Η Δρ. Έιν Ο’Μπράιαν, επιστημονική ερευνήτρια, με έδρα την Γλασκώβη, μπορεί να βοήθησε να λυθεί ένα μυστήριο αιώνων γύρω από την ανακάλυψη ενός μετεωρίτη από τον πλανήτη Άρη χάρη σε μια τοξίνη που κάνει τα γουρούνια να κάνουν εμετό.
Ο μετεωρίτης Λαφαγιέτ βρέθηκε στο συρτάρι του τμήματος βιολογίας ενός αμερικανικού πανεπιστημίου το 1929, αλλά κανείς στο Πανεπιστήμιο Περντιού της Ιντιάνα δεν μπορούσε να θυμηθεί από πού προήλθε.
Μια θεωρία υποστηρίζει ότι τους τον δώρισε ένας «μαύρος φοιτητής» που είδε να προσγειώνεται σε μια λίμνη ενώ ψάρευε.
Η Δρ. Έιν Ο’Μπράιαν, περιβαλλοντική και πλανητική οργανική γεωχημικός στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, ξεκίνησε την ερευνητική της εργασία πριν από δύο χρόνια και τώρα έριξε μερικό φως στο ποιος μπορεί να ήταν ο μυστηριώδης μαύρος φοιτητής και πότε παραδόθηκε.
Το έργο της Ο’Μπράιαν ξεκίνησε όταν δόθηκε στην ομάδα της ένα μικρό μέρος του μετεωρίτη από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου.
«Είναι ένας μετεωρίτης από τον Άρη και αυτοί είναι πραγματικά σπάνιοι», δήλωσε η Δρ. Ο’Μπράιαν.
«Αυτό από μόνο του τον καθιστά πραγματικά πολύτιμο και δεν είναι όλοι αυτοί οι μετεωρίτες από τον Άρη σε τόσο παρθένα κατάσταση όσο ο Λαφαγιέτ. Πρέπει να τον μάζεψαν αρκετά σύντομα μετά την πτώση του, διότι διαφορετικά το εξωτερικό άκρο θα είχε φθαρεί».
Η άθικτη κατάστασή του το καθιστά ιδανικό για έρευνα.
Η Δρ. Ο’Μπράιαν έσπασε το μικροσκοπικό κομμάτι του μετεωρίτη και χρησιμοποίησε εξελιγμένη φασματομετρία μάζας για να ανακαλύψει από τι αποτελείται.
Ο σκοπός του πειράματος ήταν να αναζητήσει διατηρημένα οργανικά μόρια- στοιχεία που θα μπορούσαν να τη βοηθήσουν να μάθει περισσότερα για την πιθανότητα ύπαρξης ζωής στον Άρη.
«Καταλήξαμε σε έναν μακρύ κατάλογο εκατοντάδων διαφορετικών χημικών ενώσεων», δήλωσε.
«Ήταν τέλη Μαρτίου του 2020, οπότε δεν είχα τίποτα καλύτερο να κάνω από το να ξεφυλλίσω τη λίστα. Οι περισσότερες από αυτές είχαν πολύ μεγάλα, βαρετά ονόματα χημικών δεδομένων, αλλά μία ονομαζόταν “vomitoxin”, η οποία μου φάνηκε ωραία και άρχισα να την ψάχνω».
Ανακάλυψε ότι η «vomitoxin», δεοξυνιβαλενόλη (DON), βρέθηκε σε έναν μύκητα που μολύνει καλλιέργειες σιτηρών όπως το καλαμπόκι, το σιτάρι και η βρώμη.
Προκαλεί εμετούς σε ανθρώπους και ζώα όταν καταπίνεται, με τα γουρούνια να επηρεάζονται ιδιαίτερα.
Η δρ. Ο’Μπράιαν ανέφερε την χημική ένωση στον προϊστάμενό της, ο οποίος της είπε ότι η προέλευση της ανακάλυψης του μετεωρίτη Λαφαγιέτ ήταν άγνωστη και σημείωσε ότι ο μύκητας μπορεί να επηρεάζει καλλιέργειες στην Ιντιάνα.
