Νέα καταδίκη για την χώρα μας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), λίγες μόνο μέρες μετά την υπόθεση των 32 οροθετικών εκδιδόμενων γυναικών που κατά παράβαση δόθηκαν τα ονόματά τους και οι φωτογραφίες στη δημοσιότητα το 2012.
Αυτή τη φορά πρόκειται για απάνθρωπη μεταχείριση ασυνόδευτου ανηλίκου, που βλέπει το φως της δημοσιότητας, σύμφωνα με την οποία ένας 17χρονος αιτών άσυλο έμεινε όχι μόνον χωρίς και προστασία από τις Αρχές για έξι μήνες, αλλά υπέστη και σεξουαλική κακοποίηση.
Ο προσφεύγων στο ΕΔΔΑ κατήγγειλε ότι εισήλθε στην Ελλάδα ως ασυνόδευτος ανήλικος και παρέμεινε από τον Νοέμβριο του 2018 έως τον Μάιο του 2019, ισχυριζόμενος ότι στο διάστημα αυτό των σχεδόν έξι μηνών, ήταν χωρίς πρόσβαση σε βασικά είδη πρώτης ανάγκης και τροφή και δεν του διορίστηκε επίτροπος όπως προβλέπει η ελληνική νομοθεσία. Αναγκάστηκε να διαμείνει σε κέντρα φιλοξενίας για αλλοδαπούς μαζί με ενήλικες και κακοποιήθηκε σεξουαλικά τουλάχιστον δύο φορές.
Είχε ενημερώσει τις Αρχές για την κατάστασή του - Πέρασε αρκετές νύχτες σε πλατείες
Ο προσφεύγων, O.R., είναι Αφγανός υπήκοος που γεννήθηκε το 2003. Ισχυρίστηκε ότι έφτασε στην Ελλάδα τον Νοέμβριο του 2018 ως ασυνόδευτος ανήλικος. Στις 24 Νοεμβρίου 2018 ενημέρωσε για πρώτη φορά τις αρμόδιες αρχές για την προσωπική του κατάσταση και δήλωσε ότι επιθυμούσε να υποβάλει αίτηση ασύλου. Στη συνέχεια, επέστησε επανειλημμένα την προσοχή των αρχών στην κατάστασή του, η οποία περιγράφεται παρακάτω.
Στις 19 Δεκεμβρίου 2018 οι αρχές καταχώρισαν την αίτηση ασύλου και, τον Μάιο του 2019, του παραχώρησαν θέση σε εγκατάσταση υποδοχής ασυνόδευτων ανηλίκων στην Αθήνα. Παρέμεινε εκεί μέχρι τις 25 Σεπτεμβρίου 2019, οπότε αναχώρησε από την Ελλάδα για το Βερολίνο.
Ωστόσο, όπως κατήγγειλε στο διάστημα των περίπου 6 μηνών από τον Νοέμβριο του 2018 έως τον Μάιο του 2019 είχε υποβληθεί σε εξαιρετικά αγχωτικές συνθήκες, οι οποίες δεν ήταν προσαρμοσμένες στην προσωπική του κατάσταση.
Ειδικότερα, ο O.R. δήλωσε ότι είχε παραμείνει άστεγος επί αρκετούς μήνες, ακόμη και κατά τη χειμερινή περίοδο, και υπέφερε λόγω του κρύου και των κακών καιρικών συνθηκών, χωρίς πρόσβαση σε πόσιμο νερό, τροφή, ζεστό νερό ή τουαλέτα.
Εξήγησε, μεταξύ άλλων, ότι ήταν υποχρεωμένος να περάσει αρκετές νύχτες σε δημόσιες πλατείες στην Αθήνα και στη συνέχεια φιλοξενήθηκε για λίγες ημέρες σε υπερπλήρη σπίτια, παρέα με ενήλικους άνδρες.
Οι καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση
Ισχυρίστηκε επίσης ότι είχε κοιμηθεί για αρκετές νύχτες στους καταυλισμούς του Σκαραμαγκά και της Μαλακάσας, είτε στο πάτωμα είτε στα δωμάτια που προορίζονταν για ενήλικους άνδρες ή σε εξωτερικούς χώρους. Ισχυρίστηκε ότι είχε παρενοχληθεί σεξουαλικά από ενήλικες δύο φορές κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και είχε αναφέρει το γεγονός αυτό στον υπεύθυνο επικοινωνίας για ψυχοκοινωνικά θέματα στην αρμόδια ΜΚΟ. Επισήμανε επίσης ότι, παρά την ιδιότητά του ως ανηλίκου, δεν είχε ληφθεί κανένα μέτρο για τον διορισμό επιτρόπου σε αυτόν και υποστήριξε ότι είχε βιώσει φόβο, αίσθημα ανασφάλειας και απελπισίας.
Καταδίκη Ελλάδας για απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση
Το Δικαστήριο απέρριψε την ένσταση της κυβέρνησης που ισχυριζόταν ότι ο προσφεύγων δεν εξάντλησε όλα τα εσωτερικά ένδικα μέσα και παρατήρησε ότι μόλις στις 16 Μαΐου 2019 είχε τοποθετηθεί σε κέντρο υποδοχής ασυνόδευτων ανηλίκων στην Αθήνα, σχεδόν έξι μήνες αφότου πρώτα ειδοποίησε τις αρχές για την ανάγκη στέγασης.
Αν και το Δικαστήριο αναγνωρίζει την πολυπλοκότητα του έργου που αντιμετώπιζαν οι εγχώριες αρχές, ιδίως δεδομένου του αριθμού των ασυνόδευτων ανηλίκων που είχαν εισέλθει στη χώρα εκείνη τη στιγμή, τονίζει ωστόσο αυτό δεν θα μπορούσε να απαλλάξει ένα κράτος από τις υποχρεώσεις του.
