Η κατανάλωση ενός ποτηριού ή περισσότερου φυσικού 100% χυμού φρούτων κάθε μέρα συνδέθηκε με μια μικρή αύξηση του βάρους σε παιδιά και ενήλικες, σύμφωνα με μια νέα ανάλυση προηγούμενων μελετών.
«Ένα βασικό πρόβλημα με τον χυμό είναι η ποσότητα. Η κατανάλωση φρούτων με αυτόν τον τρόπο καθιστά τόσο εύκολη την υπερβολική δόση», δήλωσε ο συν-συγγραφέας και κορυφαίος ερευνητής διατροφής δρ. Γουόλτερ Γουίλετ, καθηγητής επιδημιολογίας και διατροφής στο Harvard T.H. Chan School of Public Health και καθηγητής ιατρικής στο Harvard Medical School στη Βοστώνη.
«Για παράδειγμα, πόσο συχνά τρώμε τρία πορτοκάλια; Ωστόσο, ένα ποτήρι περιλαμβάνει περίπου τρία πορτοκάλια που μπορούν να καταναλωθούν σε ένα ή δύο λεπτά, και μπορούμε να πιούμε κι ένα άλλο, και αυτό θα προσθέσει πολλές θερμίδες και θα οδηγήσει σε αύξηση της γλυκόζης στο αίμα», ανέφερε ο ίδιος μέσω email.
Με την πάροδο του χρόνου, το υπερβολικό σάκχαρο στο αίμα μπορεί να οδηγήσει σε αντίσταση στην ινσουλίνη (σ.σ. η αντίσταση στην ινσουλίνη προκύπτει όταν τα κύτταρα στο συκώτι, στο λιπώδη ιστό και στους μύες δεν ανταποκρίνονται στη συγκεκριμένη ορμόνη), μεταβολικό σύνδρομο, διαβήτη, καρδιακές παθήσεις, παχυσαρκία και άλλες χρόνιες παθήσεις, σύμφωνα με ό,τι λένε οι ειδικοί.
Αν και τα συμπεράσματα της μελέτης δεν έδειξαν άμεση αιτιώδη συνάφεια, αλλά μόνο μια συσχέτιση, τα ευρήματα ήταν «αρκετά έγκυρα και ταιριάζουν με αυτό που βλέπουμε κλινικά», δήλωσε η παιδοενδοκρινολόγος δρ. Ταμάρα Χάνον, μέλος της επιτροπής διατροφής της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα.
Οι συστάσεις: Πόσος χυμός πρέπει να καταναλώνεται κάθε μέρα
Λόγω ανησυχιών σχετικά με το αυξανόμενο ποσοστό παιδικής παχυσαρκίας και οδοντικών κοιλοτήτων, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συμβουλεύει τους γονείς και τους κηδεμόνες να αποφεύγουν εντελώς τους χυμούς για μωρά κάτω του 1 έτους, να περιορίζουν την πρόσληψη σε 4 ουγγιές (113 γραμμάρια) την ημέρα για παιδιά ηλικίας 1 έως 3 ετών και μόνο 6 ουγγιές (170 γραμμάρια) την ημέρα για παιδιά ηλικίας 4 έως 6 ετών.
«Δεν υπάρχει πραγματικά κανένας λόγος να πίνουμε χυμούς αντί για ολόκληρα φρούτα και λαχανικά, εκτός εάν το παιδί μας δεν μπορεί να ανεχθεί να τρώει κανονικά τρόφιμα», λέει η Χάνον, που είναι επίσης διευθύντρια του προγράμματος παιδιατρικού διαβήτη στο Riley Hospital for Children και καθηγήτρια ιατρικής και μοριακής γενετικής στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα. Ιατρικής στην Ινδιανάπολη.
Οι έφηβοι και οι ενήλικες δεν πρέπει να πίνουν περισσότερο από 8 ουγγιές (226 γραμμάρια) την ημέρα από 100% φυσικό χυμό, σύμφωνα με τις εθνικές διατροφικές οδηγίες, και ο χυμός δεν πρέπει να θεωρείται ως ένας υγιεινός τρόπος για να ξεδιψάσουμε.
