Καθώς οι κοινότητες, που καταστράφηκαν από τις φονικές πλημμύρες σε διάφορα μέρη της δυτικής Ευρώπης, αρχίζουν να μαζεύουν τα κομμάτια τους, αναρωτιούνται πώς όλα πήγαν τόσο λάθος, τόσο γρήγορα. Εξάλλου, η Ευρώπη διαθέτει ένα από τα καλύτερα συστήματα προειδοποίησης παγκοσμίως για τέτοιου είδους φαινόμενα, το οποίο εξέδωσε τακτικές προειδοποιήσεις αρκετές ημέρες πριν οι νεροποντές κατακλύσουν ολόκληρα χωριά.
Παρόλα αυτά, τουλάχιστον 200 άνθρωποι πέθαναν στη Γερμανία και το Βέλγιο ενώ 170 εξακολουθούν να αγνοούνται. Η Υπηρεσία Διαχείρισης Εκτακτης Ανάγκης Copernicus εξέδωσε περισσότερες από 25 προειδοποιήσεις για συγκεκριμένες περιοχές των λεκανών απορροής του Ρήνου και του Μάας, τις ημέρες που προηγήθηκαν των πλημμυρών, μέσω του Ευρωπαϊκού Συστήματος Ενημέρωσης Πλημμυρών (EFAS).
Ωστόσο, λίγες από αυτές τις πρώιμες προειδοποιήσεις φαίνεται να μεταδόθηκαν εγκαίρως - και σαφώς - στους κατοίκους των περιοχών αυτών, αφήνοντας τους εντελώς απροστάτευτους. Τώρα τίθενται ερωτήματα σχετικά με το εάν λειτουργεί η αλυσίδα επικοινωνίας από το κεντρικό ευρωπαϊκό επίπεδο προς τις περιφέρειες.
«Υπήρχε σαφώς ένα σοβαρό πρόβλημα στην επικοινωνία, το οποίο σε ορισμένες περιπτώσεις κόστισε τραγικά τη ζωή των ανθρώπων», δήλωσε ο Τζεφ Ντα Κόστα, ερευνητής στην υδρομετεωρολογία στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ορισμένες από τις προειδοποιήσεις - συμπεριλαμβανομένου του Λουξεμβούργου - εκδόθηκαν μετά την πλημμύρα, είπε.
«Οι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένης της δικής μου οικογένειας, αφέθηκαν να συμβουλεύονται τις δικές τους συσκευές χωρίς καμία ένδειξη για το τι πρέπει να κάνουν και δεν τους έδωσαν καμία ευκαιρία να προετοιμαστούν», πρόσθεσε.
Σε πολλές πληγείσες περιοχές, οι κάτοικοι συγκλονίστηκαν από την ταχύτητα και την αγριότητα με την οποία έφτασε το νερό.
Στη Γερμανία, καθώς πλησιάζουν οι εκλογές, το ζήτημα των πλημμυρών έγινε γρήγορα αντικείμενο πολιτικής συζήτησης και οι αξιωματούχοι ρίχνουν την ευθύνη όπου μπορούν.
Στην κοιλάδα Αρ, μια ιδιαίτερα πληγείσα περιοχή στη δυτική Γερμανία, ανώτεροι αξιωματούχοι είπαν στο CNN ότι εκδόθηκαν προειδοποιήσεις πριν από την καταστροφή, αλλά είπαν ότι πολλοί κάτοικοι δεν τις πήραν αρκετά σοβαρά, επειδή δεν είχαν συνηθίσει σε τόσο έντονα φαινόμενα.
Ο δήμαρχος του Σούλντ, Χέλμουτ Λούσι, είπε ότι η πλημμύρα ήταν εντελώς απρόβλεπτη, επισημαίνοντας το γεγονός ότι η πόλη είχε βιώσει μόνο δύο προηγούμενα γεγονότα αντίστοιχης έντασης, το 1790 και το 1910.
Στο Βέλγιο, επίσης, η επικοινωνία και η οργάνωση φαίνεται να είχε προβλήματα. Ο δήμαρχος του Σοντφοντέν, μια πόλη στην επαρχία της Λιέγης, είπε ότι έλαβε «πορτοκαλί ειδοποίηση» για την επικείμενη άνοδο των υδάτων, αλλά υποστήριξε ότι θα έπρεπε να ήταν κόκκινη και να είχε γίνει πολύ νωρίτερα.
