Tο αίσθημα της εξάντλησης προκύπτει όταν πιέζουμε τον εαυτό μας να ξεπερνάει διαρκώς τα όριά του. Και αυτό οφείλεται είτε στην ανάληψη υπερβολικά πολλών και δύσκολων εργασιών, είτε σε μικροπράγματα που μας ταλαιπωρούν δίχως καν να το παίρνουμε είδηση.
«Ωστόσο, προκειμένου να ενισχύσουμε τα αποθέματα της ενέργειάς μας, πρώτα από όλα θα πρέπει να μάθουμε να μην τα σπαταλάμε άσκοπα», υπογραμμίζει ο ψυχίατρος Τάισον Λιπ.
Καθώς λοιπόν συνεχίζουμε να κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο για να ενισχύσουμε την ενέργειά μας - τρώμε πιο υγιεινά, γυμναζόμαστε, κοιμόμαστε αρκετά -, θα πρέπει να βεβαιωθούμε ότι έχουμε εξαλείψει τις συνήθειες- σαμποτέρ της προσπάθειάς μας.
Και για να το πετύχουμε, έχει σημασία να γνωρίζουμε τα 12 μικρά-μεγάλα πράγματα που απειλούν να εξαντλήσουν την ενέργειά μας και να τα βγάλουμε από τη ζωή μας.
1. Το να παρακολουθούμε συναισθηματικά φορτισμένες τηλεοπτικές εκπομπές
Η τακτική και πολύωρη παρακολούθηση συναισθηματικά φορτισμένων τηλεοπτικών εκπομπών μπορεί να οδηγήσει σε ψυχική εξάντληση. Αυτό συμβαίνει επειδή επιτρέπουμε στον εαυτό μας - έστω και προσωρινά - να βιώνει τα ίδια συναισθήματα με τους χαρακτήρες.
Και το να βιώνουμε διαρκώς συναισθήματα υψηλής έντασης οδηγεί σε μια κατάσταση αυξημένης διέγερσης, που χρειάζεται πρόσθετη διανοητική προσπάθεια για να μετριαστεί. Αυτό ισχύει τόσο για τα θετικά όσο και για τα αρνητικά συναισθήματα, καθώς αμφότερα, ενεργοποιούν παρόμοια μονοπάτια στον εγκέφαλο, επιφέροντας ψυχική κόπωση, δυσκολία εστίασης και μειωμένα επίπεδα ενέργειας.
Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί σχετικά με το περιεχόμενο που καταναλώνουμε. Κι αν διαπιστώσουμε ότι ορισμένα θέματα μας ενεργοποιούν σε σημείο εξάντλησης, είτε τα αποφεύγουμε εντελώς, είτε θέτουμε έναν εβδομαδιαίο χρονικό περιορισμό.
2. Τα πολύωρα κενά μεταξύ των γευμάτων μας
Το σώμα μας βασίζεται στις τροφές που καταναλώνουμε για σταθερή παροχή ενέργειας. Κάθε μακροθρεπτικό συστατικό, όπως η πρωτεΐνη, οι υδατάνθρακες και τα λιπαρά μας παρέχουν ενέργεια. Αλλά οι υδατάνθρακες, είναι η κύρια και προτιμώμενη πηγή καυσίμου του σώματος, ειδικά για ορισμένα μέρη του σώματος, όπως ο εγκέφαλος.
Το σώμα μας μπορεί να αποθηκεύσει μερικούς υδατάνθρακες για μελλοντική χρήση, δημιουργώντας ένα ενεργειακό απόθεμα για τις στιγμές, όπου τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα είναι χαμηλά, όπως συμβαίνει τις ώρες μεταξύ των γευμάτων. Όμως, υπάρχει ένα όριο στην ποσότητα υδατανθράκων που μπορεί να αποθηκευτεί και ως εκ τούτου, το απόθεμα αυτό κάποια στιγμή εξαντλείται. Αυτό συμβαίνει συνήθως από τρεις έως έξι ώρες μετά το γεύμα μας.
Αν περάσουν όλες αυτές οι ώρες δίχως να βάλουμε μπουκιά στο στόμα μας, τότε ενεργοποιoύνται βιολογικοί και ψυχολογικοί μηχανισμοί, που οδηγούν σε έντονη λαχτάρα για επεξεργασμένους υδατάνθρακες, δηλαδή τρόφιμα με υψηλή γλυκαιμικό φορτίο. Και μόλις τα επίπεδα της ινσουλίνης κορυφωθούν μετά το φαγητό, το σάκχαρό μας μπορεί στη συνέχεια να πέσει κατακόρυφα, αφηνοντάς μας με ένα αίσθημα σωματικής αποστράγγισης.
