Τη μεγαλύτερη ποικιλία σε διαφημιστικά σποτ στα ΜΜΕ κατέχουν οι στοιχηματικές εταιρείες. Υποθέτω ότι έχουν μεγάλη κερδοφορία. Ως συμπεριφορική διαταραχή ο τζόγος έχει τακτικότητα, δηλαδή επαναλαμβάνεται και καταντά προβληματική, εφόσον οδηγεί σε προβλήματα για το άτομο, την οικογένεια του και την κοινωνία.
Όσοι πάσχουν από αυτή τη διαταραχή αδυνατούν να την ελέγξουν και συνεχίζουν να κατολισθαίνουν στο πάθος τους ακόμα και όταν «διαπιστώνουν» τις καταστροφικές συνέπειές του. Το 1770 η Βενετία απαγόρευσε τον τζόγο, επειδή χρεοκοπούσε η κοινωνία της. Το 1866 ο Ντοστογιέφσκι, στη νουβέλα «Ο παίκτης», παρουσίασε γλαφυρά τη μανία του τζόγου και τον ανίατο πυρετό της κάθε είδους «τσόχας», μια πραγματικότητα που μας υπενθυμίζουν σε τακτά διαστήματα συγγραφείς και σκηνοθέτες.
Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, ο τζόγος επιτρεπόταν μόνο στα καζίνο. Όλα τα είδη στοιχήματος και τυχερών παιχνιδιών έξω από το περιβάλλον ενός καζίνο απαγορεύονταν αυστηρώς στην Ελλάδα και διώκονταν ποινικώς από τη νομοθεσία. Το πρώτο καζίνο ιδρύθηκε το 1929 στην Ιταλοκρατούμενη Ρόδο και ακολούθησε το καζίνο στο Λουτράκι το 1930. Το 1962 λειτούργησε το καζίνο στην Κέρκυρα και το 1971 το πασίγνωστο «Μον Παρνές», που λειτουργεί 24/7, σε υψόμετρο 1.100 μ. στην κατακαμένη Πάρνηθα, ώστε να επαληθευτεί η λαϊκή ρήση «παίξε ψηλά κι αγνάντευε». Στη Σύρο το καζίνο φιλοξενείται από το 1997 σε παραδοσιακό κτήριο. Το πρώτο ιδιωτικό καζίνο της χώρας βρίσκεται στον Νέο Μαρμαρά, στο Πόρτο Καρράς. Όταν πήγα προ ετών προσκεκλημένος στο Πανεπιστήμιο Θράκης είδα το καζίνο της Αλεξανδρούπολης να σαρκάζει απέναντι από τη Σχολή Επιστημών Αγωγής του Δημοκρίτειου, απέχοντας πέντε λεπτά με τα πόδια, όσο απέχει με το αυτοκίνητο το καζίνο του Ρίο από το κάμπους του Πανεπιστημίου Πατρών. Στη Θεσσαλονίκη λειτουργεί ένα ακόμη, κοντά στο αεροδρόμιο.
Η τερατώδης ιδέα περί υγιούς τζόγου και ελεγχόμενης διασκέδασης είναι ψευδαίσθηση και ουδέποτε συγκράτησε κάποιον παίκτη από την καταστροφή, έστω κι αν διατείνονται οι «αρμόδιοι» ότι τα τυχερά παιχνίδια έχουν αποκλειστικό σκοπό τη διασκέδαση των παικτών. Εντούτοις, η κυβέρνηση έχει θέσει υπό διαφορετικό καθεστώς τα λαχεία και τα στοιχήματα, αποδίδοντας τα αποκλειστικά δικαιώματα διοργάνωσης και διαχείρισης τους στον ελληνικό ΟΠΑΠ, που μετεξελίχθηκε από κρατικό μονοπώλιο τυχερών παιχνιδιών σε μια εταιρεία πλήρως ιδιωτικοποιημένη από το 2013, πωλώντας το 1/3 του Δημοσίου στην Emma Delta Ltd, επενδυτική εταιρία με έδρα την Κύπρο· το καθεστώς των αθλητικών στοιχημάτων και κάθε λογής λοταρίας φαίνεται πως ενεργεί ως ένα σαγηνευτικά αδυσώπητο μονοπώλιο.
Οι διαφημίσεις τζόγου και στοιχημάτων εκπέμπονται σωρηδόν στο διαδίκτυο και στα ΜΜΕ, μάλλον χωρίς περιορισμούς ώρας, εφόσον καταλύονται στην πράξη από τις τυχαίες ώρες μετάδοσης των αθλητικών αναμετρήσεων, ενώ βεβαίως αποτελούν προϊόν εθισμού ίσως χειρότερο από τη νικοτίνη, το αλκοόλ κτλ. Δεν αποδέχτηκα ότι όλοι μαζί τα φάγαμε και μαζί τα χτίσαμε και ούτε αποδέχομαι ότι όλοι είμαστε στοιχηματζήδες και τζογαδόροι. Διαπιστώνω όμως ότι είμαστε στο έλεος της άπληστης κερδοφορίας των επιχειρηματικών σχεδιασμών -με την ευλογία του αγοραίου κράτους- που θεωρούν τις μάζες μωρόπιστες και άξιες της μοίρας τους· και αυτές το επιβεβαιώνουν βλακωδώς, καταρρακωμένες ψυχή τε και πνεύματι, αγνοώντας τις εις βάρος τους κυβεύσεις.
***
Κώστας Θεολόγου
Ο Κώστας Θεολόγου διδάσκει στο ΕΜΠ και στο ΕΑΠ
cstheol@mail.ntua.gr