Τα κινεζικά κεφάλαια δεν φεύγουν από την Κίνα. Μετακινούνται στρατηγικά. Τα τελευταία χρόνια, οι κινεζικές επενδύσεις στο εξωτερικό κινούνται σταθερά σε επίπεδα 150–190 δισ. δολαρίων ετησίως, κατατάσσοντας την Κίνα στους κορυφαίους παγκόσμιους επενδυτές. Η κατεύθυνση αυτών των κεφαλαίων αποκαλύπτει και το νέο παγκόσμιο παιχνίδι ισχύος.
Περίπου τα δύο τρίτα των κινεζικών επενδύσεων κατευθύνονται σε αναδυόμενες αγορές, κυρίως στην Ασία και την Αφρική, για λόγους πρώτων υλών, εφοδιαστικών αλυσίδων και κόστους. Όμως όταν πρόκειται για ανεπτυγμένες οικονομίες, η Ευρώπη επανέρχεται δυναμικά στο επίκεντρο. Το 2024, σχεδόν το 20% των κινεζικών επενδύσεων κατευθύνθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με έμφαση στη βιομηχανία, την πράσινη ενέργεια, τα logistics και την αλυσίδα ηλεκτροκίνησης.
Ο λόγος είναι σαφής και ψυχρά οικονομικός! Δασμοί, εμπορικοί έλεγχοι και γεωπολιτική αβεβαιότητα καθιστούν το παραδοσιακό μοντέλο «παράγω στην Κίνα – εξάγω στη Δύση» όλο και πιο επισφαλές. Η απάντηση των κινεζικών ομίλων είναι η παραγωγή εντός της ευρωπαϊκής αγοράς. Πώς; Με εξαγορές, αλλά κυρίως με νέες μονάδες συναρμολόγησης και παραγωγής, που μειώνουν ρίσκο και εξασφαλίζουν πρόσβαση στον τελικό καταναλωτή.
Παράλληλα, η Ευρώπη προσφέρει κάτι που δεν αντιγράφεται εύκολα: Τεχνογνωσία, κανονιστική σταθερότητα, ποιότητα, ανθρώπινο κεφάλαιο και ισχυρά brands. Δεν πρόκειται απλώς για επενδύσεις κόστους, αλλά για αναβάθμιση θέσης στην παγκόσμια αλυσίδα αξίας.
Σε αυτό το μεταβαλλόμενο τοπίο, ο ρόλος των Ηνωμένων Πολιτειών είναι καθοριστικός αλλά όχι μονοδιάστατος. Μέσω δασμών, ελέγχων στις εξαγωγές τεχνολογίας και πολιτικών βιομηχανικής ενίσχυσης, οι ΗΠΑ επιδιώκουν να περιορίσουν την εξάρτηση από την Κίνα και να ανασχεδιάσουν κρίσιμες αλυσίδες αξίας. Ταυτόχρονα, όμως, η αμερικανική στρατηγική λειτουργεί έμμεσα ως καταλύτης για τη στροφή των κινεζικών επιχειρήσεων προς την Ευρώπη. Καθώς η πρόσβαση στην αμερικανική αγορά γίνεται πιο σύνθετη και αβέβαιη, η Ευρώπη αναδεικνύεται σε πιο προβλέψιμο και θεσμικά σταθερό πεδίο επενδύσεων. Έτσι, οι ΗΠΑ δεν λειτουργούν μόνο ως αντίπαλος πόλος, αλλά και ως παράγοντας που επιταχύνει τη γεωγραφική αναδιάταξη της παγκόσμιας παραγωγής, με συνέπειες που αφορούν άμεσα την Ευρώπη και, δυνητικά, την Ελλάδα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα έχει παράθυρο ευκαιρίας. Με γεωστρατηγική θέση, αναβαθμισμένες υποδομές, ενεργειακό μετασχηματισμό και πρόσβαση στην ενιαία αγορά, μπορεί να λειτουργήσει ως κόμβος παραγωγής, logistics και υπηρεσιών για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Το ερώτημα δεν είναι αν τα κινεζικά κεφάλαια θα έρθουν στην Ευρώπη. Το ερώτημα είναι αν η Ελλάδα θα είναι μέρος της στρατηγικής τους, ή απλώς μια χώρα που θα παρακολουθεί την ευκαιρία να περνά από μπροστά της…