Οπότε, η σύσταση είναι να μην μένουμε νηστικοί για περισσότερες από πέντε ώρες. Αυτό βέβαια, είναι εξαιρετικά εξατομικευμένο και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να χρειαστεί να τρώνε ακόμα πιο συχνά, κάθε τρεις ή τέσσερις ώρες.
3. Η εργασία σε ένα χαοτικό περιβάλλον
Η δουλειά υπό συνθήκες ακαταστασίας μπορεί να αυξήσει τη διάσπαση της προσοχής μας, με αποτέλεσμα οι εργασίες μας να χρειάζονται περισσότερο χρόνο και φυσικά περισσότερη ενέργεια για να ολοκληρωθούν.
Αντίθετα, η διατήρηση ενός τακτοποιημένου και φροντισμένου χώρου, όπου όλα όσα χρειαζόμαστε είναι στη θέση τους, μας γλιτώνει χρόνο και φυσικά κόπο.
4. Το να σχεδιάζουμε το κάθε μικρό πράγμα εκ των προτέρων
Ο προγραμματισμός είναι χρήσιμος μέχρι ένα σημείο. Αλλά αν μας γίνει εμμονή, ελλοχεύει ο κίνδυνος να μας στερήσει το προσόν της ευελιξίας και να μας αναγκάσει να ζούμε στο μέλλον αντί για το παρόν.
Με άλλα λόγια, ένα τρομερά λεπτομερές πλάνο υποχρεώσεων αυξάνει το άγχος και επηρεάζει αρνητικά τη μνήμη και την ταχύτητα επεξεργασίας των πληροφοριών που λαμβάνουμε. Όλα αυτά, όπως μαντεύουμε, είναι τρομερά κουραστικά για το σύστημά μας.
Ίσως λοιπόν είναι καλύτερα να προγραμματίζουμε τις απολύτως απαραίτητες υποχρεώσεις της ημέρας και να αφήνουμε άλλες πτυχές της ζωής μας, όπως η διασκέδαση, να ακολουθούν τη φυσική ροή των πραγμάτων.
5. Το να αφήνουμε πάρα πολλές ανοιχτές καρτέλες
Αυτό, πέρα από το γεγονός ότι καταστρέφει την μπαταρία του φορητού μας υπολογιστή, προκαλεί υπερένταση στον εγκέφαλό μας.
Αντί λοιπόν να σπαταλάμε τη διανοητική μας ενέργεια αφήνοντας ανοιχτές ένα σωρό καρτέλες, δεν έχουμε παρά να κάνουμε στον εαυτό μας την ερώτηση «Ποιες από όλες αυτές τις καρτέλες χρειάζεται να έχω ανοιχτές μπροστά μου αυτή τη στιγμή;».
Στις υπόλοιπες πατάμε το μικρό «x» πάνω δεξιά.
6. Το να σηκώνουμε το ένα τηλεφώνημα μετά το άλλο
Οι τηλεφωνικές κλήσεις μπορεί να γίνουν εξαντλητικές. Γιατί; Επειδή το νευρικό μας σύστημα απαιτεί χρόνο προκειμένου να επεξεργαστεί μια συνομιλία χωρίς εκφράσεις προσώπου και αποκομμένη από τη γλώσσα του σώματος. Αυτές οι ελλείψεις αναγκάζουν τον εγκέφαλό μας να δουλεύει υπερωρίες.
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;
Ότι μόλις ολοκληρωθεί μια κλήση, μπορεί να μας πάρει πάνω από 20 λεπτά για να επανακτήσουμε πλήρως την εστίασή μας. Επομένως, πριν πατήσουμε το πράσινο κουμπί αποδοχής μιας κλίσης, ας αφιερώσουμε λίγα δευτερόλεπτα για να επικοινωνήσουμε με τον εαυτό μας και να κατανοήσουμε κατά πόσο αντέχει ένα καινούργιο τηλεφώνημα.
7. Η κακή στάση σώματος
Η κακή στάση απειλεί να εξαντλήσει τα επίπεδα της ενέργειάς μας, ασκώντας μεγαλύτερη πίεση στους μύες, τις αρθρώσεις και τους συνδέσμους του σώματος.
