Η εκμετάλλευση του «χαρτιού» των προσφύγων στη διένεξη Τουρκίας-Ε.Ε.

Αν και η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Ηνωμένα Έθνη έχουν διαθέσει τεράστια χρηματικά ποσά για να στηρίξουν την οικονομικά πιεσμένη ελληνική κυβέρνηση στην κρίση των προσφύγων και δεδομένου ότι ένα σημαντικό μέρος αυτών των κεφαλαίων μπορεί να μην έχει φθάσει στον προορισμό του, η βοήθεια αυτή δεν θα είναι ποτέ αρκετή για να αντιμετωπισθεί μια μαζική είσοδος προσφύγων εάν η Τουρκία ανοίξει πλήρως την ακτογραμμή της. Η λύση σε αυτήν την κρίση είναι να αποστασιοποιηθεί η Ελλάδα από τους πρόσφυγες με το άνοιγμα των βόρειων συνόρων της.
NurPhoto via Getty Images

Από τις αρχές Αυγούστου σημειώθηκε σταδιακή αύξηση του αριθμού των προσφύγων που καταφθάνουν στα ελληνικά νησιά, προερχόμενοι από την Τουρκία. Ο αριθμός των εισερχομένων έχει φθάσει περίπου τους 2.400, ενώ μόνο στις 21 και 22 του μήνα έφθασαν 400 άτομα. Αυτή η εξέλιξη έχει δημιουργήσει εύλογους φόβους στην ελληνική κυβέρνηση για την επιδείνωση της κατάστασης και την επιστροφή στην προ της υπογραφής της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας για τους πρόσφυγες στις αρχές του 2016, μετά την οποία η διέλευση από τις τουρκικές στις ελληνικές ακτές σχεδόν σταμάτησε. Καθ'όλο το προηγούμενο διάστημα, η Τουρκία τήρησε τη συμφωνία και έκανε ό, τι πρέπει να κάνει. Όμως, η άλλη πλευρά εξακολουθεί να αποφεύγει την τήρηση των υποχρεώσεών της οι σημαντικότερες από τις οποίες είναι η άρση της βίζας εισόδου στην Ε.Ε. για τους Τούρκους πολίτες και η καταβολή ποσού 6 δισ. ευρώ. Και οι δύο δεν έχουν ακόμη εκπληρωθεί.

Είναι σαφές ότι η ένταση μεταξύ των σχέσεων Τουρκίας-Ευρώπης και ιδιαίτερα μεταξύ Τουρκίας και Γερμανίας τον τελευταίο καιρό, είναι ο λόγος πίσω από το τι συμβαίνει στις ελληνικές παραλίες. Τουρκική πηγή με διαβεβαίωσε ότι η τουρκική κυβέρνηση έχει δώσει «πράσινο φως» στην τουρκική Ακτοφυλακή για να μειώσει την αντι-μεταναστευτική της κινητικότητα στο Αιγαίο Πέλαγος. Επίσης, έχουν δοθεί εντολές στις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες να μειώσουν τις επιχειρήσεις τους εναντίον των λαθρεμπόρων. Επομένως, τα πράγματα θα επιδεινωθούν τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες.

Η ένταση μεταξύ Τουρκίας και Γερμανίας ξεκίνησε στις αρχές του τρέχοντος έτους, όταν το τουρκικό κοινοβούλιο ανακοίνωσε την πρόθεσή του να προβεί σε συνταγματικές τροποποιήσεις, μέσω των οποίων η διοικητική εξουσία στο τουρκικό κράτος μεταφέρεται από τον Πρωθυπουργό στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και η οποία θεωρήθηκε από τη Γερμανία και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ένα επικίνδυνο βήμα για τις ελευθερίες στην Τουρκία. Ως αποτέλεσμα, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ξεκίνησαν έναν λεκτικό και επικοινωνιακό πόλεμο εναντίον του Προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του κυβερνώντος κόμματός του, ενώ πολλοί Τούρκοι αξιωματούχοι εμποδίστηκαν να προβούν σε ομιλίες στο έδαφός τους.

Καθώς οι γερμανικές εκλογές πλησίαζαν, οι υποψήφιοι, με κυρίαρχη τη Γερμανίδα καγκελάριο Μέρκελ, άρχισαν να χρησιμοποιούν λεξιλόγιο μίσους εναντίον του Τούρκου Προέδρου και της κυβέρνησής του ως εκλογικού εργαλείου για την προσέλκυση ψηφοφόρων. Αυτό οδήγησε τον Ερντογάν να ζητήσει από τους Τούρκους της Γερμανίας, που εκτιμώνται σε 3 εκατομμύρια, να μην ψηφίσουν υπέρ αυτών των κομμάτων. Στο πλαίσιο αυτής της μεγάλης έντασης μεταξύ των δύο χωρών, η Ελλάδα παραμένει στη μέση και είναι η πιο άμεσα επηρεαζόμενη από αυτήν. Το πιο σημαντικό ζήτημα για τον Έλληνα πολίτη είναι η ύπαρξη εναλλακτικού σχεδίου σε περίπτωση που η συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας καταρρεύσει.

Αν και η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Ηνωμένα Έθνη έχουν διαθέσει τεράστια χρηματικά ποσά για να στηρίξουν την οικονομικά πιεσμένη ελληνική κυβέρνηση στην κρίση των προσφύγων και δεδομένου ότι ένα σημαντικό μέρος αυτών των κεφαλαίων μπορεί να μην έχει φθάσει στον προορισμό του, η βοήθεια αυτή δεν θα είναι ποτέ αρκετή για να αντιμετωπισθεί μια μαζική είσοδος προσφύγων εάν η Τουρκία ανοίξει πλήρως την ακτογραμμή της. Η λύση σε αυτήν την κρίση είναι να αποστασιοποιηθεί η Ελλάδα από τους πρόσφυγες με το άνοιγμα των βόρειων συνόρων της. Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες ουδόλως επιθυμούν να παραμείνουν στο ελληνικό έδαφος, αλλά θέλουν να πάνε στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Η πΓΔΜ πιθανόν να κάνει το ίδιο βήμα, όπως έκανε εξάλλου το καλοκαίρι του 2015 όταν έφθασε στην Ευρώπη το μεγάλο κύμα προσφύγων και μεταναστών. Με αυτόν τον τρόπο, η Ελλάδα θα βγει από τις πολιτικές συγκρούσεις που στην πραγματικότητα δεν αποτελεί μέρος τους.

Η Τουρκία βιώνει σήμερα τις πιο δύσκολες στιγμές της. Καλείται να αντιμετωπίσει την συριακή κρίση και την ενίσχυση των συνδεδεμένων με το ΡΚΚ κουρδικών πολιτοφυλακών στα νότια σύνορά της αφενός, την διεθνή κρίση με την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ λόγω της αγοράς ρωσικών S-400 και των επιπτώσεών τους στο ολοκληρωμένο στρατιωτικό σύστημα της συμμαχίας αφετέρου, καθώς και το δημοψήφισμα στην περιοχή του Ιρακινού Κουρδιστάν που είναι ένας εφιάλτης εάν πραγματοποιηθεί τελικά. Ως εκ τούτου, η Τουρκία εξακολουθεί να πιστεύει ότι η επαίσχυντη εμπορευματοποίηση για πολιτικά οφέλη μιας ανθρωπιστικής κρίσης και των ανθρώπινων ζωών που διαφεύγουν του θανάτου είναι το κατάλληλο μέσο για να πιέσει τις χώρες της Ε.Ε. να αποκαταστήσουν τους λογαριασμούς τους μαζί της.

Δημοφιλή