Πριν από λίγες ημέρες στο λιμάνι της Σούδας Χανίων πραγματοποιήθηκε συγκέντρωση διαμαρτυρίας από ομάδα πολιτών οι οποίοι αντιδρούν στην εγκατάσταση Βιομηχανικών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην Άρδακτο Ρεθύμνου.
Πιο συγκεκριμένα οι κάτοικοι της περιοχής εμπόδισαν την εγκατάσταση δύο ανεμογεννητριών στα βουνά της Κρήτης. Σύμφωνα με τον δήμαρχο της περιοχής προωθείται “η ήπια τουριστική ανάπτυξη και όχι εκβιομηχάνιση της περιοχής” και ζήτησε “υπεύθυνο και σωστό χωροταξικό σχεδιασμό για τις ΑΠΕ από το κράτος”. Σε αυτή την περίπτωση διαπιστώνεται το γεγονός ότι οι κάτοικοι μίας περιοχής αντιδρούν στην παρουσία ανεμογεννητριών στον τόπο τους. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι οι κάτοικοι είναι αντίθετοι στην πράσινη ενέργεια, απλώς δεν θέλουν η παραγωγή της πράσινης ενέργειας να πραγματοποιείται στον τόπο τους. Οι κάτοικοι φοβούνται ότι η παρουσία των ανεμογεννητριών θα έχει αρνητική επίδραση στη βασική τους βιοποριστική ασχολία: στον τουρισμό. Με λίγα λόγια, σύμφωνα με την αντίληψη των κατοίκων, οι ανεμογεννήτριες και ο τουρισμός είναι δύο έννοιες ανταγωνιστικές.Το διακύβευμα στην περίπτωση αυτή δεν είναι μόνο το οικονομικό (λόγω του φόβου απώλειας πελατών-τουριστών), αλλά και περιβαλλοντικό: οι κάτοικοι θεωρούν ότι υποβαθμίζεται το φυσικό περιβάλλον λόγω της όχλησης από την παρουσία των ανεμογεννητριών.
Σε άλλες περιπτώσεις, υπάρχει έκδηλη ανησυχία από κατοίκους σε τουριστικούς προορισμούς εξαιτίας της ανύπαρκτης προσφοράς σε κατοικίες λόγω του φαινομένου της βραχυχρόνιας μίσθωσης. Ορισμένοι δήμοι μάλιστα Ευρωπαϊκών πόλεων έχουν απαγορεύσει ή σκέφτονται να απαγορεύσουν την παρουσία εταιρειών βραχυχρόνιας μίσθωσης κατοικιών σε διάφορα σημεία των πόλεων. Κάποιοι το συνδυάζουν και με το φαινόμενο του τουριστικού κορεσμού («overtourism») το οποίο παίρνει τη μορφή κατοχικής εισβoλής. Στην περίπτωση λοιπόν των κατοίκων που αντιδρούν στην παρουσία εταιρειών βραχυχρόνιας μίσθωσης κατοικιών ή/και στην έντονη παρουσία τουριστών (overtourism) τίθεται ένα άλλο ανταγωνιστικό δίδυμο: κάτοικοι εναντίον τουρισμού. Το διακύβευμα στην περίπτωση αυτή δεν είναι μόνο οικονομικό (λόγω της υπερβολικής αύξησης των ενοικίων σε κατοικίες σε συνδυασμό με την ελάχιστη προσφορά τους), αλλά και κοινωνικό: οι κάτοικοι θεωρούν ότι υποβαθμίζεται η ποιότητα ζωής τους.
Οι δύο προαναφερθείσες περιπτώσεις έχουν ορισμένες ποιοτικές ομοιότητες:
- Και στις δύο προαναφερθείσες περιπτώσεις παρατηρείται η σύγκρουση μεταξύ των τριών βασικών πυλώνων της Βιώσιμης Ανάπτυξης: οικονομία, κοινωνία, περιβάλλον.
- Και στις δύο προαναφερθείσες περιπτώσεις παρατηρείται το σύνδρομο NIMBY (Not In My Back Yard). Το σύνδρομο αυτό είχε πρωτοπαρατηρηθεί στην περίπτωση των ορυχείων αλλά γρήγορα πέρασε και σε άλλους τομείς, όπως στην πράσινη ενέργεια.
