Καθημερινά τα ελληνικά ΜΜΕ, είτε πρόκειται για τηλεόραση, ραδιόφωνο, είτε για το διαδίκτυο, ασχολούνται ενδελεχώς με δύο ζητήματα: Την κατάσταση στα ελληνοτουρκικά σύνορα στις Καστανιές, Έβρου και με την έξαρση του κορονοϊού στην χώρα μας. Πρόκειται φυσικά για τις δύο σημαντικότερες κρίσεις που διαχειρίζονται αυτή τη στιγμή η Ελληνική κυβέρνηση και η Ελληνική κοινωνία.
Τόσο το πρώτο, όσο και το δεύτερο είναι σημαντικά ζητήματα, διαφορετικά σε περιεχόμενο, στα οποία μπορούν να εντοπιστούν κοινές συνισταμένες. Ο μεν κορονοϊός, αποτελεί μία επιδημική ασθένεια, η οποία παρακολουθείται στενά από την επιστημονική κοινότητα. Πέραν της απλής παρακολούθησης έχουν εκδοθεί συγκεκριμένες οδηγίες ατομικής προστασίας και υγιεινής, ενώ το ιατρικό προσωπικό των νοσοκομείων ανταποκρίνεται, μέχρι στιγμής, με τρόπο υποδειγματικό στα αυξανόμενα κρούσματα. Ανάλογα την εξέλιξη της επιδημίας ξεδιπλώνεται το σχέδιο, βάσει του οποίου κυβέρνηση και επιστήμονες, επιχειρούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που προκύπτουν.
Η δε κατάσταση στα ελληνοτουρκικά σύνορα είναι μία εντελώς διαφορετική περίπτωση. Από την αρχή του Μαρτίου η τουρκική κυβέρνηση κατευθύνει αθρόες ροές μεταναστών και προσφύγων προς τα ελληνικά σύνορα, διαδίδοντας την ψευδή είδηση πως τα σύνορα είναι ανοικτά και πως θα περάσουν με άνεση σε ευρωπαϊκό έδαφος. Η ελληνική κυβέρνηση αντέδρασε σωστά κλείνοντας και θωρακίζοντας άμεσα τα ελληνικά σύνορα σε όλους τους το μήκος, είτε χερσαία, είτε θαλάσσια. Μέχρι την ώρα που αυτές οι γραμμές γράφονταν χιλιάδες απόπειρες παράνομης εισόδου στη χώρα είχαν αποτραπεί, ενώ οι συλλήψεις είναι εκατοντάδες.
Φυσικά εκτός από τις απόπειρες παράνομης εισόδου, οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις προβαίνουν καθημερινά σε προκλητικές πράξεις δολιοφθοράς των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων και των θέσεών τους. Είτε εξοπλίζοντας τους μετανάστες ή πρόσφυγες που επιχειρούν να σπάσουν τον ελληνικό κλοιό είτε κάνοντας ρίψη χημικών και καπνογόνων οι ίδιοι οι Τούρκοι αστυνομικοί προς τους Έλληνες ένστολους, είτε χρησιμοποιώντας στρατιωτικά οχήματα για να γκρεμίσουν τον φράχτη στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Στα θαλάσσια σύνορα μάλιστα τουρκικά πολεμικά πλοία συνοδεύουν βάρκες με μετανάστες και πρόσφυγες, για να μπορέσουν να αποβιβαστούν με άνεση σε κάποια βραχονησίδα ή στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.
Χρησιμοποιώντας ως πιόνια τους μετανάστες και πρόσφυγες η Τουρκία επιχειρεί ευθέως να εκβιάσει την Ε.Ε., αλλά και τη διεθνή κοινωνία, έτσι ώστε να επιτύχει τους στόχους της από την εμπλοκή της στο Συριακό εμφύλιο. Έπειτα επιχειρεί να κάνει μία «επίδειξη δύναμης» προς την Ε.Ε., δηλώνοντας προς τους Ευρωπαίους ότι η Ένωση είναι απόλυτα εξαρτημένη από την Τουρκία στο μεταναστευτικό-προσφυγικό και ότι κάθε απόπειρα απόρριψης των τουρκικών θέσεων και απαιτήσεων θα απαντάτε κατ’ αυτόν τον τρόπο. Το συγκεκριμένο μήνυμα δεν αφορά αποκλειστικά το μεταναστευτικό-προσφυγικό αλλά επεκτείνεται και στα ζητήματα διαχείρισης των υδρογονανθράκων νότια της Κύπρου, αλλά και σε όλα τα υπόλοιπα σημεία τριβής μεταξύ της Τουρκίας και της Ε.Ε.
Ένα εξίσου σημαντικό στοιχείο είναι το ακόλουθο. Η συμπεριφορά της Τουρκίας στις Καστανιές έχει και έναν ακόμα στόχο. Να δοκιμάσει τις ελληνικές άμυνες, να αποκαλύψει τυχόν αδυναμίες, αλλά κυρίως να προκαλέσει οικονομική και ψυχολογική φθορά στην ελληνική πλευρά. Είναι γνωστό άλλωστε το οικονομικό κόστος, το οποίο έχει μία στρατιωτική κινητοποίηση, η οποία είναι απόλυτα αναγκαία. Μέχρι στιγμής οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις ανταποκρίνονται με υποδειγματικό τρόπο, προστατεύοντας αποτελεσματικά τα σύνορα και αποκρούοντας κάθε προσπάθεια δολιοφθοράς από τις τουρκικές δυνάμεις. Στο πλευρό των Ελλήνων συνοριοφυλάκων, αστυνομικών και στρατιωτικών βρίσκονται από την πρώτη στιγμή οι κάτοικοι του Έβρου, οι οποίοι συνδράμουν με όποιον τρόπο μπορούν στην προστασία των συνόρων και των εστιών τους. Αντίστοιχο είναι το κίνημα αλληλεγγύης που έχει αναπτυχθεί σε όλη τη χώρα, μέσω της αποστολής τροφίμων και ιματισμού προς τους άνδρες των Ενόπλων Δυνάμεών μας. Η γενικότερη αυτή ομοψυχία είναι το θετικό στοιχείο, το οποίο εξάγεται από την κατάσταση στις Καστανιές.