«Από εκεί κι έπειτα άνοιξαν χιλιάδες σενάρια. Υπήρχε αυτή η επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Περντιού, η Δρ Μαρίσα Τρεμπλέι, την οποία γνώριζα επειδή εργαζόταν στη Γλασκώβη. Της έστειλα μήνυμα στο Twitter και αρχίσαμε, μαζί με τον βιβλιοθηκάριο του πανεπιστημίου, να κάνουμε κάποια έρευνα», λέει.
Απευθύνθηκαν σε ερευνητές των τμημάτων γεωπονίας, βοτανικής και φυτοπαθολογίας του πανεπιστημίου για να μάθουν περισσότερα σχετικά με την ιστορική επικράτηση του μύκητα στην κομητεία Τιπεκόε της Ιντιάνα, όπου βρίσκεται το Περντιού.
Τα αρχεία τους έδειξαν ότι ο μύκητας προκάλεσε σημαντική πτώση της απόδοσης των καλλιεργειών το 1919 και άλλη μια λιγότερο έντονη πτώση το 1927 - την υψηλότερη επικράτηση του μύκητα στα 20 χρόνια πριν από το 1931, όταν το Λαφαγιέτ αναγνωρίστηκε πράγματι ως μετεωρίτης.
Η ομάδα της υπέθεσε ότι η σκόνη από τις πληγείσες καλλιέργειες μπορεί να είχε μεταφέρει την δεοξυνιβαλενόλη (DON) στις γύρω υδάτινες οδούς και ο μετεωρίτης μπορεί να είχε μολυνθεί, αν, όπως λέει η ιστορία, έπεσε σε μια λίμνη.
Η παρατήρηση πυγολαμπίδων χρησιμοποιήθηκε επίσης για τον προσδιορισμό της προσγείωσης του Λαφαγιέτ. Οι μετεωρίτες θερμαίνονται καθώς κατεβαίνουν μέσα από τη γήινη ατμόσφαιρα, προκαλώντας μια φωτεινή λωρίδα φωτιάς στον ουρανό.
Αναφέρθηκαν θεάσεις πύρινων σφαιρών στο νότιο Μίσιγκαν και τη βόρεια Ιντιάνα το 1919 και μία το 1927.
Οι αρχειονόμοι του Πανεπιστημίου Περντιού έψαξαν στη συνέχεια στις επετηρίδες για να βρουν μαύρους φοιτητές που ήταν εγγεγραμμένοι εκείνη την εποχή.
Τρεις φοιτητές - Τζούλιους Λι Μόργκαν, Κλίντον Έντγουάρντ Σο και Χερνάντεζ Έντγουίν Φοντελορέι - ήταν εγγεγραμμένοι στο Περντιού κατά τη διάρκεια του 1919. Ένας τέταρτος - ο Κλάιντ Σάιλενς - σπούδαζε εκεί το 1927.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ένας από αυτούς τους φοιτητές μπορεί να βρήκε τον μετεωρίτη, σύμφωνα με την προηγούμενη ιστορία.
«Ο Λαφαγιέτ είναι ένα πραγματικά όμορφο δείγμα μετεωρίτη που μας έχει διδάξει πολλά για τον Άρη μέσω προηγούμενων ερευνών», δήλωσε ο Δρ O’ Μπράιαν.
«Γι′ αυτό και μόνο, αξίζουν τα εύσημα, σωστά; Μετά είναι και το γεγονός ότι ήταν ένας Αφροαμερικανός φοιτητής σε ένα πανεπιστήμιο που είχε τόσο λίγους. Όλοι γνωρίζουμε τις ιστορίες ρατσισμού στην Αμερική του 1920».
Η Δρ Ο’Μπράιαν παραδέχεται ότι ίσως να μην μάθουμε ποτέ ποιος ακριβώς φοιτητής ανακάλυψε τον μετεωρίτη, αλλά χαίρεται που μπόρεσε να ρίξει λίγο φως στην ιστορία.
«Ο μόνος λόγος για τον οποίο μπορέσαμε να το περιορίσουμε ήταν επειδή το πανεπιστήμιο είχε τόσο λίγους μαύρους φοιτητές», δήλωσε.