Μπορεί να μη σκεφτόμαστε πολύ τα παπούτσια που φοράμε όταν κάνουμε δουλειές – παίρνουμε τα παιδιά από το σχολικό, κάνουμε τα ψώνια μας, περνάμε από το φαρμακείο και άλλες που δεν έχουν τελειωμό. Αλλά τα υποδήματα που επιλέγουμε γι’ αυτές τις καθημερινές στιγμές μπορεί να διαμορφώνουν την υγεία μας σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ όσο νομίζουμε.
Τα υποδήματα που δεν εφαρμόζουν σωστά μπορούν να επιδεινώσουν ή να προκαλέσουν παθήσεις των ποδιών, όπως κάλους και προβλήματα με τα νύχια των ποδιών. «Τα πόδια μας είναι τα θεμέλια του σώματός μας», λέει ο Μιγκέλ Κούνχα, ποδίατρος και ιδιοκτήτης του Gotham Footcare. «Το να φοράμε ακατάλληλα υποδήματα ή παπούτσια που δεν μας (υπο)στηρίζουν, θα έχει αντίκτυπο στο υπόλοιπο σώμα μας, είτε από την άποψη της κόπωσης είτε από την άποψη της δημιουργίας ανισορροπίας στην ανατομική ευθυγράμμιση».
Η κατανόηση του τι κρύβεται πίσω από αυτές τις αλλαγές είναι το πρώτο βήμα για την πρόληψη του πόνου που μπορεί να εξαπλωθεί πέρα από τα πόδια μας.
Με ποιο τρόπο τα παπούτσια μας προκαλούν πόνο
Για να κινούμαστε αποτελεσματικά και χωρίς πόνο, τα πόδια μας χρειάζονται υποδήματα που υποστηρίζουν τη φυσική τους κίνηση.
«Κάθε φορά που περπατάμε, τα πόδια μας πρέπει να μπορούν να αλλάζουν σχήμα», λέει ο Οττο Λαμ, φυσικοθεραπευτής στο Good Reps Therapy. Η φτέρνα θα πρέπει να χτυπάει πρώτη, το πόδι θα πρέπει να κυλάει προς τα εμπρός και τα δάχτυλα των ποδιών θα πρέπει να ανοίγουν πριν από την ώθηση – αλλά το λάθος παπούτσι μπορεί να διαταράξει αυτή την ακολουθία.
«Αν κάποιος με φαρδύτερο πόδι φοράει ένα στενό παπούτσι, ίσως δεν θα μπορέσει να κάνει το πόδι του να προσαρμοστεί πλήρως στο έδαφος…», λέει ο Λαμ. Αυτός ο περιορισμός μπορεί να συντομεύσει τα βήματα και να αναγκάσει τους γοφούς και το κάτω μέρος της πλάτης να «εργαστούν» σκληρότερα για να κινηθούν προς τα εμπρός. Με την πάροδο του χρόνου, αυτές οι μικρές αντισταθμίσεις μπορεί να οδηγήσουν σε επίμονο πόνο, να ανατρέψουν το βάδισμά μας, να καταπονήσουν τις αρθρώσεις μας και να επιδεινώσουν τυχόν προβλήματα ισορροπίας.
Ορισμένα στυλ παππυτσιών μπορεί να δημιουργήσουν διαφορετικά προβλήματα. Οι σαγιονάρες, για παράδειγμα, μπορεί να «αναγκάζουν» τα δάχτυλά μας να τις «γραπώνουν». Το πιάσιμο εμποδίζει τα δάχτυλα των ποδιών να χαλαρώσουν ή να απλωθούν, κάτι που είναι απαραίτητο για την τυπική μηχανική του περπατήματος. Όχι μόνο μπορεί να δημιουργήσει ένταση στις καμάρες, αλλά μπορεί επίσης να προκαλέσει πόνο στους μύες της γάμπας. Τα πιο επίπεδα ή φθαρμένα παπούτσια με μικρή στήριξη της καμάρας μπορούν επίσης να προκαλέσουν πόνο στο εσωτερικό του γονάτου. Τα ψηλά τακούνια μετατοπίζουν το βάρος του σώματος προς τα εμπρός, καταπονούν το μπροστινό μέρος του ποδιού και το κάτω μέρος της πλάτης. Τα slip-ons, τα μινιμαλιστικά παπούτσια και οι πλατφόρμες μπορούν να περιορίσουν τη σταθερότητα ή τη φυσική κίνηση, προκαλώντας υπερκόπωση των μυών.
Ακόμη, ένα μόνο άβολο παπούτσι μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που περπατάμε. Είτε πρόκειται για κακή εφαρμογή, είτε για φθαρμένο μαξιλάρι, είτε για αναντιστοιχία μεταξύ του σχεδιασμού του παπουτσιού και του σχήματος του ποδιού, τα λάθος υποδήματα μπορούν να πυροδοτήσουν αθόρυβα μια αλυσιδωτή αντίδραση δυσφορίας σε όλο το σώμα.
