Ο μυστηριώδης Μηχανισμός των Αντικυθήρων, που εντοπίστηκε πριν από περισσότερο από έναν αιώνα, εξακολουθεί να συναρπάζει τους επιστήμονες σε όλο τον κόσμο.
Παρά την πολυετή μελέτη του, η ακριβής λειτουργία και ο σκοπός του παραμένουν αινιγματικά. Κατασκευασμένος πριν από πάνω από 2.000 χρόνια, θεωρείται από πολλούς ως ο πρώτος αναλογικός υπολογιστής στην ιστορία, μια τεχνολογική κατασκευή εξαιρετικά προχωρημένη για την εποχή της – ή μήπως τελικά δεν ήταν;
Μια πρόσφατη μελέτη υποστηρίζει πως η συσκευή ενδέχεται να μην ήταν λειτουργική, αλλά αντίθετα, ένα περίτεχνο και εντυπωσιακό παιχνίδι, αναφέρει το Science Alert.
Ερευνητές από το Εθνικό Πανεπιστήμιο του Μαρ ντελ Πλάτα στην Αργεντινή διαπίστωσαν ότι η διάταξη των γραναζιών και των δοντιών του μηχανισμού υποδηλώνει πως δεν ήταν σε θέση να λειτουργήσει σωστά.
Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων πιστεύεται ότι χρησιμοποιούνταν από τους αρχαίους Έλληνες για τον υπολογισμό της κίνησης του Ήλιου, της Σελήνης, των πλανητών και των εκλείψεων. Αν και έχει διασωθεί μόνο ένα τμήμα του, οι επιστήμονες επιχειρούν εδώ και χρόνια να ανασυνθέσουν τη συνολική του μορφή, από τότε που ανακαλύφθηκε σε ένα ναυάγιο το 1901, όπως αναφέρει το Science Alert.
Η νέα αυτή μελέτη βασίζεται σε προηγούμενη εργασία του αστρονόμου του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ, Μάικ Έντμουντς, ο οποίος ανέλυσε τη μορφή των δοντιών και τα κατασκευαστικά λάθη που πιθανόν έγιναν κατά την κατασκευή του μηχανισμού.
«Σύμφωνα με τα ευρήματά μας, τα σφάλματα που είχε εντοπίσει ο Έντμουντς υπερβαίνουν τα επιτρεπτά όρια για την ασφαλή λειτουργία. Αυτό σημαίνει είτε ότι ο μηχανισμός δεν λειτούργησε ποτέ, είτε ότι τα λάθη αυτά δεν ήταν τόσο κρίσιμα όσο είχε εκτιμηθεί αρχικά» εξηγούν οι ερευνητές.
Η νέα ανάλυση ενσωματώνει λεπτομερείς υπολογισμούς για τα δόντια των γραναζιών και τα πιθανά κατασκευαστικά λάθη, όπως οι αποκλίσεις στην απόσταση μεταξύ των δοντιών και οι δυσλειτουργίες στην περιστροφή των γραναζιών, με στόχο την ανάπτυξη ενός πιο ακριβούς μοντέλου προσομοίωσης της συσκευής.
Παρότι στο παρελθόν υπήρχαν υποψίες ότι ο μηχανισμός δεν ήταν απόλυτα ακριβής στην αναπαράσταση του ουράνιου θόλου – πιθανώς λόγω της περιορισμένης κατανόησης της εποχής – η νέα μελέτη υποστηρίζει πως ενδέχεται να μην μπορούσε να λειτουργήσει καθόλου.
«Το μοντέλο μας έδειξε επανειλημμένα πως τα γρανάζια μπλόκαραν ή σταματούσαν να κινούνται, λόγω της θέσης και κατασκευής των δοντιών», ανέφεραν χαρακτηριστικά οι ερευνητές.
Ωστόσο, παραδέχονται ότι υπάρχουν σημαντικοί περιορισμοί, καθώς μεγάλο μέρος της ανάλυσης βασίζεται σε υποθέσεις. Τα τμήματα του μηχανισμού που διασώθηκαν είχαν υποστεί σημαντική φθορά μετά από αιώνες κάτω από το νερό, γεγονός που απαιτεί προσεκτική ερμηνεία των μετρήσεων.
«Η ανάλυσή μας δείχνει ότι πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί στο να θεωρούμε τις υπάρχουσες διαστάσεις των θραυσμάτων ως ακριβείς αναπαραστάσεις της αρχικής κατασκευής» σημειώνουν οι επιστήμονες.
«Αντιθέτως, η μελέτη μας ενισχύει την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα και την ανάπτυξη πιο προηγμένων τεχνικών, ώστε να κατανοηθεί καλύτερα τόσο η ακρίβεια όσο και η ενδεχόμενη λειτουργικότητα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων» καταλήγουν.
Η μελέτη έχει προδημοσιευθεί στην πλατφόρμα arXiv.
