Ένα μικρό παιδί στη Ζάκυνθο έχασε τη ζωή του από δάγκωμα σκύλου. Αυτό δεν είναι απλά μια είδηση. Είναι μια οικογένεια διαλυμένη και ένα περιστατικό που δεν έπρεπε να έχει συμβεί ποτέ.
Μερικά 24ωρα αργότερα, ο δημοσιογράφος Τέρενς Κουίκ μου έθεσε ερωτήματα σε μία συνέντευξη, όπου προσπάθησα να δώσω επαρκείς απαντήσεις. Ωστόσο, η ίδια ερώτηση επιστρέφει.
Κάθε χρόνο ακούμε για δαγκώματα, επιθέσεις, θανάτους. Οι τίτλοι γράφουν ”pit bull σκότωσε” και η κοινωνία καταλήγει πολύ γρήγορα ότι φταίει η ράτσα.
Φταίει το pitbull που δαγκώνει; Όσο φταίει το αγωνιστικό αυτοκίνητο που τρέχει, όταν πατήσουμε εμείς το γκάζι
Η πραγματικότητα όμως είναι πιο σύνθετη. Pit bull δεν σημαίνει αυτόματα δολοφόνος. Σημαίνει δυνατός σκύλος, γερό σώμα, μεγάλη δύναμη στο δάγκωμα, μεγάλη αντοχή. Αν κάτι πάει στραβά, η ζημιά είναι πολύ μεγαλύτερη από έναν μικρό σκύλο. Είναι σαν να παίρνεις ένα πολύ γρήγορο αυτοκίνητο. Δεν είναι κακό από μόνο του. Αν όμως ο οδηγός δεν έχει γνώσεις, εμπειρία και πειθαρχία, το λάθος πληρώνεται πιο ακριβά.
Και εδώ αρχίζει η πραγματική συζήτηση, το θέμα δεν είναι αν τα pit bull είναι ”καλά” ή ”κακά”, το θέμα είναι αν εμείς είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε την ευθύνη που απαιτεί ένας τόσο δυνατός και επίμονος σκύλος μέσα στο σπίτι μας, ειδικά όταν υπάρχουν παιδιά.
Υπάρχει όμως και κάτι που πολλοί ξεχνάμε:
Οι δυναμικές φυλές και γενικότερα οι σκύλοι εργασίας δεν είναι απλώς δυνατοί, είναι και απίστευτα επίμονοι. Είναι σκύλοι που για πολλά χρόνια έχουν εκτραφεί για να επιδεικνύουν μια συμπεριφορά – εργασία, ξανά και ξανά, μέχρι να πετύχουν τον στόχο τους.
Αυτός είναι ο λόγος που κάποτε χρησιμοποιήθηκαν σε μάχες, σε αγώνες, ή σε απαιτητικές εργασίες για πολλές ώρες καθημερινά.
Το «μυστικό» κρύβεται στο ταίριασμα κηδεμόνα – σκύλου
Γνωρίζοντας αυτά τα χαρακτηριστικά, καταλαβαίνουμε αυτόματα τα προβλήματα, που ίσως θα δημιουργηθούν αν πάρουμε έναν τέτοιο σκύλο απλά για να τον βγάζουμε μία βόλτα το πρωί και μία το βράδυ, ημίωρης διάρκειας.
Αν ένας τέτοιος σκύλος μάθει να τραβάει στον δρόμο, δεν θα το κάνει πέντε φορές, θα το κάνει χιλιάδες φορές.
Αν μάθει να πηδάει πάνω στους καλεσμένους, δεν θα το κάνει «που και που», θα το επαναλαμβάνει σε κάθε ευκαιρία.
Αν μάθει να γαυγίζει, θα γαυγίζει για ώρες.
Αν μπει στη ζωή του μια συμπεριφορά λάθος, θα την επαναλαμβάνει συνεχώς.