Εάν η διατήρηση της καλής στάσης δεν είναι το φόρτε μας, η χρήση διαφόρων προϊόντων όπως μια εργονομική καρέκλα ή ένα μαξιλάρι γραφείου μπορεί να μας βοηθήσει.
8. To να μην παίρνουμε βαθιές αναπνοές
Παρόλο που η αναπνοή θεωρείται μια ασυνείδητη διαδικασία, όταν έχουμε πολλά στο μυαλό μας, τείνουμε να αναπνέουμε λάθος. Συγκεκριμένα, αν η αναπνοή μας δεν είναι βαθιά, μειώνεται η ποσότητα του οξυγόνου που προσλαμβάνει το σώμα και η ποσότητα που μπορεί να μεταφερθεί στο αίμα στα όργανα και τα κύτταρά μας για τη βέλτιστη λειτουργία.
Επομένως, κάθε φορά που παρατηρούμε ότι αισθανόμαστε ιδιαίτερα πιεσμένοι, θα πρέπει να πάρουμε πολλές βαθιές αναπνοές από τη μύτη και στη συνέχεια, να εκπνεύσουμε από τα σφιγμένα χείλη μας, καθώς παράλληλα σφίγγουμε τους μυς του στομάχου.
9. Το να αφήνουμε πολλές μικρές εργασίες να συσσωρεύονται και έπειτα να μας φαίνονται βουνό
Το συσσωρευμένο διανοητικό φορτίο της ακούσιας αποθήκευσης μικροεργασιών μας εξαντλεί ψυχικά, ακόμα κι αν οι υποχρεώσεις είναι στην πλειοψηφία τους διαχειρίσιμες. Η συνεχής σκέψη ότι πρέπει να κάνουμε το καθήκον μας, δημιουργεί μια αίσθηση ντροπής και ανησυχίας.
Για τον λόγο αυτό, στην ιδανική περίπτωση, οποιαδήποτε εργασία διαρκεί λιγότερο από πέντε λεπτά, θα πρέπει να ολοκληρώνεται αμέσως, καθώς αυτή είναι η πιο ενεργειακά αποδοτική επιλογή.
10. Το να μη χαμηλώνουμε τα φώτα τη νύχτα
Η έκθεση σε έντονα φώτα τη νύχτα κάνει τον εγκέφαλό μας να πιστεύει πως είναι ακόμα μέρα. Αυτό αναστέλλει την απελευθέρωση μελατονίνης από τον εγκέφαλο, της ορμόνης δηλαδή που προάγει τον ποιοτική ξεκούραση. Αυτό μπορεί να διαταράξει τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης και να οδηγήσει σε αϋπνία, κακή ποιότητα ύπνου και κόπωση.
Οπότε, καθώς ο ήλιος δύει, θα πρέπει και εμείς στο σπίτι να επιδιώκουμε έναν πιο χαλαρό φωτισμό ή και να σβήσουμε εντελώς τα φώτα.
11. Το να εφαρμόζουμε στην καθημερινότητά μας συμβουλές που δεν ταιριάζουν στην προσωπικότητα ή τον τρόπο ζωής μας
Η συμβουλή ενός άλλου ατόμου είναι πάντα ευπρόσδεκτη. Αλλά αν δεν εξατομικεύσουμε τις προτάσεις των φίλων μας, διατρέχουμε σοβαρό κίνδυνο να μην πετύχουμε τους στόχους μας, επειδή σπαταλάμε χρόνο και ενέργεια σε πρακτικές που δεν μας εξυπηρετούν.
Η λύση λοιπόν είναι, όταν μας δίνουν μια συμβουλή, να αξιολογούμε κριτικά το κατά πόσο μας βολεύει και μόνο τότε να προσπαθούμε να την εφαρμόσουμε.
12. Το να αφήνουμε μισοτελειωμένες υποθέσεις
Οι χρονικοί περιορισμοί μας αναγκάζουν συχνά-πυκνά να αφήνουμε ανολοκλήρωτες εργασίες. Και έτσι, ακόμα κι όταν φεύγουμε από τη δουλειά, ένα μικρό κομμάτι της προσοχής μας μένει πίσω.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο εγκέφαλός μας δουλεύει υπερωρίες σκεπτόμενος την εργασία που εγκαταλείψαμε κι όσο πιο συχνά συμβαίνει αυτό, τόσο πιο σκληρά πρέπει να δουλέψει το μυαλό μας για να παραμείνει συγκεντρωμένο στο εδώ και το τώρα.