Κατά την άποψη του Δικαστηρίου, η κατάσταση στην οποία είχε βρεθεί ο προσφεύγων ήταν ιδιαίτερα σοβαρή, δεδομένου ότι οι αρχές τον είχαν αφήσει να φροντίσει τον εαυτό του, χωρίς πρόσβαση σε σταθερή στέγαση, για αρκετούς μήνες, συμπεριλαμβανομένης της χειμερινής περιόδου. Ως εκ τούτου, ο προσφεύγων είχε ζήσει για σχεδόν έξι μήνες χωρίς να είναι σε θέση να καλύψει καμία από τις πιο στοιχειώδεις ανάγκες του, δεδομένου ότι ήταν αδύνατο για αυτόν να τραφεί ή να πλυθεί ή να βρει κατάλυμα.
Επομένως, αναφέρει «βρισκόταν σε ακραία ένδεια, μολονότι οι ελληνικές αρχές είχαν την υποχρέωση να του εξασφαλίσουν αξιοπρεπείς συνθήκες, όπως ρητώς προβλέπει η σχετική εθνική νομοθεσία που ενσωματώνει το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ήτοι η Οδηγία περί υποδοχής».
Όπως μάλιστα επισημαίνεται, οι ισχυρισμοί του προσφεύγοντος τεκμηριώθηκαν από την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και από τις παρατηρήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων, οι οποίες έδειξαν ότι η κατάσταση που περιέγραφε υφίστατο σε μεγάλη κλίμακα κατά τον κρίσιμο χρόνο και αποτελούσε την καθημερινή μοίρα μεγάλου αριθμού αιτούντων άσυλο με το ίδιο προφίλ με εκείνο του προσφεύγοντος.
«Ο προσφεύγων είχε ενημερώσει τις αρχές τον Φεβρουάριο του 2019 ότι δεν αισθανόταν ασφαλής στον καταυλισμό της Μαλακάσας και είχε υποστεί απόπειρα σεξουαλικής παρενόχλησης. Στο πλαίσιο αυτό, η ψυχοκοινωνική έκθεση που εστάλη στην Εθνική Υπηρεσία Κοινωνικής Αλληλεγγύης («ΕΚΚΑ») τον Απρίλιο του 2019 επιβεβαίωσε ότι ο προσφεύγων είχε πέσει δύο φορές θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης από ενήλικες στον καταυλισμό» αναφέρεται.
Παράλληλα, το ΕΔΔΑ λέει ότι «η κυβέρνηση δεν αμφισβήτησε ούτε τους ισχυρισμούς του προσφεύγοντος επί του σημείου αυτού, ούτε τα αντίστοιχα αποσπάσματα της ψυχοκοινωνικής έκθεσης. Κατά την άποψη του Δικαστηρίου, αυτά τα αποδεικτικά στοιχεία αποδυνάμωσαν το επιχείρημα της κυβέρνησης ότι ο προσφεύγων είχε πρόσβαση σε υγιεινές συνθήκες διαβίωσης στους καταυλισμούς και, αντίθετα, αποκάλυψαν μια κατάσταση ευπάθειας, ανασφάλειας και σωματικής και ψυχολογικής στέρησης που ήταν τέτοια που επηρέασε σοβαρά την ήδη εύθραυστη ψυχική του κατάσταση και υπονόμευσε την ίδια την ουσία της ανθρώπινης αξιοπρέπειάς του».
Η απόφαση του ΕΔΔΑ: Η υποχρέωση βαρύνει το ελληνικό κράτος έναντι ασυνόδευτου ανηλίκου
Έτσι, το Δικαστήριο δεν πείστηκε ότι οι αρμόδιες αρχές – οι οποίες δεν είχαν εξασφαλίσει για τον προσφεύγοντα συνθήκες διαβίωσης κατάλληλες και προσαρμοσμένες στις ανάγκες του για ιδιαίτερα μεγάλο χρονικό διάστημα, δηλαδή σχεδόν έξι μήνες – είχαν κάνει ό, τι θα μπορούσε εύλογα να αναμένεται από αυτές για να εκπληρώσουν την υποχρέωση να τον φροντίσουν και προστατεύσουν. Η υποχρέωση αυτή βαρύνει το ελληνικό κράτος έναντι ασυνόδευτου ανηλίκου ο οποίος είχε εισέλθει παράτυπα στη χώρα και ισχυριζόταν ότι ήταν θύμα βίαιου οικογενειακού ιστορικού και ότι είχε υποστεί τραύμα – με άλλα λόγια, άτομο που ανήκε στην τάξη των πλέον ευάλωτων μελών της κοινωνίας.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι, από τις 24 Νοεμβρίου 2018 έως τις 16 Μαΐου 2019, ο προσφεύγων είχε αφεθεί να τα βγάλει πέρα μόνος του σε ένα περιβάλλον που ήταν εντελώς ακατάλληλο για ανηλίκους – είτε όσον αφορά την ασφάλεια, τη στέγαση, την υγιεινή ή την πρόσβαση σε τροφή και φροντίδα, είτε όσον αφορά τα μέτρα που ελήφθησαν για την παροχή του γενικότερα – και σε απαράδεκτα επισφαλείς συνθήκες, δεδομένης της ιδιότητάς του ως ανηλίκου αιτούντος άσυλο και ασυνόδευτου. Ως εκ τούτου, το ΕΔΔΑ κατέληξε πως προσφεύγων βρέθηκε, με υπαιτιότητα των αρχών, σε μια απάνθρωπη και εξευτελιστική κατάσταση και επιδίκασε αποζημίωση 8.000 ευρώ για ηθική βλάβη.
Πηγή: www.echrcaselaw.com