Οι φίλαθλοι που θα ταξιδέψουν στη Ντόχα για το Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ θα δουν μια χώρα όπου οι γυναίκες εργάζονται, κατέχουν δημόσια αξιώματα και κάνουν βόλτες με τα υπερπολυτελή αυτοκίνητά τους κατά μήκος της παραλιακής οδού της πόλης με τους φοίνικες. Οι Καταριανές οδηγούν ελεύθερα εδώ και δεκαετίες, σε αντίθεση με τη Σαουδική Αραβία, όπου οι γυναίκες απέκτησαν αυτό το δικαίωμα μόλις πριν από λίγα χρόνια.
Υπάρχουν γυναίκες πρέσβεις από το Κατάρ, δικαστίνες και υπουργοί, ακόμη και τζόκεϊ. Η μητέρα του εμίρη, η Μοζάχ Μπιντ Νασέρ Αλ Μισνέντ, είναι μια από τις διασημότερες γυναίκες στον αραβικό κόσμο. Σε μια άκρη του κόσμου όπου οι σύζυγοι και οι μητέρες των ηγεμόνων διατηρούν συνήθως χαμηλούς τόνους, εκείνη συμπεριφέρεται σαν μια πρώτη κυρία δυτικού τύπου: Μιλά και εμπλέκεται σε κοινωνικά ζητήματα και συχνά φιγουράρει στα πρωτοσέλιδα περιοδικών ως ίνδαλμα της μόδας.
Ωστόσο, το εμιράτο βρίσκεται εδώ και χρόνια στις χαμηλές θέσεις της Παγκόσμιας Έκθεσης για το Χάσμα των Φύλων 2021, η οποία καταγράφει τις διαφορές μεταξύ γυναικών και ανδρών στην απασχόληση, την εκπαίδευση, την υγεία και την πολιτική.
Πρόκειται για μια παραδοσιακή κοινωνία που έχει τις ρίζες της στο εσωτερικό της Αραβικής Χερσονήσου, όπου ξεκίνησε μια υπερσυντηρητική μορφή του Ισλάμ, γνωστή ως Ουαχαμπισμός. Οι ομάδες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων λένε ότι το νομικό σύστημα του Κατάρ, που βασίζεται στον ισλαμικό νόμο ή την Σαρία, εμποδίζει την πρόοδο των γυναικών.
Παρόλα αυτά η κατάσταση των γυναικών στο Κατάρ των περίπου 2,5 εκατ. κατοίκων εδώ και περίπου μια γενιά έχει υποστεί έναν τεράστιο κοινωνικό μετασχηματισμό καθώς -στο όχι πολύ μακρινό παρελθόν- οι περισσότερες γυναίκες έμεναν κλεισμένες στο σπίτι.
ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΕΣ
Το σύνταγμα του Κατάρ κατοχυρώνει την ισότητα μεταξύ των πολιτών. Ωστόσο, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ και οι ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων υποστηρίζουν ότι το νομικό σύστημα του Κατάρ κάνει διακρίσεις σε βάρος των γυναικών όσον αφορά την ελευθερία κινήσεών τους και τα ζητήματα γάμου, επιμέλειας παιδιών και κληρονομιάς. Σύμφωνα με το νόμο της Σαρία, για παράδειγμα, οι γυναίκες μπορούν να κληρονομήσουν μια περιουσία, αλλά οι κόρες λαμβάνουν τα μισά από τους γιους. Οι άνδρες μπορούν εύκολα να χωρίσουν τις γυναίκες τους, ενώ οι γυναίκες πρέπει να προσφύγουν στα δικαστήρια και μάλιστα σε ελάχιστες περιπτώσεις αποδεκτών λόγων. Οι άνδρες μπορούν να παντρευτούν έως και τέσσερις συζύγους χωρίς πρόβλημα, ενώ οι γυναίκες πρέπει να λάβουν έγκριση από έναν άνδρα κηδεμόνα για να παντρευτούν σε οποιαδήποτε ηλικία. Σύμφωνα με έναν κανόνα που πάντως σπάνια εφαρμόζεται, οι γυναίκες από το Κατάρ κάτω των 25 ετών πρέπει επίσης να εξασφαλίσουν την άδεια ενός άνδρα κηδεμόνα για να ταξιδέψουν εκτός της χώρας. Οι σύζυγοι και οι πατέρες έχουν το δικαίωμα να απαγορεύουν στις γυναίκες να ταξιδεύουν. Οι ανύπαντρες γυναίκες από το Κατάρ κάτω των 30 ετών δεν μπορούν να κάνουν check in σε ξενοδοχεία. Οι ανύπαντρες γυναίκες που μένουν έγκυες αντιμετωπίζουν ποινική δίωξη για εξωσυζυγικό σεξ. Δεν υπάρχει κυβερνητικό γραφείο αφιερωμένο στα δικαιώματα των γυναικών.
ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Μόλις πέρυσι, ο εμίρης σεΐχης Ταμίμ μπιν Χαμάντ Αλ Θάνι διόρισε γυναίκες σε δύο υπουργικές θέσεις, ανεβάζοντας τον αριθμό των γυναικών υπουργών σε τρεις - τον υψηλότερο αριθμό στην ιστορία του Κατάρ. Κάποιες ακόμα γυναίκες από το Κατάρ κατέχουν κι άλλες θέσεις υψηλού επιπέδου. Η αναπληρώτρια υπουργός Εξωτερικών κέρδισε σε πρεστίζ ως εκπρόσωπος των κρίσιμων διπλωματικών προσπαθειών του Κατάρ εν μέσω της αποχώρησης του στρατού των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ από το Αφγανιστάν. Μια άλλη ισχυρή γυναίκα είναι η μικρότερη αδερφή του Σεΐχη Ταμίμ, η επικεφαλής της Αρχής Μουσείων του Κατάρ, η οποία έχει γίνει μια από τις πιο δημοφιλείς μορφές του διεθνούς κόσμου της τέχνης. Πέρυσι, ο Σεΐχης Ταμίμ διόρισε δύο γυναίκες στο συμβούλιο Σούρα της χώρας. Αλλά οι βουλευτικές εκλογές για το συμβούλιο των 45 μελών ήταν μια τρανή απόδειξη του περιορισμένου ρόλου των γυναικών του Κατάρ. Οι γυναίκες υποψήφιες δεν κέρδισαν ούτε μία έδρα.
ΕΡΓΑΤΙΚA ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Οι νόμοι υπερασπίζονται το δικαίωμα ίσης αμοιβής για γυναίκες και άνδρες από το Κατάρ. Ωστόσο στην πράξη, οι γυναίκες δεν αμείβονται πάντα το ίδιο. Επίσης, είναι δύσκολο να αποκτήσουν θέσεις υψηλού επιπέδου σε ιδιωτικές εταιρείες αλλά και στον δημόσιο τομέα, παρόλο που περισσότεροι από τους μισούς απόφοιτους πανεπιστημίων είναι γυναίκες. Δεν υπάρχει νόμος που να απαγορεύει τις φυλετικές διακρίσεις στο χώρο εργασίας. Οι νόμοι απαγορεύουν στις γυναίκες θέσεις εργασίας που ορίζονται ευρέως ως επικίνδυνες ή ακατάλληλες. Οι γυναίκες πρέπει επίσης να ζητήσουν άδεια από έναν άνδρα κηδεμόνα για να εργαστούν στην κυβέρνηση και σε ειδικά ιδρύματα. Παρά τα σημαντικά εμπόδια, κάποιες γυναίκες έχουν καταφέρει να πετύχουν επαγγελματικά.
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΡΟΛΟΙ
Οι παραδοσιακοί ρόλοι στο Κατάρ κατοχυρώνονται σε νόμους που διαφοροποιούν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των γυναικών και των ανδρών. Οι γυναίκες σύζυγοι, για παράδειγμα, είναι νομικά υπεύθυνες για το νοικοκυριό και υποχρεούνται να υπακούουν τους άντρες συζύγους τους. Κινδυνεύουν να χάσουν την οικονομική υποστήριξη αν αψηφήσουν τις επιθυμίες του συζύγου τους. Τα θρησκευτικά και φυλετικά έθιμα σημαίνουν ότι οι συντηρητικές οικογένειες αποδοκιμάζουν τις γυναίκες που αναμειγνύονται με άγνωστους άνδρες, ακόμη και για επαγγελματικούς λόγους. Αν και τα δικαιώματα των γυναικών έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο τα τελευταία χρόνια, οι άνδρες εξακολουθούν να κυριαρχούν στον κόσμο της πολιτικής και της οικονομικής ζωής. Με το Ισλάμ να ενθαρρύνει τη γυναικεία σεμνότητα, οι γυναίκες του Κατάρ φορούν συνήθως μαντίλα και φαρδύ μανδύα που είναι γνωστή ως αμπάγια. Οι Βεδουίνες είναι ακόμα πιο συντηρητικές και κάποιες μάλιστα καλύπτουν το πρόσωπό τους με νικάμπ.