Ένας καταδικασμένος Ρώσος απατεώνας κρυπτονομισμάτων και η σύζυγός του φέρονται να υπέστησαν φρικτά βασανιστήρια σε ερημική περιοχή στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, καθώς ομάδα απαγωγέων προσπαθούσε να αποσπάσει τους κωδικούς πρόσβασης σε ψηφιακά πορτοφόλια αξίας περίπου 430 εκατ. ευρώ. Όταν όμως οι δράστες μπήκαν στα wallet, βρήκαν – σύμφωνα με τις αρχές – το… τίποτα.
Το ζευγάρι, ο 38χρονος Roman Novak και η σύζυγός του Anna, εξαφανίστηκε στις 2 Οκτωβρίου. Σύμφωνα με Ρώσους ανακριτές, είχαν φύγει από τη βίλα τους στο Ντουμπάι με προορισμό την ορεινή κωμόπολη Hatta, περίπου 80 μίλια από την πόλη, για να συναντήσουν «πιθανούς επενδυτές» στον χώρο των crypto. Ο προσωπικός οδηγός τους τούς άφησε κοντά σε λίμνη στην περιοχή, όπου – σύμφωνα με τις δικογραφίες – επιβιβάστηκαν σε άλλο όχημα και από εκείνη τη στιγμή χάθηκαν τα ίχνη τους. Λίγο αργότερα, ο Novak έστειλε μηνύματα σε επαφές του, στα οποία φέρεται να έλεγε ότι είναι «κολλημένος στα βουνά, στα σύνορα με το Ομάν» και ότι χρειάζεται επειγόντως μεγάλο χρηματικό ποσό (περίπου 150–200.000 λίρες/δολάρια, ανάλογα με την πηγή).
Τα κινητά τηλέφωνα του ζευγαριού εντοπίστηκαν για λίγες ημέρες να «περνούν» διαδοχικά από την Hatta στο Ομάν και – σε ένα ακόμη πιο περίπλοκο στοιχείο – μέχρι και στο Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής, πριν τα σήματα σβήσουν οριστικά στις αρχές Οκτωβρίου. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι δράστες ενεργοποιούσαν εσκεμμένα τις συσκευές σε διαφορετικές χώρες, για να μπερδέψουν τις αρχές.
Η υπόθεση άρχισε να φωτίζεται όταν, μετά από συντονισμένη έρευνα σε έκταση 500 x 500 μέτρων στα άνυδρα όρη Hajar, κοντά στα σύνορα με το Ομάν, αστυνομικές δυνάμεις στα ΗΑΕ εντόπισαν ανθρώπινα λείψανα που αποδόθηκαν στο ζευγάρι. Ρωσικά μέσα και οι αρχές περιγράφουν ένα σκηνικό ωμής βίας: ο Roman και η Anna φέρονται να κρατήθηκαν σε ενοικιαζόμενη βίλα, όπου βασανίστηκαν μπροστά ο ένας στον άλλο, την ώρα που οι απαγωγείς προσπαθούσαν να αποσπάσουν τους κωδικούς των crypto πορτοφολιών.
Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται η Novaya Gazeta Europe, όταν τελικά δόθηκαν κωδικοί, τα ηλεκτρονικά πορτοφόλια βρέθηκαν άδεια. Είτε επειδή τα κεφάλαια είχαν ήδη μετακινηθεί, είτε επειδή οι επενδύσεις δεν υπήρχαν πια σε ρευστοποιήσιμη μορφή. Τότε οι δράστες φέρονται να σκότωσαν το ζευγάρι, να διαμέλισαν τα σώματα και να τα άφησαν σε δοχεία ή σακούλες σε ερημικές περιοχές κοντά στη Hatta και τη Fujairah. Σε ορισμένες εκδοχές της υπόθεσης, οι δολοφόνοι χρησιμοποίησαν βιομηχανικής ισχύος διαλυτικά, επιχειρώντας να διαλύσουν τις σορούς και να εξαφανίσουν ίχνη DNA.
