Ένα ποτήρι παραπάνω κόκκινο κρασί μπορεί να αφήσει τους περισσότερους ανθρώπους με έναν δυνατό πονοκέφαλο το επόμενο πρωί. Ωστόσο, υπάρχουν και κάποιοι λιγότερο τυχεροί που αναπτύσσουν έντονο πονοκέφαλο ακόμη και μετά από μία μικρή ποσότητα κόκκινου κρασιού, ενώ άλλα αλκοολούχα ποτά δεν τους προκαλούν κανένα πρόβλημα – πέρα από τη συνηθισμένη μέθη.
Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για το τι προκαλεί τον διαβόητο «πονοκέφαλο από κόκκινο κρασί». Μία από τις πιο ισχυρές υποθέσεις είναι ότι ορισμένοι άνθρωποι δεν διαθέτουν τα ένζυμα που χρειάζονται για να διασπάσουν τις υψηλές συγκεντρώσεις χημικών ουσιών που βρίσκονται στα σταφύλια —ιδίως στη φλούδα τους.
Το κόκκινο κρασί ζυμώνεται μαζί με τις φλούδες των σταφυλιών, σε αντίθεση με το λευκό, που παράγεται αφού αφαιρεθούν. Έτσι, το κόκκινο κρασί περιέχει υψηλότερα επίπεδα ενώσεων που προέρχονται από τη φλούδα, όπως η ισταμίνη και οι τανίνες.
Η αυξημένη ισταμίνη στο αίμα μπορεί να προκαλέσει διαστολή των αιμοφόρων αγγείων και, κατ’ επέκταση, πονοκέφαλο, ενώ οι τανίνες μπορούν να ενεργοποιήσουν νευροδιαβιβαστές που συνδέονται με τον πόνο. Υπάρχει, επομένως, κάποια βάση σε αυτές τις θεωρίες —αν και δεν έχουν αποδειχθεί πλήρως.
Πολλοί αποδίδουν επίσης τον πονοκέφαλο στα θειώδη, τα συντηρητικά άλατα που προστίθενται για να σταματήσουν τη ζύμωση. Ωστόσο, τα θειώδη υπάρχουν σε πολλά τρόφιμα και ποτά, και μάλιστα κάποιες πηγές υποστηρίζουν ότι τα λευκά και τα γλυκά κρασιά περιέχουν περισσότερα θειώδη από τα κόκκινα.
Η ακριβής αιτία του πονοκεφάλου από κόκκινο κρασί παρέμενε μυστήριο για αρκετό καιρό, μέχρι που μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2023 στο περιοδικό Scientific Reports ανέδειξε έναν νέο ύποπτο: μια φυτική χρωστική ουσία που ονομάζεται κερκετίνη (quercetin).
Η κερκετίνη βρίσκεται σε πολλά φρούτα και λαχανικά, αλλά όταν συνδυάζεται με το αλκοόλ, δημιουργεί πρόβλημα, καθώς εμποδίζει τον οργανισμό να διασπάσει αποτελεσματικά το αλκοόλ.
Κανονικά, το ένζυμο ALDH2 διασπά μια παρενέργεια του αλκοόλ, την ακεταλδεΰδη, η οποία, όταν συσσωρεύεται, μπορεί να προκαλέσει κοκκίνισμα και πονοκέφαλο. Ωστόσο, η κερκετίνη μπορεί να εμποδίσει τη δράση του ALDH2, οδηγώντας σε αυξημένα επίπεδα ακεταλδεΰδης και, συνεπώς, σε πιο έντονο πονοκέφαλο.
Η κερκετίνη, για ακόμη μια φορά, βρίσκεται κυρίως στις φλούδες των σταφυλιών, γι’ αυτό και υπάρχει σε πολύ μεγαλύτερη ποσότητα στο κόκκινο παρά στο λευκό κρασί. Ενδιαφέρον έχει ότι η ουσία αυτή παράγεται όταν τα σταφύλια εκτίθενται έντονα στο φως του ήλιου —μια διαδικασία που συνδέεται με την παραγωγή κρασιών υψηλότερης ποιότητας. Αυτό σημαίνει ότι τα εκλεκτά, ακριβότερα κρασιά είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν πονοκέφαλο απ’ ό,τι τα φθηνότερα.
Ωστόσο, η μελέτη δεν κατόρθωσε να εξηγήσει γιατί κάποιοι άνθρωποι είναι πιο ευάλωτοι σε αυτό το φαινόμενο από άλλους.
Περίπου το 8% του παγκόσμιου πληθυσμού —κυρίως άτομα ασιατικής καταγωγής— παρουσιάζουν ανεπάρκεια στο ένζυμο ALDH2, κάτι που μπορεί να προκαλέσει κοκκίνισμα και πονοκέφαλο μετά την κατανάλωση αλκοόλ. Ακόμα και όσοι έχουν ήπια ανεπάρκεια στο ένζυμο αυτό, ενδέχεται, με την προσθήκη της κερκετίνης από το κόκκινο κρασί, να ξεπεράσουν το όριο στο οποίο αρχίζει ο πονοκέφαλος.
Η ίδια ερευνητική ομάδα σκοπεύει να εμβαθύνει περαιτέρω στο φαινόμενο, πραγματοποιώντας μια νέα δοκιμή στην οποία θα χορηγούν σε άτομα που υποφέρουν από τέτοιους πονοκεφάλους διαφορετικές δόσεις συμπληρώματος κερκετίνης ή εικονικού φαρμάκου, συνοδευόμενες από μια τυπική δόση καθαρής βότκας.
«Επιτέλους είμαστε στο σωστό δρόμο για να εξηγήσουμε αυτό το μυστήριο που κρατά εδώ και χιλιετίες. Το επόμενο βήμα είναι να το δοκιμάσουμε επιστημονικά σε ανθρώπους που εμφανίζουν αυτούς τους πονοκεφάλους — οπότε, μείνετε συντονισμένοι», δήλωσε ο καθηγητής Morris Levin, συν-συγγραφέας της μελέτης και διευθυντής του Κέντρου Κεφαλαλγίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο, μιλώντας στο BBC το 2023.
Πηγή: iflscience.com