Έχεις υπομονή να το δουλέψεις αυτό σωστά; Έχεις χρόνο καθημερινά να δείξεις σε έναν σκύλο με ανεξάντλητη επιμονή αυτό που θέλεις να κάνει; Έχεις χρόνο να τον βγάζεις έξω βρέξει χιονίσει για μία-μιάμιση ώρα το πρωί και άλλη τόση ώρα το βράδυ το λιγότερο; Άν όχι, τότε δεν μιλάμε για ”κακή ράτσα”, μιλάμε για λάθος ταίριασμα κηδεμόνα και σκύλου.
Πριν μαζέψουμε έναν οποιοδήποτε σκύλο από τον δρόμο και τον βάλουμε στο σπίτι μας, ειδικά αν έχουμε παιδιά, υπάρχουν τέσσερα βασικά βήματα που ανέφερα και στη συνέντευξή μου, που φιλοξένησε η HuffPost.
1o βήμα
Πλήρης κτηνιατρικός έλεγχος, πρέπει να ξέρουμε αν ο σκύλος πονάει, αν έχει παλιά κατάγματα, δερματικά, ορμονικά ή νευρολογικά θέματα, ο πόνος αλλάζει την συμπεριφορά, ένας σκύλος που πονάει μπορεί να αντιδράσει από άμυνα.
2o βήμα
Αξιολόγηση συμπεριφοράς από ειδικό επαγγελματία και όχι απο γνωστό που είχε χρόνια την φυλή αυτή και ”ξέρει”, μιλάμε για άνθρωπο με πραγματική γνώση στη συμπεριφορά, που κοιτάει γλώσσα σώματος, σήματα στρες, ανεκτικότητα σε άγγιγμα, περιορισμό, φαγητό, απότομες κινήσεις, σε ελεγχόμενο περιβάλλον.
3o βήμα
Να δούμε αν αυτός ο συγκεκριμένος σκύλος ταιριάζει στη δική μας ζωή, δυναμική φυλή σημαίνει καθημερινή άσκηση, εκπαίδευση, πρόγραμμα. Aν λείπουμε πολλές ώρες, αν δεν έχουμε εμπειρία, αν υπάρχουν μικρά παιδιά, μπορεί αυτός ο σκύλος να είναι εξαιρετικός, αλλά καθόλου κατάλληλος για εμάς. Δεν είναι όλα τα σκυλιά για όλους.
4o βήμα
Περίοδος προσαρμογής και συνεχής επίβλεψη, ειδικά με τα παιδιά. Ο σκύλος δεν μπαίνει σπίτι την πρώτη μέρα και κυκλοφορεί παντού λες και τον ξέρουμε χρόνια.
Xρειάζεται οργάνωση του χώρου, baby gates, ασφαλείς ζώνες, ήρεμες γνωριμίες, και – κάτι που πρέπει να είναι νόμος ζωής – μικρό παιδί και σκύλος δεν μένουν ΠΟΤΕ ΜΟΝOI, όσο… ”χρυσός” και ”δεν έχει κάνει ποτέ τοσα χρόνια κάτι” και να είναι ο σκύλος μας.
Εκτός από όλα αυτά, υπάρχει κάτι πολύ σημαντικό που συχνά το προσπερνάμε.
Ο σκύλος που επιλέγουμε έρχεται για να μείνει στη ζωή μας
Από την μία μεριά, στην εποχή μας, όπου ο άνθρωπος αφιερώνει πιο πολλές ώρες στην έρευνα για το τι αμάξι θα πάρει, μαθαίνοντας όλες τις τεχνικές λεπτομέρειες, ξεχνάει όμως ότι ο σκύλος δεν είναι αντικείμενο, δεν είναι καναπές να τον αλλάξεις αν δεν σου ταιριάζει, δεν είναι παιχνίδι για τα παιδιά που θα το βάζουν στο ράφι όταν βαριούνται.
Ένας σκύλος μπορεί να ζήσει 12 έως 18 χρόνια, θα είναι εκεί όταν αλλάξεις δουλειά, όταν κουραστείς, όταν παντρευτείς, όταν γεννήσεις, όταν θα θελεις να πας διακοπές, όταν η ζωή σου δυσκολέψει, όταν φύγουν τα παιδιά σου για το πανεπιστήμιο, δεν υπάρχει κουμπί ”pause”, υπάρχει μόνο ευθύνη.
