Πιστεύετε ότι η αύξηση του μεταβολισμού είναι το κλειδί για την απώλεια βάρους; Ο μεταβολισμός έχει εξελιχθεί σε ένα από τα πιο δημοφιλή θέματα στον κλάδο της ευεξίας -ένας περίπλοκος κώδικας που, εάν αποκρυπτογραφηθεί, θεωρείται ότι θα αποκαλύψει τα μυστικά της απώλειας βάρους και της καλής υγείας.
Παρά την ευρεία χρήση του όρου όμως, μάλλον δεν κατανοούμε πλήρως τη βασική αυτή λειτουργία του οργανισμού.
«Ο κόσμος πιστεύει ότι έχει να κάνει με το πόσο φαγητό μπορούμε να φάμε χωρίς να πάρουμε βάρος ή κάτι τέτοιο», λέει ο Δρ. Κέβιν Χολ στον επικεφαλής ιατρικού ρεπορτάζ του CNN, Δρ. Σάντζεϊ Γκούπτα.
Κορυφαίος επιστήμονας στον τομέα της διατροφής και του μεταβολισμού, με θητεία επί δύο δεκαετίες στο Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ -μέχρι τον περασμένο Απρίλιο, οπότε και αποχώρησε, δηλώνοντας ότι η έρευνα του στον τομέα των υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων έχει «παγώσει» από την κυβέρνηση Τραμπ-, ο δρ. Κέβιν Χολ έχει ηγηθεί μερικών εκ των πιο σημαντικών ερευνών στον κόσμο σχετικά με το θέμα, μεταξύ αυτών και μιας μελέτης η οποία απέδειξε, για πρώτη φορά, ότι τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα προκαλούν υπερκατανάλωση τροφής και συνδέονται με χρόνιες παθήσεις όπως ο διαβήτης τύπου 2 και η παχυσαρκία.
«Ο μεταβολισμός είναι μια εκπληκτική βιοχημική διαδικασία που μετατρέπει ουσιαστικά τα τρόφιμα που τρώμε και το οξυγόνο που αναπνέουμε σε… όλα όσα είμαστε και όλα όσα κάνουμε», σημειώνει. Ο μεταβολισμός και η απώλεια βάρους συνδέονται στενά, αλλά ο τρόπος με τον οποίο τα συσχετίζουμε, σύμφωνα με τον Χολ, ίσως είναι υπερβολικά απλοϊκός.
«Μερικές φορές βρίσκω απίστευτα απογοητευτικό το γεγονός ότι η αντίληψη για τον μεταβολισμό, αυτή την πραγματικά θαυμάσια φυσιολογική διαδικασία που είναι εξαιρετικά θεμελιώδης για τη ζωή, προσδιορίζεται με τρόπους, όπως, «Λοιπόν, αν πάρετε αυτό το συμπλήρωμα, μπορείτε να ενισχύσετε το μεταβολισμό σας και να χάσετε βάρος».
Ο Χολ επισημαίνει τρεις παρανοήσεις σχετικά με τον μεταβολισμό που δείχνουν ότι υπάρχουν περισσότερα από όσα φαίνονται με την πρώτη ματιά.
Μύθος 1ος: Τα παχύσαρκα άτομα έχουν αργό μεταβολισμό
Είναι κοινά αποδεκτό είναι ότι ο αργός μεταβολισμός οδηγεί σε μεγαλύτερο σωματικό βάρος. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Χολ, στην πλειονότητα των περιπτώσεων ισχύει το αντίθετο. «Εν γένει, τα άτομα με μεγαλύτερο σωματικό βάρος έχουν ταχύτερο μεταβολισμό από τα άτομα με μικρότερο σωματικό βάρος», εξηγεί.
Ο Χολ αποδίδει τη διάδοση αυτού του μύθου στον τρόπο με τον οποίο οι ερευνητές σχεδίασαν τις πρώτες μελέτες για το μεταβολισμό. Αρχικά, οι επιστήμονες προσπάθησαν να αντιστοιχίσουν την θερμιδική πρόσληψη των συμμετεχόντων με το βάρος τους, αλλά δεν έλαβαν υπόψη το γεγονός ότι αυτές οι θερμίδες είχαν δηλωθεί από τους ίδιους τους συμμετέχοντες.
Αποδείχθηκε ότι τα άτομα με παχυσαρκία δήλωναν λιγότερες θερμίδες από αυτές που κατανάλωναν, σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι τα πιο αδύνατα άτομα, γεγονός που «οδήγησε στο συμπέρασμα ότι, αν καταναλώνουν λιγότερες θερμίδες και διατηρούν το βάρος τους, τότε πρέπει να καίνε λιγότερες θερμίδες. Και ίσως ο λόγος για τον οποίο είναι παχύσαρκοι είναι επειδή έχουν αργό μεταβολισμό».
Η σύγχρονη τεχνολογία επιτρέπει πλέον στους ερευνητές να βασίζονται σε δεδομένα και όχι στις αναφορές των ίδιων των συμμετεχόντων. «Όταν μετράμε απευθείας το μεταβολισμό των ανθρώπων, διαπιστώνουμε ότι τα άτομα με παχυσαρκία έχουν κατά μέσο όρο υψηλότερο μεταβολικό ρυθμό από τα άτομα που είναι αδύνατα», σημειώνει.