- Και στις δύο προαναφερθείσες περιπτώσεις υπάρχει απώλεια/έλλειψη της Κοινωνικής Επιχειρησιακής Άδειας (Social License to Operate). Γι’αυτό αντιδρούν οι κάτοικοι. Δεν έχει σημασία εάν η επένδυση αφορά καλό σκοπό ή όχι. Σημασία έχει το γεγονός ότι οι τοπικές κοινωνίες δεν έχουν “εγκρίνει” την Κοινωνική Επιχειρησιακή Άδεια.
Τί είναι η Κοινωνική Επιχειρησιακή Άδεια:
- είναι είδος ”κοινωνικού πιστοποιητικού” αποδοχής μίας επένδυσης∙ - αποτελεί ένα είδος Κοινωνικού Συμβολαίου ανάμεσα σε μία επιχείρηση και την τοπική κοινωνία. Ορισμένες φορές σε αυτό το Κοινωνικό Συμβόλαιο εμπλέκεται ακόμη και η διεθνής κοινότητα∙ ως εκ τούτου σε αυτή την περίπτωση η σχετική Κοινωνική Επιχειρησιακή Άδεια θα πρέπει να ”δοθεί” και από τη διεθνή κοινότητα.
- αποτελεί εχέγγυο για τη δημιουργία σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ της κοινωνίας και μίας επιχείρησης. Η λέξη κλειδί είναι η “εμπιστοσύνη”.
- είναι ένα επιπλέον εργαλείο πρόληψης επιχειρηματικού κινδύνου. Κάθε επιχείρηση οφείλει να γνωρίζει εκ των προτέρων τις πιθανές αντιδράσεις που μπορεί να προκληθούν τοπικά σε μία κοινωνία εξαιτίας μίας επένδυσης.
- η Κοινωνική Επιχειρησιακή Άδεια είναι δυναμική∙ μπορεί να ανακληθεί ή να μεταμορφωθεί αναλόγως των συνθηκών. Η κοινωνία την αποδίδει, η κοινωνία την ανακαλεί.
- (θα πρέπει να) αποτελεί κομμάτι της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και της πολιτικής μίας επιχείρησης στα πλαίσια της Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Τί ΔΕΝ είναι η Κοινωνική Επιχειρησιακή Άδεια:
- δεν αποτελεί επίσημο-γραπτό έγγραφο
- δεν εκπηγάζει από κάποιον κανονισμό-νόμο ή διεθνή συνθήκη, ως εκ τούτου
- δεν αποτελεί νομική προϋπόθεση για την ολοκλήρωση κάποιου έργου∙
- δεν είναι σταθερή∙ δεν κρατά για πάντα. Μπορεί ανά πάσα στιγμή να ”ανακληθεί” εφόσον η κοινωνία το απαιτήσει. Η κοινωνία την ”αποδίδει”, η κοινωνία την ”ανακαλεί”.
Στη χώρα μας αναμένεται μεγάλο κύμα επενδύσεων σε διάφορους τομείς: στον τουρισμό, στις ΑΠΕ, στους υδρογονάνθρακες κλπ. Δεν υπάρχει μεγάλη επένδυση για την οποία δεν θα τεθεί κάποια στιγμή θέμα Κοινωνικής Επιχειρησιακής Άδειας. Κάθε επιχείρηση οφείλει να γνωρίζει εκ των προτέρων τις πιθανές κοινωνικές αντιδράσεις που μπορεί να προκληθούν τοπικά σε μία κοινωνία εξαιτίας μίας επένδυσης.
Ως εκ τούτου η Κοινωνική Επιχειρησιακή Άδεια θα έλθει μετ’επιτάσεως στην επικαιρότητα και στη χώρα μας.
Θα αποτελεί στρουθοκαμηλισμό για τους Έλληνες επιχειρηματίες εάν αγνοήσουν αυτό που έρχεται.
Παράλληλα, η κοινωνία και οι Έλληνες πολιτικοί θα πρέπει να εντρυφήσουν και αυτοί στο φαινόμενο της Κοινωνικής Επιχειρησιακής Άδειας. Στο κάτω της γραφής, και οι ίδιοι οι πολιτικοί επιζητούν την αποδοχή τους από την κοινωνία αλλά και το χτίσιμο σχέσεων εμπιστοσύνης με την κοινωνία...έρχονται και οι εκλογές...
ΥΓ. Για όσους ειδικούς θέλουν να εντρυφήσουν περισσότερο στο θέμα της Κοινωνικής Επιχειρησιακής Άδειας μπορούν να διαβάσουν ένα ίσως ενδιαφέρον επιστημονικό άρθρο ανοικτό στο διαδίκτυο.