Οι έρευνες δείχνουν ότι από τους βασικούς λόγους εγκατάλειψης σκύλων είναι τα προβλήματα συμπεριφοράς και η έλλειψη χρόνου από τον άνθρωπο. Σκύλοι που γαβγίζουν έντονα, κάνουν ζημιές, δαγκώνουν ή λερώνουν μέσα στο σπίτι, με ιδιοκτήτες που δουλεύουν πολλές ώρες, χωρίς υποστήριξη και καθοδήγηση, καταλήγουν πολύ συχνά σε καταφύγια. Η εικόνα αυτή, όμως, μπορεί να αλλάξει.
Η έγκαιρη εκπαίδευση, η συμβουλευτική σε θέματα συμπεριφοράς, η σωστή επιλογή σκύλου ανάλογα με τον τρόπο ζωής και τα προγράμματα υποστήριξης μειώνουν αποδεδειγμένα τις εγκαταλείψεις και βοηθούν περισσότερους σκύλους να μένουν στα σπίτια τους.
Οπότε αναλογήσου αν υπάρχει ”χώρος” στην ζωή σου για έναν σκύλο και κάνε εκτεταμένη έρευνα γύρω απο την φυλή που σε ενδιαφέρει.
Σκύλος και παιδιά
Στα παιδιά πρέπει να εξηγήσουμε αναλυτικά ΠΡΙΝ φέρουμε τον σκύλο στο σπίτι, το πώς θα πρέπει να του φερόνται, όπως για παράδειγμα:
· Να μην τον αγκαλιάζουν από τον λαιμό.
· Να μην πέφτουν πάνω του σαν μαξιλάρι.
· Να μην τον ενοχλούν όταν τρώει, παίζει ή όταν κοιμάται.
· Να μην τραβάνε αυτιά, ουρά, πόδια.
· Να μην τρέχουν και τα κυνηγάει.
· Να μην παίζουν μαθαίνοντας το σκύλο να δαγκώνει τα χέρια τους.
· Να τους μάθουμε πώς να παίζουν σωστά.
· Παιδί χωρίς εκπαίδευση και σκύλος χωρίς εκπαίδευση είναι συνδυασμός με υψηλό ρίσκο.
Πρέπει επίσης να χαμηλώσουμε τις προσδοκίες που έχουμε δημιουργήσει από τις…ταινίες και τα social.
· Ο σκύλος δεν οφείλει να αγαπάει όλα τα παιδιά.
· Δεν οφείλει να αντέχει τα πάντα.
· Δεν οφείλει να ξέρει τι έχουμε στο κεφάλι μας, και να αντιδρά ”σωστά” σε κάθε περίσταση.
· Δεν οφείλει να ξέρει τους κανόνες του σπιτιού.
· Δεν οφείλει να σε ακούει αν δεν έχεις αφιερώσει ώρες για την εκπαιδευσή του.
· Δεν οφείλει να είναι ήρεμος αν δεν έχει βγεί για βόλτα.
· Δεν είναι ρομπότ.
· Κάθε σκύλος είναι ξεχωριστή προσωπικότητα και δεν τον συγκρίνουμε με άλλα σκυλιά.
· Αυτό που βλέπουμε στον κινηματογράφο είναι σενάριο.
Στην πραγματική ζωή ένας σταθερός, ήρεμος, κοινωνικός σκύλος είναι αποτέλεσμα σωστής και χρονοβόρας δουλειάς, σωστής κοινωνικοποίησης, εξοικείωσης, εκπαίδευσης και σεβασμού.