Ποιοι ήταν οι Roman και Anna Novak
Ο Roman Novak δεν ήταν «τυχαίος» στον χώρο των κρυπτονομισμάτων. Το 2020 καταδικάστηκε στη Ρωσία σε έξι χρόνια κάθειρξη για απάτη μεγάλης κλίμακας, συνδεόμενη με επενδυτικά και crypto σχήματα. Αποφυλακίστηκε με όρους το 2023 και σύντομα μετακόμισε στα ΗΑΕ, όπου συνέχισε να δραστηριοποιείται στον ίδιο χώρο. Σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης προέβαλλε μια εικόνα χλιδής: supercars, ιδιωτικά τζετ, εξωτικά ταξίδια και πόζες με επιχειρηματικές φιγούρες υψηλού προφίλ. Ρωσικά και διεθνή δημοσιεύματα αναφέρουν ότι διαφήμιζε επαφές ακόμη και με τον ιδρυτή του Telegram, Pavel Durov, καλλιεργώντας το προφίλ «self-made crypto εκατομμυριούχου».
Η Anna, σύμφωνα με βρετανικές και ρωσικές πηγές, είχε δουλέψει ως δημοσιογράφος/παρουσιάστρια, ενώ στο Instagram παρουσίαζε μαζί με τον Roman μια «insider» ζωή της διεθνούς crypto ελίτ. Το ζευγάρι αφήνει πίσω του δύο ανήλικα παιδιά, τα οποία έχουν ήδη παραληφθεί από συγγενείς και μεταφέρθηκαν εκτός ΗΑΕ.
Το σχέδιο Fintopio και τα 500 εκατ. δολάρια
Στην καρδιά της υπόθεσης βρίσκεται η πλατφόρμα Fintopio – μια εφαρμογή και οικοσύστημα κρυπτονομισμάτων που έστησε ο Novak στα ΗΑΕ. Σύμφωνα με ρωσικά και ευρωπαϊκά ρεπορτάζ, μέσω της Fintopio συγκεντρώθηκαν επενδύσεις που φτάνουν – ανάλογα με τη μετατροπή νομισμάτων και την πηγή – είτε τις 380 εκατ. λίρες Αγγλίας (περίπου 430 εκατ. ευρώ), είτε τα 500 εκατ. δολάρια. Τα χρήματα προέρχονταν από επενδυτές στη Ρωσία, την Κίνα και τη Μέση Ανατολή. Η Fintopio παρουσιαζόταν ως «γέφυρα» ανάμεσα στην παραδοσιακή και τη decentralized χρηματοδότηση, με γρήγορες μεταφορές και «έξυπνα» προϊόντα. Όμως, εξειδικευμένα crypto μέσα τη χαρακτηρίζουν εκ των υστέρων ως «ψευδο-χρηματοπιστωτική πλατφόρμα» με αφύσικα υψηλές αποδόσεις και κεφάλαια παρκαρισμένα σε δύσκολα ιχνηλατήσιμα wallet.
Καθώς επενδυτές άρχισαν να ανησυχούν για την τύχη των χρημάτων τους και να ζητούν επιστροφές, το κλίμα γύρω από τον Novak φαίνεται να έγινε ιδιαίτερα τεταμένο. Δημοσιεύματα αναφέρουν κλιμάκωση απειλών και πιέσεων από ανθρώπους που είχαν χάσει μεγάλα ποσά – σκηνικό που, σύμφωνα με τις αρχές, οδήγησε τελικά στην οργάνωση της απαγωγής.
Οι ύποπτοι, οι συλλήψεις και η έρευνα σε Ρωσία – Εμιράτα
Η Ρωσική Ανακριτική Επιτροπή ανακοίνωσε ότι έχει ανοίξει δικογραφία ανθρωποκτονίας για «την ανεξήγητη εξαφάνιση ζεύγους Ρώσων πολιτών στα ΗΑΕ», χωρίς αρχικά να κατονομάζει τους Novak.
Σύμφωνα με στοιχεία που έχουν δοθεί στη δημοσιότητα:
- Τρεις Ρώσοι πολίτες – ο πρώην αστυνομικός Konstantin Shakht, ο Yury Sharypov και ο Vladimir Dalekin – έχουν συλληφθεί στην Αγία Πετρούπολη, κατηγορούμενοι για άμεση εμπλοκή στην απαγωγή και τη δολοφονία.
