Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σήμερα ένα αυστηρό πακέτο μέτρων κατά του Ισραήλ στον απόηχο του πολέμου στη Γάζα και της ανθρωπιστικής καταστροφής που συντελείται στην περιοχή.
Η κίνηση είχε προαναγγελθεί από την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στην ομιλία της για την Κατάσταση της Ένωσης, και σύμφωνα με τις σημερινές ανακοινώσεις περιλαμβάνονται κυρώσεις σε ακραίους εποίκους και υπουργούς, καθώς και αναστολή των διατάξεων εκείνων, που σχετίζονται με το εμπόριο στο πλαίσιο της Συμφωνίας σύνδεσης Ε.Ε. – Ισραήλ.
«Θέλω να είμαι σαφής… ο στόχος δεν είναι να τιμωρηθεί το Ισραήλ αλλά να βελτιωθεί η ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα…ο πόλεμος πρέπει να τελειώσει, τα δεινά να σταματήσουν και όλοι οι όμηροι να απελευθερωθούν» δήλωσε η Υπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ Κάγια Κάλας η οποία ανακοίνωσε και τα μέτρα.
Οι κυρώσεις που προτείνει η Επιτροπή αφορούν εξτρεμιστές υπουργούς της ισραηλινής κυβέρνησης, βίαιους εποίκους και τη Χαμάς. Όσον αφορά τους υπουργούς εκτιμάται ότι πρόκειται για τον υπουργό Εθνικής Ασφάλειας, Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, και τον υπουργό Οικονομικών, Μπετσάλελ Σμότριτς.
Το πακέτο περιλαμβάνει 4 σχέδια νομικών πράξεων με 9 προτάσεις καταχώρισης για τους υπουργούς και τους εποίκους, καθώς και ένα ενισχυμένο πακέτο κυρώσεων κατά 10 μελών του πολιτικού γραφείου της Χαμάς. Τα μέτρα, που προβλέπουν περιορισμούς όπως πάγωμα περιουσιακών στοιχείων και απαγόρευση ταξιδιών, για να τεθούν σε ισχύ πρέπει να εγκριθούν ομόφωνα από το Συμβούλιο.
Επίσης, η Επιτροπή αναστέλλει τη διμερή στήριξή της προς το Ισραήλ, με εξαίρεση τη στήριξη προς την κοινωνία των πολιτών και το Yad Vashem. Συγκεκριμένα, αυτό επηρεάζει τις μελλοντικές ετήσιες κατανομές μεταξύ 2025 και 2027, καθώς και τα τρέχοντα έργα θεσμικής συνεργασίας με το Ισραήλ και τα έργα που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του μηχανισμού περιφερειακής συνεργασίας ΕΕ-Ισραήλ, αναφέρει η Κομισιόν.
Οι προτάσεις ακολουθούν επανεξέταση της συμμόρφωσης του Ισραήλ με το άρθρο 2 της Συμφωνίας και η Κομισιόν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι ενέργειες της ισραηλινής κυβέρνησης συνιστούν παραβίαση βασικών στοιχείων που αφορούν τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών αρχών. Αυτό δίνει το δικαίωμα στην ΕΕ να αναστείλει μονομερώς τη συμφωνία.
Πιο ειδικά το άρθρο 2 της Ευρωμεσογειακής Συμφωνίας ορίζει ότι «οι σχέσεις μεταξύ των μερών, καθώς και όλες οι διατάξεις της ίδιας της συμφωνίας, βασίζονται στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών αρχών, οι οποίες καθοδηγούν την εσωτερική και διεθνή πολιτική τους και αποτελούν ουσιαστικό στοιχείο της παρούσας συμφωνίας»
Οπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή η παραβίαση αυτή αφορά την ταχεία επιδείνωση της ανθρωπιστικής κατάστασης στη Γάζα μετά τη στρατιωτική επέμβαση του Ισραήλ, τον αποκλεισμό της ανθρωπιστικής βοήθειας, την εντατικοποίηση των στρατιωτικών επιχειρήσεων και την απόφαση των ισραηλινών αρχών να προωθήσουν το σχέδιο εποικισμού στη λεγόμενη περιοχή Ε1 της Δυτικής Όχθης, το οποίο υπονομεύει περαιτέρω τη λύση των δύο κρατών.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε: «Τα φρικτά γεγονότα που λαμβάνουν χώρα καθημερινά στη Γάζα πρέπει να σταματήσουν. Πρέπει να επιτευχθεί άμεση κατάπαυση του πυρός, να παρασχεθεί απεριόριστη πρόσβαση για όλη την ανθρωπιστική βοήθεια και να απελευθερωθούν όλοι οι όμηροι που κρατούνται από τη Χαμάς. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει ο μεγαλύτερος δωρητής ανθρωπιστικής βοήθειας και αταλάντευτος υποστηρικτής της λύσης των δύο κρατών. Αντανακλώντας αυτές τις δεσμεύσεις αρχής και λαμβάνοντας υπόψη τις σοβαρές πρόσφατες εξελίξεις στη Δυτική Όχθη, προτείνουμε την αναστολή των εμπορικών παραχωρήσεων προς το Ισραήλ, την επιβολή κυρώσεων σε εξτρεμιστές υπουργούς και βίαιους εποίκους και την αναστολή της διμερούς στήριξης προς το Ισραήλ, χωρίς να επηρεαστεί η συνεργασία μας με την ισραηλινή κοινωνία των πολιτών ή το Yad Vashem».
