέπει να λάβει πάνω από το 50% των ψήφων για να κερδίσει άμεσα, ο δεύτερος γύρος φαινόταν σχεδόν αναπόφευκτος.
Τα εκλογικά τμήματα άνοιξαν στις 7 π.μ. (08:00 ώρα Ελλάδας) και κλείνουν στις 9 μ.μ. (10:00). Τα exit polls θα δημοσιευθούν μετά το τέλος της ψηφοφορίας, με τα αποτελέσματα να αναμένονται την Τρίτη, ενδεχομένως τη Δευτέρα.
Οι πολωνικές αρχές ανέφεραν απόπειρες ξένης παρέμβασης κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, συμπεριλαμβανομένων επιθέσεων άρνησης παροχής υπηρεσιών με στόχο τα κόμματα του συνασπισμού του Τουσκ την Παρασκευή αλλά και κατηγοριών από κρατικό ερευνητικό ινστιτούτο ότι οι πολιτικές διαφημίσεις στο Facebook χρηματοδοτούνταν από το εξωτερικό.
Αν και ο πρωθυπουργός και το κοινοβούλιο της Πολωνίας έχουν την πρωταρχική εξουσία στην εσωτερική πολιτική, η προεδρία έχει σημαντική εξουσία. Ο πρόεδρος εκτελεί χρέη διοικητή των ενόπλων δυνάμεων, διαδραματίζει ρόλο στην εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας και μπορεί να ασκήσει βέτο στη νομοθεσία.
Ο συντηρητικός απερχόμενος πρόεδρος, Αντρέι Ντούντα, έχει επανειλημμένα χρησιμοποιήσει αυτή την εξουσία περισσότερο από τον τελευταίο χρόνο για να παρεμποδίσει την ατζέντα του Τουσκ, για παράδειγμα εμποδίζοντας τους διορισμούς πρεσβευτών και χρησιμοποιώντας την εξουσία του βέτο για να αντισταθεί στην αντιστροφή των αμφισβητούμενων αλλαγών στη δικαιοσύνη και τα μέσα ενημέρωσης που έγιναν κατά τη διάρκεια της θητείας του Νόμου και της Δικαιοσύνης στην εξουσία από το 2015 έως τα τέλη του 2023.
Μια νίκη του Τσασκόφσκι αναμένεται να τερματίσει μια τέτοια αντιπαράθεση. Έχει υποσχεθεί να υποστηρίξει τις μεταρρυθμίσεις στα δικαστήρια και τα δημόσια μέσα ενημέρωσης, για τα οποία οι επικριτές λένε ότι πολιτικοποιήθηκαν επί της προεδρίας του κόμματος Νόμου και Δικαιοσύνης. Οι αντίπαλοι του Τουσκ λένε ότι έχει επίσης πολιτικοποιήσει τα δημόσια μέσα ενημέρωσης.