«Οι γενικές οδηγίες είναι ενάντια στη ”ρουτίνα” πρόσληψης - με άλλα λόγια, να βασιζόμαστε στον χυμό και όχι στο νερό για τη δίψα ή στην κατανάλωση χυμού ειδικά προκειμένου να υπάρχουν οφέλη για την υγεία», λέει ο δρ Ντέιβιντ Κατζ, ειδικός στην προληπτική ιατρική και τον τρόπο ζωής που ίδρυσε τη μη κερδοσκοπική True Health Initiative, ένα παγκόσμιο συνασπισμό εμπειρογνωμόνων αφιερωμένο στην ιατρική που βασίζεται σε στοιχεία για τον τρόπο ζωής. Δεν συμμετείχε στη μελέτη.
«Δεν κάνει καλό στην υγεία η καθημερινή κατανάλωση – είναι μια περιστασιακή γλυκιά απόλαυση. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, ο χυμός φρούτων είναι πολύ καλύτερη επιλογή από τα ανθρακούχα ποτά για πολλούς λόγους», ανέφερε ο Κατζ μέσω μέιλ.
Πώς ο χυμός επηρεάζει το σώμα
«Ολόκληρα τα φρούτα και τα λαχανικά είναι σε ”συσκευασίες” θρεπτικών συστατικών - υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λίπη, μέταλλα και βιταμίνες που όλα περιέχονται με φυτικές ίνες. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο τα σώματά μας προορίζονται να τροφοδοτούνται», λέει η Χάνον.
«Όταν αφαιρούμε τη ”συσκευασία”, αφαιρούμε τις φυτικές ίνες και τα δομικά μέρη του φαγητού και το σώμα μας το αφομοιώνει και το μεταβολίζει διαφορετικά από ό,τι εξελίχθηκε για να το κάνει».
Η κατανάλωση ενός ολόκληρου μήλου, για παράδειγμα, δεν αυξάνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, επειδή η φρουκτόζη, η ζάχαρη που βρίσκεται φυσικά στα φρούτα και ορισμένα λαχανικά, απελευθερώνεται αργά στο αίμα. Η κατανάλωση χυμού μήλου, ωστόσο, πλημμυρίζει το αίμα με φρουκτόζη...
«Όταν καταναλώνουμε θερμίδες σε στερεά μορφή, ο εγκέφαλός μας είναι καλύτερος στο να ”καταγράφει” αυτές τις θερμίδες και να προσαρμόζει ανάλογα την πρόσληψη τροφής», λέει ο συγγραφέας Βασάντι Μάλικ, ερευνητής στο τμήμα διατροφής στο Harvard T.H. Σχολή Δημόσιας Υγείας Chan «Αλλά αν καταναλώνουμε αυτές τις θερμίδες σε υγρή μορφή, μπορεί να μην αισθανθούμε χορτάτοι και να αρχίσουμε να τρώμε ξανά» ...
Τα μεγέθη έχουν σημασία
Η μετα-ανάλυση, που δημοσιεύτηκε την Τρίτη στο περιοδικό JAMA Pediatrics, ανέλυσε 42 μελέτες: 17 σε παιδιά και 25 σε ενήλικες.
Ενώ οι αλλαγές στον Δείκτη Μάζας Σώματος που εντοπίστηκαν από τη μελέτη μπορεί να είναι μικρές ανά άτομο, «αν αναφερθούμε σε μια μικρή ποσότητα για ολόκληρο τον πληθυσμό του κόσμου, αυτό έχει τεράστια επίδραση, ειδικά επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι δεν πίνουν 4 ουγγιές (113 γραμμάρια) χυμό την ημέρα, που είναι μια τυπική μερίδα», λέει η Χάνον.
«Πίνουν 16 (453 γραμμάρια), 20 (566 γραμμάρια), 24 (680 γραμμάρια) ουγγιές χυμού την ημέρα, κάτι που στη συνέχεια συνδέεται με σημαντικές αυξήσεις στον ΔΜΣ», συμπληρώνει. «Η συμβουλή μου στους γονείς είναι πάντα να συζητάμε με το γιατρό μας, αλλά να μην θεωρούμε ότι ο χυμός είναι ένα υγιεινό ρόφημα όταν διψάμε.
«Για σνακ και λιχουδιές ας προσφέρουμε στο παιδί μας ολόκληρα φρούτα εάν μπορεί να τα φάει», καταλήγει η ίδια. «Και αν χρησιμοποιούμε χυμό ως μερίδα φρούτων, θα πρέπει να είναι μισό φλιτζάνι, την ημέρα, όχι περισσότερο».