Ολλανδικά μαθήματα
Στην γειτονική Ολλανδία, ωστόσο, η εικόνα ήταν εντελώς διαφορετική. Η χώρα αντιμετώπισε επίσης υπερβολικές βροχοπτώσεις - αν και όχι τόσο βαριές όσο αυτές της Γερμανίας και του Βελγίου - και δεν βγήκε αλώβητη.
Ομως, οι πόλεις της δεν βυθίστηκαν ενώ δεν πέθανε ούτε ένα άτομο. Οι αξιωματούχοι ήταν καλύτερα προετοιμασμένοι και ήταν σε θέση να επικοινωνήσουν με τους πολίτες γρήγορα, δήλωσε ο καθηγητής Ζερόν Ερτς, επικεφαλής του τμήματος Κινδύνου για το Κλίμα στο Πανεπιστήμιο Vrije του Αμστερνταμ.
Η Ολλανδία έχει μακρά ιστορία διαχείρισης των υδάτων και η επιτυχία της εν μέσω αυτής της καταστροφής μπορεί να προσφέρει στον κόσμο ένα μάθημα για τον τρόπο αντιμετώπισης των πλημμυρών, ειδικά καθώς η κλιματική αλλαγή αναμένεται να κάνει τέτοια ακραία γεγονότα όλο και πιο συχνά.
Η χώρα μάχεται με τη θάλασσα και τα φουσκωμένα ποτάμια για σχεδόν μια χιλιετία τώρα. Τρία μεγάλα ευρωπαϊκά ποτάμια - ο Ρήνος, ο Μόσας και ο Σκάλδης- έχουν τα δέλτα τους στην Ολλανδία και με μεγάλο μέρος της γης βρίσκεται κάτω από τη στάθμη της θάλασσας. Η κυβέρνηση αναφέρει ότι το 60% της χώρας κινδυνεύει από πλημμύρες. Μεγάλο μέρος της ουσιαστικά βυθίζεται.
Η υποδομή διαχείρισης του νερού είναι από τις καλύτερες στον κόσμο - με τεράστια κινούμενα τείχη (στο μέγεθος δύο γηπέδων ποδοσφαίρου), παράκτιους αμμόλοφους που ενισχύονται με περίπου 12 εκατομμύρια κυβικά μέτρα άμμου ετησίως, και απλά πράγματα, όπως αναχώματα.
Η δύναμή του συστήματος, βέβαια, έγκειται σε μεγάλο βαθμό στην οργάνωσή του. Η υποδομή της χώρας διοικείται από έναν κυβερνητικό κλάδο αφιερωμένο αποκλειστικά στο νερό (Γενική Διεύθυνση Δημοσίων Εργων και Διαχείρισης Υδάτων), ο οποίος φροντίζει περίπου 1.500 χιλιόμετρα «άμυνας» φτιαγμένης από ανθρώπινα χέρια.
Τα προβλήματα των υδάτων διαχειρίζονται ένα δίκτυο τοπικά εκλεγμένων οργάνων, η μόνη υποχρέωση των οποίων είναι η φροντίδα όλων των υδάτων, από τις πλημμύρες έως τα λύματα. Το πρώτο από αυτά τα τοπικά «υδάτινα συμβούλια» ιδρύθηκε στην πόλη του Λάιντεν το 1255 - έτσι από πολύ νωρίς η χώρα συνειδητοποίησε ότι χρειαζόταν ισχυρή διαχείριση των υδάτων.
Τα διοικητικά τους συμβούλια έχουν τη δυνατότητα να επιβάλλουν φόρους ανεξάρτητα, οπότε δεν υπόκεινται στα σκαμπανεβάσματα των εθνικών ταμείων.
Στην Ολλανδία τα όργανα αυτά αποτελούν την «κόλλα» που συγκρατεί τα πάντα, και μπορεί να διασφαλίσει, για παράδειγμα, ότι σε μια πρόταση για οικοδόμηση εντός μιας «πεδιάδας πλημμυρών» όλα τα σχετικά μέρη θα βρίσκονται σε επικοινωνία.
Ο ιστότοπος του οργανισμού διαχείρισης νερού συνοψίζει απλά και ξεκάθαρα τι προσπαθεί να κάνει. «Βρέχει περισσότερο, η θάλασσα ανεβαίνει και τα ποτάμια μεταφέρουν όλο και περισσότερο νερό», αναφέρει. «Η προστασία από την στάθμη του νερού είναι και παραμένει υπαρξιακή».