- Η Novaya Gazeta Europe μεταδίδει ότι συνολικά επτά άτομα έχουν μέχρι στιγμής συλληφθεί στη Ρωσία, εκ των οποίων τρία θεωρούνται εκτελεστές του εγκλήματος, ενώ οι υπόλοιποι φέρονται να λειτούργησαν ως ενδιάμεσοι σε ύποπτες χρηματοοικονομικές συναλλαγές.
- Τοπικά μέσα στην Αγία Πετρούπολη κάνουν λόγο για οκτώ συνολικά Ρώσους υπόπτους (τρεις «εγκέφαλοι» και πέντε ενδιάμεσοι), με τους περισσότερους να έχουν ήδη συλληφθεί και τις αρχές να συνεργάζονται στενά με τα ΗΑΕ.
Οι πράκτορες, σύμφωνα με ρωσικά ρεπορτάζ, αξιοποίησαν υλικό από κάμερες ασφαλείας, δεδομένα κινητής τηλεφωνίας και ίχνη ενοικιαζόμενων αυτοκινήτων και ακινήτων, για να χαρτογραφήσουν τη διαδρομή των δραστών από την Hatta μέχρι την επιστροφή τους στη Ρωσία.
Ρωσικές και εμιρατινές αρχές αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο νέων συλλήψεων, καθώς επιχειρούν να αποκαλύψουν ολόκληρο το δίκτυο πίσω από μία από τις πιο βίαιες υποθέσεις δολοφονίας Ρώσων πολιτών στο εξωτερικό τα τελευταία χρόνια.
«Wrench attacks»: όταν το ψηφιακό χρήμα φέρνει φυσική βία
Διεθνή crypto media εντάσσουν την υπόθεση Novak σε μια ευρύτερη τάση: την αύξηση των λεγόμενων «wrench attacks» – επιθέσεων όπου εγκληματίες δεν προσπαθούν να χακάρουν ψηφιακά wallet, αλλά να αναγκάσουν με τη βία τους κατόχους να δώσουν κωδικούς πρόσβασης. Οι υποθέσεις αυτές, που καταγράφονται πλέον σε Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Ασία, δείχνουν πως η «άυλη» περιουσία των κρυπτονομισμάτων έχει πολύ χειροπιαστές συνέπειες για όσους την κατέχουν – ειδικά όταν έχουν χτίσει γύρω τους μια δημόσια εικόνα υπερβολικού πλούτου, όπως στην περίπτωση των Novak.
Σύμφωνα με βρετανικά δημοσιεύματα, ο φόνος του ζευγαριού έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά βίαιων ή μυστηριωδών θανάτων προσώπων της ρωσικής crypto σκηνής μέσα στο 2025, εντείνοντας τις ανησυχίες για το πόσο ευάλωτοι είναι οι «ψηφιακοί εκατομμυριούχοι» σε εκβιασμούς και εγκληματικά κυκλώματα.
Αναπάντητα ερωτήματα
Παρά τις συλλήψεις, υπάρχουν ακόμα κρίσιμα ερωτήματα:
- Ήταν πράγματι άδεια τα crypto πορτοφόλια, ή είχαν μεταφερθεί τα κεφάλαια σε άλλα, άγνωστα wallet;
- Πόσοι από τους επενδυτές της Fintopio συμμετείχαν – άμεσα ή έμμεσα – στον σχεδιασμό της απαγωγής;
- Και κυρίως, πόσο εύκολα μπορεί η ψηφιακή ανωνυμία να μετατραπεί σε «παράδεισο» για εγκληματίες που δεν διστάζουν να σκοτώσουν για 12 λέξεις ενός seed phrase;
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η υπόθεση Novak λειτουργεί πλέον ως case study για το πώς ένα «success story» στον κόσμο των κρυπτονομισμάτων μπορεί να καταλήξει σε εφιάλτη, τόσο για τα θύματα της απάτης, όσο και – τραγικά – για τον ίδιο τον «γκουρού» που την οργάνωσε.