Ωστόσο, ο μύθος ότι πρέπει να ενισχύουμε το μεταβολισμό για να θεραπεύσουμε την παχυσαρκία επιμένει πεισματικά -με μοιραίες συνέπειες σε ορισμένες περιπτώσεις. Όταν ερευνητές του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ ανακάλυψαν τη δεκαετία του 1930 ότι η χημική ένωση 2,4-δινιτροφαινόλη, ή DNP, ενίσχυε τα επίπεδα του μεταβολισμού, την προώθησαν με ενθουσιασμό ως ένα ασφαλές και αποτελεσματικό μέσο για τη θεραπεία της παχυσαρκίας. Ενώ το DNP όντως ενίσχυε το μεταβολισμό, προκαλούσε επίσης τρομερές παρενέργειες από τύφλωση μέχρι θάνατο, με αποτέλεσμα οι ομοσπονδιακές αρχές να το αποσύρουν γρήγορα από την αγορά.
«Ίσως», υπογραμμίζει ο Χολ, «δεν πρέπει να μας εκπλήσσει ιδιαίτερα το γεγονός ότι, όταν πρόκειται για κάτι τόσο θεμελιωδώς σημαντικό για τη ζωή όπως ο μεταβολισμός, δεν μπορείς απλά να τον αυξάνεις ή να τον μειώνεις με ένα φαρμακευτικό σκεύασμα και να μην περιμένεις κάποιες αρκετά σοβαρές παρενέργειες, συμπεριλαμβανομένου του θανάτου».
Μύθος 2ος: Ο μεταβολισμός επιβραδύνεται καθώς γερνάμε
Όπως το βάρος, έτσι και η ηλικία μπορεί να μην επηρεάζει το μεταβολισμό τόσο πολύ όσο νομίζουμε. «Αποδεικνύεται ότι μέχρι να φτάσουμε στα 70 και στα 80, ο μεταβολικός μας ρυθμός παραμένει περίπου σταθερός», επισημαίνει ο Xol. Φυσικά, υπάρχουν αλλαγές στο σώμα που γερνάει οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν αυτόν τον ρυθμό.
Ο οργανισμός «μετά τα 30 περίπου, έχει την τάση να χάνει μυϊκή και άλιπη μάζα και να αυξάνει τη λιπώδη μάζα, που από μόνο του αναμένεται να οδηγήσει σε μείωση του μεταβολισμού». Αυτό συμβαίνει επειδή οι μύες καίνε περισσότερες θερμίδες από λίπος.
Αλλά είναι αυτές οι αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία -οι οποίες δεν είναι αναπόφευκτες- και όχι η ίδια η ηλικία, που επηρεάζουν το μεταβολισμό ενός ατόμου.
«Μόλις εξαλειφθεί αυτό το φαινόμενο… δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια θεμελιώδης επίδραση της γήρανσης που να επιβραδύνει το μεταβολισμό καθώς μεγαλώνουμε», καταλήγει ο Hall.
Δύο τρόποι για να καταπολεμήσετε την απώλεια άλιπης μυϊκής μάζας καθώς γερνάτε είναι να ασκείστε δύο φορές την εβδομάδα και να καταναλώνετε αρκετή πρωτεΐνη στη διατροφή σας (χωρίς όμως να το παρακάνετε).
Μύθος 3ος: Ο υψηλός μεταβολισμός είναι απαραίτητος για την απώλεια βάρους
Ένας άλλος μύθος είναι πως ο αργός μεταβολισμός είναι ο εχθρός της συνεχιζόμενης απώλειας βάρους. Ότι, δηλαδή, παρεμβάσεις όπως η δίαιτα θεωρείται ότι επιβραδύνουν τον μεταβολισμό σε σημείο που δεν μπορείτε να χάσετε περαιτέρω βάρος.
«Τα άτομα που έχουν μεγαλύτερη επιτυχία στην απώλεια βάρους και στη διατήρησή του είναι αυτά που έχουν πιο αργό μεταβολισμό ή μεγαλύτερη επιβράδυνση του μεταβολισμού. Είναι σαν να τεντώνεις ένα ελατήριο». Όσο πιο έντονα κάνει κάποιος δίαιτα ή ασκείται, τόσο περισσότερο βάρος θα χάσει και τόσο περισσότερο θα επιβραδυνθεί ο μεταβολισμός του, όπως εξηγεί στο νέο βιβλίο του με τίτλο «Food Intelligence: The Science of How Food Both Nourishes and Harms Us».
Η έρευνα του Hall έδειξε ότι ένας πιο αργός μεταβολισμός «δεν φαίνεται να καθορίζει τη δυνατότητα απώλειας βάρους ή τη διατήρηση του μακροπρόθεσμα», εξού και αποσυνδέει τον μεταβολισμό από τη συζήτηση για την απώλεια βάρους.
Με πληροφορίες Cnn Health