Η αναστολή αφορά τις βασικές διατάξεις της συμφωνίας που σχετίζονται με το εμπόριο και, στην πράξη, σημαίνει ότι οι εισαγωγές από το Ισραήλ θα χάσουν την προτιμησιακή πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ. Επομένως, τα προϊόντα αυτά θα υπόκεινται σε δασμούς στο επίπεδο που εφαρμόζεται σε οποιαδήποτε άλλη τρίτη χώρα με την οποία η ΕΕ δεν έχει συνάψει συμφωνία ελεύθερου εμπορίου.
Σημειώνεται ότι η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του Ισραήλ, αντιπροσωπεύοντας το 32% του συνολικού εμπορίου αγαθών του Ισραήλ με τον υπόλοιπο κόσμο το 2024. Το εμπορικό ισοζύγιο μεταξύ της Ε.Ε. και του Ισραήλ έφτασε τα 42,6 δισ. ευρώ το 2024, και η αναστολή της εμπορικής σύνδεσης σύμφωνα με την Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ Κάγια Κάλας θα έχει σημαντικό κόστος για το Ισραήλ. Το εμπόριο υπηρεσιών μεταξύ της ΕΕ και του Ισραήλ ανήλθε σε 25,6 δισεκατομμύρια ευρώ το 2023 (οι εισαγωγές της ΕΕ 10,5 δισεκατομμύρια ευρώ και εξάγει 15,1 δισεκατομμύρια ευρώ).
«Όλοι συμφωνούμε ότι η κατάσταση στη Γάζα συνεχίζει να εξελίσσεται προς τη λάθος κατεύθυνση. Πρέπει να αξιοποιήσουμε τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας για να ασκήσουμε πίεση στην ισραηλινή κυβέρνηση ώστε να αλλάξει πορεία. … αυτός ο πόλεμος πρέπει να τελειώσει, τα δεινά πρέπει να σταματήσουν και οι όμηροι πρέπει να απελευθερωθούν. Το επόμενο κρίσιμο βήμα είναι να εξασφαλίσουμε την υποστήριξη των κρατών μελών μας για την εφαρμογή αυτής της πρότασης» δήλωσε η Κάγια Κάλας, η Ύπατη Εκπρόσωπος για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας/Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ωστόσο όπως παρά τις εξαγγελίες τα μέτρα δεν είναι βέβαιο κατά πόσο θα εφαρμοστούν καθώς αναμένονται αντιδράσεις από χώρες της ΕΕ που παραδοσιακά στέκονται στο πλευρό του Ισραήλ με πιο χαρακτηριστική τη Γερμανία, της οποίας η στάση επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από το ιστορικό βάρος του Ολοκαυτώματος. Στον ίδιο άξονα κινούνται επίσης η Ιταλία, η Τσεχία, η Αυστρία, η Ουγγαρία και η Βουλγαρία.
Σημειώνεται ότι όλες οι προτάσεις της Επιτροπής χρειάζονται έγκριση από το Συμβούλιο: η αναστολή των εμπορικών παραχωρήσεων προς το Ισραήλ εγκρίνεται με ειδική πλειοψηφία στη συνέχεια κοινοποιείται στο Συμβούλιο Σύνδεσης ΕΕ – Ισραήλ και η αναστολή τίθεται σε ισχύ έπειτα από 30 ημέρες, ενώ οι κυρώσεις κατά υπουργών, εποίκων και της Χαμάς απαιτούν ομόφωνη απόφαση των 27 κρατών-μελών της ΕΕ.
.
