Μια αρχαία επιγραφή από ένα μνημείο 2.600 ετών στην Τουρκία λέει πως αποκρυπτογράφησε επιστήμονας στις ΗΠΑ.
Το μνημείο φέρει πάνω του χαραγμένες απεικονίσεις λιονταριών και σφιγγών και είναι γνωστό ως Ασλάν Καγιά- «λιοντάρι του βράχου» στα τούρκικα. Στην επιγραφή αναφέρεται το όνομα «Ματεράν», η οποία ήταν μια θεά των Φρυγών, οι οποίοι άκμασαν στην περιοχή από το 1200 ως το 600 πΧ περίπου. Όπως είπε στο Live Science ο Μαρκ Μαν, καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Pennsylvania State University, ο οποίος έγραψε σχετικό επιστημονικό άρθρο, την ήξεραν απλά ως «Μητέρα».
Η Ματεράν λατρευόταν και από άλλους πολιτισμούς: Όπως λέει ο Μαν, οι Έλληνες την γνώριζαν ως «Μητέρα των Θεών» και οι Ρωμαίοι την αποκαλούσαν «Magna Mater» (Μεγάλη Μητέρα). Όταν χτίστηκε το μνημείο, στην περιοχή κυριαρχούσε το βασίλειο των Λυδών, οι οποίοι επίσης είχαν σε μεγάλη εκτίμηση τη Ματεράν, όπως έγραψε ο Μαν στο άρθρο του, που δημοσιεύτηκε στο Kadmos.
To μνημείο έχει υποστεί μεγάλη ζημιά από τα φυσικά φαινόμενα και έχει λεηλατηθεί, με αποτέλεσμα η επιγραφή να είναι δυσανάγνωστη. Το τι ακριβώς έλεγε αποτελούσε αντικείμενο διαφωνιών από τον 19ο αιώνα, όπως σημειώνει ο Μαν στο άρθρο του. Για να λύσει το μυστήριο, τράβηξε φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης της επιγραφής όταν ο φωτισμός ήταν καλός και εξέτασε ξανά παλιές φωτογραφίες και αρχεία σχετικά με αυτήν.
Το να έχει η επιγραφή το όνομα της Ματεράν έχει λογική, καθώς υπάρχει και απεικόνισή της, σημειώνει ο ίδιος. Το όνομά της πιθανώς θα ήταν μέρος μιας μεγαλύτερης επιγραφής που εξηγούσε ποιος διέταξε την κατασκευή της και ποια ήταν η Ματεράν.
Ωστόσο ο Ρόστισλαβ Ορέσκο, λέκτορας στην Πρακτική Σχολή Προηγμένων Σπουδών στη Γαλλία που έχει κάνει εκτενείς έρευνες πάνω σε φρυγικές επιγραφές (αν και δεν συμμετείχε σε αυτή την έρευνα) είπε στο Live Science ότι δεν προσφέρεται κάποια νέα ερμηνεία: «Το άρθρο του Μαν στο Kadmos δεν προτείνει κάτι ριζοσπαστικά νέο για την επιγραφή, απλά αποσαφηνίζει την ανάγνωση» σημείωσε σχετικά, προσθέτοντας πως η ανάγνωση του «Ματεράν» ήταν κάτι που είχε προταθεί από τον 19ο αιώνα και ότι η δουλειά του Μαν υποστηρίζει αυτή την ερμηνεία.