Πώς να εντοπίσουμε τον πόνο που σχετίζεται με τα παπούτσια
Ένα από τα πρώτα πράγματα που ζητάει ο Κούνχα από τους ασθενείς του είναι να εξετάσουν το παπούτσι τους. «Όλοι μας κάνουμε πρηνισμό (σ.σ. πρηνισμός είναι ο τρόπος με τον οποίο το πόδι στρέφεται προς το εσωτερικό όταν περπατάμε ή τρέχομε) όταν περπατάμε. Αλλά αν το παρακάνουμε, τότε, προφανώς θα έχουμε μεγαλύτερη φθορά στο εσωτερικό του παπουτσιού και στη φτέρνα». Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διάφορα προβλήματα, όπως πελματιαία απονευρωσίτιδα στο πόδι, τενοντίτιδα του αχίλλειου τένονταιλλέα στον αστράγαλο, πόνο στο εσωτερικό του γόνατος, πόνο στο ισχίο και πόνο στη μέση.
Για να εντοπίσει την αιτία, ο Κούνχα πραγματοποιεί συχνά μια ανάλυση βάδισης. Μερικές φορές γίνεται στο γραφείο, αλλά ακόμη και ένα απλό βίντεο με τον ασθενή να περπατάει μπορεί να αποκαλύψει ανωμαλίες στον βηματισμό ή τη στάση του σώματος. Αυτές οι ενδείξεις βοηθούν να προσδιοριστεί αν ο πόνος προέρχεται από τη μηχανική του σώματος ή από υποδήματα που δεν ταιριάζουν με τις ανάγκες του χρήστη.
«Ακόμη και αν δεν έχουμε προβλήματα στα πόδια, ή αν έχουμε προβλήματα στην πλάτη, θα μας συνιστούσα εξατομικευμένα ορθωτικά πέλματα», λέει ο Κούνχα. Αυτές οι ιατρικές συσκευές που μοιάζουν με εσωτερικές σόλες αλλά είναι ειδικά φτιαγμένες για το δικό μας πόδι – μετά από ολοκληρωμένη αξιολόγηση από ποδίατρο – προσαρμόζονται στο μοναδικό σχήμα και το πρότυπο κίνησης του ποδιού μας, καθιστώντας τες πιο αποτελεσματικές για τη διόρθωση των ανισορροπιών που οδηγούν σε χρόνιο πόνο.
Πώς να βρούμε τα κατάλληλα υποδήματα για εσάς
Μόλις καταλάβουμε τι προκαλεί τον πόνο, ας επικεντρωθούμε στην εύρεση υποδημάτων που ταιριάζουν στο σχήμα και την κίνηση του ποδιού μας. Οσοι πάσχουν από πλατυποδία μπορεί να επωφεληθούν από παπούτσια σταθερότητας με σταθερό ενδιάμεσο πάτο, ενώ οι υψηλές καμάρες συχνά χρειάζονται επιπλέον μαξιλάρια για να απορροφούν τους κραδασμούς. Τα φαρδιά πόδια απαιτούν παπούτσια με πιο ευρύχωρο «κουτί» δακτύλων, ενώ τα στενά πόδια μπορεί να χρειάζονται πιο σφιχτή εφαρμογή για να αποφεύγεται η ολίσθηση.
Και οι δυο ειδικοί συνιστούν να ψωνίζουμε παπούτσια δια ζώσης.
«Πάντα λέω στους ασθενείς μου να αγοράζουν τα παπούτσια τους στο τέλος της ημέρας, όταν τα πόδια τους είναι πιο πρησμένα και βρίσκονται στη χειρότερη κατάσταση…», λέει – επίσης – ο Κούνχα. Το να φορέσουμε ένα παπούτσι που ταιριάζει σωστά θα πρέπει να προσφέρει κάποια ανακούφιση στο σώμα μας. «Μπορεί να το νιώσουμε στην … πλάτη μας. Θα αισθανόμαστε πιο ανάλαφροι. Ακόμα και περπατώντας στο κατάστημα που τα δοκιμάζουμε, θα νιώσουμε τον πόνο στην πλάτη μας να υποχωρεί λίγο».
Είναι επίσης σημαντικό να θυμόμαστε ότι ακόμη και τα καλύτερα παπούτσια έχουν διάρκεια ζωής. Τα παπούτσια για περπάτημα ή τρέξιμο συχνά διαρκούν 300 – 500 μίλια (482.803 – 804.672 χλμ) ή περίπου 6-12 μήνες τακτικής χρήσης. Τα καθημερινά αθλητικά παπούτσια μπορεί να διαρκέσουν περισσότερο, αλλά θα πρέπει να αντικαθίστανται όταν το πέλμα φθείρεται, νιώθουμε το ενδιάμεσο τμήμα τους επίπεδο ή εμφανίζονται νέοι πόνοι. Ας τα επιθεωρήσουμε τακτικά για φθαρμένες σόλες, συμπιεσμένο «μαξιλάρι» ή αλλαγές στην υποστήριξη κι ασ δώσουμε προσοχή σε τυχόν νέους, ανεξήγητους πόνους στα πόδια ή τους αστραγάλους μας, καταλήγει ο Λαμ.
Τελικά, το σωστό παπούτσι είναι αυτό που το αισθανόμαστε καλά και στα δύο μας πόδια κι υποστηρίζει το πώς κινούμαστε με φυσικό τρόπο.
Με πληροφορίες από: nationalgeographic.com