Η κοινωνικοποίηση και η εξοικείωση πρέπει να ξεκινήσουν απο πολύ νωρίς, ήρεμες γνωριμίες με ανθρώπους διαφορετικών ηλικιών, επαφή με παιδιά που τρέχουν, φωνάζουν, ήχοι, μέρη, διάφορες καταστάσεις, αυτοκίνητα, κτηνίατρος, αγγίγματα στο σώμα, όλα αυτά χτίζονται με θετικές εμπειρίες και ασφάλεια, και πάντα με την καθοδήγηση απο επαγγελματία εκπαιδευτή. Δεν πετάμε τον σκύλο στο χάος και ”να το βρει μόνος του” , γιατί αυτή η συνταγή ίσως φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα.
Στο τέλος, η μόνη ερώτηση που έχει αξία είναι: είμαι έτοιμος να ζήσω με έναν δυνατό, επίμονο σκύλο που θα επαναλάβει μια συμπεριφορά εκατοντάδες φορές, έχω υπομονή, χρόνο για εκπαίδευση για να του δείξω σωστά τι θέλω, είμαι έτοιμος να εκπαιδεύσω και τον εαυτό μου και τα παιδιά μου;
Αν ναι, τότε μπορούμε να μιλήσουμε σοβαρά.
Αν η απάντηση είναι ”ίσως – θα δούμε”, τότε το πρόβλημα δεν είναι η ράτσα, το πρόβλημα είμαστε εμείς.
Σε προσωπικό επίπεδο η ευθύνη είναι δική μας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η πολιτεία μπορεί να μένει απλώς θεατής. Αν θέλουμε λιγότερα περιστατικά σαν αυτό στη Ζάκυνθο και λιγότερους σκύλους εγκαταλελειμμένους, χρειάζονται και οργανωμένα βήματα όπως :
· Υποχρεωτική βασική εκπαίδευση ιδιοκτητών πριν την απόκτηση σκύλου, μικρό σεμινάριο – online ή δια ζώσης – με πιστοποίηση, ειδικό κομμάτι για δυναμικές φυλές και σκύλους εργασίας.
· Ενιαίο εθνικό πρωτόκολλο αξιολόγησης σκύλων άγνωστου ιστορικού, οι δήμοι και τα καταφύγια να συνεργάζονται με κτηνιάτρους και ειδικούς εκπαιδευτές.
· Εθνικό μητρώο δαγκωμάτων και σοβαρών περιστατικών, υποχρεωτική καταγραφή από γιατρούς και κτηνιάτρους, χωρίς δεδομένα δεν μπορεί να υπάρξει σοβαρή πολιτική για επικίνδυνες συμπεριφορές.
· Ελάχιστοι κανόνες διαβίωσης με πραγματικούς ελέγχους, τέλος στη μόνιμη αλυσόδεση, προδιαγραφές για φράχτες, χώρο, πρόσβαση σε νερό, σκιά, βόλτα, πρόστιμα όταν ο σκύλος ζει σε συνθήκες που αυξάνουν τον κίνδυνο.
· Προγράμματα εκπαίδευσης σε σχολεία, απλά μαθήματα σε νηπιαγωγεία και δημοτικά για το πώς πλησιάζουμε και πώς ΔΕΝ πλησιάζουμε σκύλο, εκπαίδευση παιδιών για πρόληψη δαγκωμάτων κλπ.
· Προγράμματα στήριξης για να μειωθούν οι εγκαταλείψεις, συμβουλευτική για προβλήματα συμπεριφοράς, χαμηλού κόστους στειρώσεις.
Αν σκεφτούμε όλοι λίγο πιο σοβαρά τις ευθύνες που μας αναλογούν και κάνουμε τα σωστά βήματα
πριν αναλάβουμε έναν σκύλο για όλη του τη ζωή, τα πράγματα θα είναι πολύ καλύτερα στο μέλλον.
Θυμήσου ότι για εσένα ο σκύλος είναι ένα κομμάτι από τη ζωή σου, για τον σκύλο που θα διαλέξεις όμως, εσύ θα είσαι όλη του η ζωή. Και αυτό χρειάζεται να το ζυγίσεις καλά πριν πεις το ”τον παίρνω σπίτι μου”.
