Η Ευρωπαϊκή Ένωση συμφώνησε την Τρίτη σε μία νέα νομοθεσία που θα εμποδίζει τις εταιρείες να πωλούν στην ευρωπαϊκή αγορά προϊόντα όπως πχ σόγια, βόειο κρέας, καφέ και άλλα προϊόντα που συνδέονται με την αποψίλωση των δασών σε όλο τον κόσμο.
Ο νόμος θα απαιτεί από τις εταιρείες να συντάσσουν δήλωση δέουσας επιμέλειας που να αποδεικνύει ότι οι αλυσίδες εφοδιασμού τους δεν συμβάλλουν στην καταστροφή των δασών προτού πουλήσουν αγαθά στην ΕΕ - διαφορετικά μπορεί να αντιμετωπίσουν υψηλά πρόστιμα.
«Πρόκειται για πρωτιά σε παγκόσμια κλίμακα! Πρόκειται για τον καφέ που πίνουμε το πρωί, για τη σοκολάτα που τρώμε, τον ξυλάνθρακα που χρησιμοποιούμε για μπάρμπεκιου, το χαρτί των βιβλίων μας. Είναι ριζοσπαστικό», ανέφερε με ικανοποίηση ο Πασκάλ Κανφέν (Renew, φιλελεύθεροι), πρόεδρος της επιτροπής περιβάλλοντος του ΕΚ.
«Ελπίζω ότι αυτός ο καινοτόμος κανονισμός θα δώσει ώθηση στην προστασία των δασών σε όλο τον κόσμο και θα εμπνεύσει άλλες χώρες στη COP15», δήλωσε ο επικεφαλής διαπραγματευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Κρίστοφεν Χάνσεν.
Η αποψίλωση των δασών είναι μια σημαντική πηγή εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούν την κλιματική κρίση και θα είναι στο επίκεντρο της Διάσκεψης COP15 του ΟΗΕ αυτή την εβδομάδα, όπου οι χώρες θα επιδιώξουν μια παγκόσμια συμφωνία για την προστασία της φύσης.
Ολονύκτιες διαβουλεύσεις-Αναλυτικά τι προβλέπεται
Διαπραγματευτές από χώρες της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατέληξαν στη συμφωνία για το νόμο νωρίς το πρωί της Τρίτης και μετά από ολονύκτιες διαπραγματεύσεις.
Η απαγόρευση θα ισχύει για: τη σόγια, το βοδινό κρέας, το φοινικέλαιο, το ξύλο, το κακάο και τον καφέ και ορισμένα παράγωγα προϊόντα, όπως το δέρμα, η σοκολάτα και τα έπιπλα. Καουτσούκ, κάρβουνο και ορισμένα παράγωγα φοινικέλαιου συμπεριλήφθηκαν κατόπιν αιτήματος των νομοθετών της ΕΕ.
Οι εταιρείες θα πρέπει να δείξουν πότε και πού παράγονται τα εμπορεύματα και «επαληθεύσιμες» πληροφορίες ότι δεν έχουν αποψιλωθεί - που σημαίνει ότι δεν καλλιεργήθηκαν σε εκτάσεις που αποψιλώθηκαν μετά το 2020.
Πρέπει επίσης να μπορούν να αποδείξουν ότι τα δικαιώματα των αυτόχθονων πληθυσμών έγιναν σεβαστά κατά την παραγωγή των αγαθών.
Η μη συμμόρφωση μπορεί να οδηγήσει σε πρόστιμα έως και 4% του κύκλου εργασιών μιας εταιρείας σε μια χώρα της ΕΕ.
Οι χώρες της ΕΕ και το ΕΚ θα εγκρίνουν επίσημα τη νομοθεσία.
Ο νόμος μπορεί να τεθεί σε ισχύ 20 ημέρες αργότερα, αν και ορισμένοι από τους κανόνες τίθενται σε ισχύ σε 18 μήνες.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ θα κληθούν να διενεργήσουν ελέγχους συμμόρφωσης που θα καλύπτουν το 9% των εταιρειών που εξάγουν από χώρες με υψηλό κίνδυνο αποψίλωσης, το 3% από χώρες τυπικού κινδύνου και το 1% για τις χώρες χαμηλού κινδύνου.
Οι χώρες που αντιδρούν
Χώρες όπως η Βραζιλία, η Ινδονησία, η Κολομβία και η Μαλαισία επέκριναν το σχέδιο της ΕΕ, προειδοποιώντας ότι οι κανόνες θα είναι επαχθείς και δαπανηροί.
Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος της ΕΕ, Βιρτζίνιους Σινκεβίτσιους δήλωσε στο Reuters τη Δευτέρα ότι είχε επισκεφθεί ή είχε επικοινωνήσει με τις κυβερνήσεις που εμπλέκονται και ότι η ΕΕ θα συνεργαστεί με χώρες αυτές για να βοηθήσει στην οικοδόμηση της ικανότητάς τους να εφαρμόζουν τους κανόνες.
Σημειώνεται πως ΕΕ, καθώς της αναλογεί το 16% της αποψίλωσης των δασών σε παγκόσμια κλίμακα λόγω των εισαγωγών της, κατατάσσεται δεύτερη στον κατάλογο με τους μεγαλύτερους καταστροφείς των τροπικών δασών, πίσω μόνο από την Κίνα, σύμφωνα με τη μη κυβερνητική οργάνωση Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση (WWF).
Επίσης μετά από δύο χρόνια, η Κομισιόν θα μελετήσει την πιθανή επέκταση του πεδίου εφαρμογής σε άλλα προϊόντα (όπως για παράδειγμα στο καλαμπόκι, που οι ευρωβουλευτές ήθελαν να συμπεριληφθεί στο τρέχον κείμενο), καθώς και σε άλλα οικοσυστήματα που δεσμεύουν μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα και έχουν πλούσια βιοποικιλότητα (βάλτοι), όπως και στον χρηματοπιστωτικό τομέα, άλλο αίτημα που πρόβαλαν σθεναρά οι ευρωβουλευτές.