Μάλιστα η ελληνική κυβέρνηση διεθνοποιώντας το θέμα και θέτοντας την Ε.Ε προ των ευθυνών της, επιδιώκει να επισπεύσει την διευθέτηση του κρίσιμου αυτού ζητήματος, ενεργοποιώντας ταυτόχρονα το δίκτυο των συμμάχων της. Άλλωστε όσο η κατάσταση μένει αμετάβλητη, τόσο το οικονομικό κόστος θα μεγαλώνει και οι αντοχές θα μειώνονται. Όπως σωστά γράφτηκε σε άρθρο του Μιχάλη Μαθιουλάκη στη Huffington Post, όσο η κρίση θα γίνεται καθημερινότητα, τόσο θα φαίνονται οι αδυναμίες του Ελληνικού γραφειοκρατικού συστήματος.
Συνοψίζοντας μπορούν να ειπωθούν τα εξής: Η Ελληνική κυβέρνηση και η Ελληνική κοινωνία έχουν αυτή τη στιγμή να αντιμετωπίσουν δύο διαφορετικές κρίσεις. Από τη μία η επιδημία του κορoνοϊού και από την άλλη η κρίση του μεταναστευτικού-προσφυγικού στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Στο επίπεδο της κυβέρνησης, μέχρι αυτή την ώρα η αντιμετώπιση των κρίσεων κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. Παρακολουθείται η εξέλιξη και των δύο καταστάσεων, οι οποίες αντιμετωπίζονται βάσει συγκεκριμένου σχεδίου. Το μεγάλο στοίχημα, ειδικά για την κατάσταση στις Καστανιές, είναι η αποτελεσματική διαχείριση της κρίσης σε βάθος χρόνου.
Στο επίπεδο της Ελληνικής κοινωνίας, υπάρχει, όπως ήδη αναφέρθηκε, κλίμα ομοψυχίας αναφορικά με την κατάσταση στις Καστανιές. Σχετικά με τον κορoνοϊό, σε γενικές γραμμές υπάρχει αυξημένη επιφυλακή, γίνεται προσπάθεια τήρησης των οδηγιών, ενώ δεν λείπουν οι υπερβολές ή ο πανικός από συγκεκριμένη μερίδα ανθρώπων. Σε αυτή την κατάσταση είναι πολύ σημαντική η πηγή και ο τρόπος με τον οποίο λαμβάνονται οι πληροφορίες από την κοινή γνώμη.
Η διάδοση fake news, τόσο για τον κορoνοϊό, όσο και για τα ελληνοτουρκικά είναι καθημερινή. Σκοπός είναι μέσω της δημιουργίας εσφαλμένων εντυπώσεων, να διασπαστεί το κλίμα ομοψυχίας που υπάρχει και να διασπαρεί ο πανικός. ΜΜΕ και πολίτες οφείλουν να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, να ελέγχουν την πηγή των πληροφοριών και να φροντίσουν να έχουν όσο το δυνατό περισσότερο σφαιρική γνώση των δύο αυτών κρίσιμων ζητημάτων. Φυσικά τα στοιχεία αυτά είναι χρήσιμα σε όλους μας σε κάθε περίπτωση και όχι μόνο σε περιόδους κρίσης.
Τόσο στη μία, όσο και στην άλλη περίπτωση η ψυχραιμία και η νηφαλιότητα είναι στοιχεία, τα οποία κυβέρνηση και κοινωνία οφείλουν να επιδείξουν σε βάθος χρόνου. Η μεν κυβέρνηση, δεν πρέπει να μείνει στο θετικό αποτύπωμα των πρώτων ημερών, αλλά να σχεδιάσει τα κατάλληλα μέτρα, έτσι ώστε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά όλα τα πιθανά σενάρια σε οποιοδήποτε χρόνο αυτά συμβούν. Η δε κοινωνία οφείλει να είναι αφυπνισμένη και να μην παρασύρεται από διαδόσεις και θεωρίες συνωμοσίας. Ακολουθώντας τις οδηγίες, φροντίζοντας για την προσωπική μας υγιεινή, αλλά κυρίως φιλτράροντας τις πληροφορίες, η ελληνική κοινή γνώμη μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμος σύμμαχος στη διαχείριση και στην οριστική διευθέτηση των δύο αυτών εκ διαμέτρου αντίθετων κρίσεων.
Συγκεκριμένο σχέδιο, ψυχραιμία και νηφαλιότητα είναι τα στοιχεία αυτά τα οποία ενισχύουν κυβέρνηση και κοινωνία προς την διαχείριση και των δύο κρίσεων. Όσο μακρύς ή δύσβατος και αν είναι ο δρόμος οφείλουμε να είμαστε έτοιμοι.