Ο Εγκέλαδος, δορυφόρος του Κρόνου, μπορεί να είναι ένα παγωμένο φεγγάρι καλυμμένο με ένα πυκνό κέλυφος πάγου, μα θεωρείται ένας από τους πιο «καυτούς» υποψηφίους για ενδεχόμενη ύπαρξη εξωγήινων μορφών ζωής- και ερευνητική ομάδα της οποίας ηγήθηκε το University of Arizona κατέληξε στο συμπέρασμα πως μια μελλοντική αποστολή θα μπορούσε να δώσει απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα χωρίς καν να προσεδαφιστεί.
Το «αίνιγμα» της ύπαρξης εξωγήινης μικροβιακής ζωής στον Εγκέλαδο- ένα από τα 83 φεγγάρια του Κρόνου- θα μπορούσε να λυθεί με ένα διαστημικό σκάφος σε τροχιά, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έρευνα: Οι ερευνητές παρουσιάζουν λεπτομέρειες για μια υποθετική διαστημική αποστολή τέτοιου είδους σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στο The Planetary Science Journal.
Με τα «μάτια» του Voyager 1 της NASA το 1980 ο Εγκέλαδος φαινόταν να είναι μια όχι και τόσο ενδιαφέρουσα «χιονόμπαλα» στον ουρανό. Ωστόσο αυτό άλλαξε χάρη στο διαστημόπλοιο Cassini, που εξερεύνησε το σύστημα του Κρόνου το 2005-2017, ανακαλύπτοντας πως κάτω από τον πάγο του Εγκέλαδου βρίσκεται ένας μεγάλος, θερμός ωκεανός με αλμυρό νερό που εκλύει μεθάνιο- το οποίο στη Γη προέρχεται κατά κανόνα από μικρόβια.
Το μεθάνιο, μαζί με άλλα οργανικά μόρια που αποτελούν θεμέλια της ζωής, εντοπίστηκε όταν το Cassini πέταξε μέσα από γιγαντιαίους πίδακες νερού από την επιφάνεια του Εγκέλαδου.
Πέρυσι μια ομάδα επιστημόνων του UΑrizona και του Universite Paris Sciences et Lettres υπολόγισε πως αν είχε εμφανιστεί ζωή στον Εγκέλαδο υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η παρουσία της να εξηγεί τις εκλύσεις μεθανίου. «Για να ξέρουμε αν ισχύει αυτό, πρέπει να πάμε πίσω στον Εγκέλαδο και να δούμε» είπε ο Ρέτζις Φεριέρε, senior author του νέου άρθρου και αναπληρωτής καθηγητής στο UArizona.
Στο νέο τους άρθρο ο Φεριέρε και οι συνεργάτες του αναφέρουν ότι, ενώ η υποθετική συνολική μάζα ζωντανών μικροβίων στον ωκεανό του Εγκέλαδου θα ήταν μικρή, μια επίσκεψη από ένα σκάφος σε τροχιά θα ήταν το μόνο που θα χρειαζόταν για να ξέρουμε με βεβαιότητα αν μικρόβια σαν αυτά της Γης ζουν στον ωκεανό του Εγκέλαδου, κάτω από το κέλυφός του. «Ξεκάθαρα, το να στείλουμε ένα ρομπότ να συρθεί στις ρωγμές του πάγου και να βουτήξει βαθιά, στον πυθμένα, δεν θα ήταν εύκολο» είπε ο Φεριέρε, εξηγώντας πως πιο ρεαλιστικές αποστολές έχουν σχεδιαστεί, που θα χρησιμοποιούσαν αναβαθμισμένα όργανα για λήψη δειγμάτων από πίδακες, όπως στην περίπτωση του Cassini, ή ακόμα και να προσεδαφιστούν στην επιφάνεια του φεγγαριού.
«Προσομοιώνοντας τα δεδομένα που ένα πιο καλά προετοιμασμένο και προηγούμενο σκάφος σε τροχιά θα συνέλεγε από τους πίδακες και μόνο, η ομάδα μας έχει δείξει τώρα ότι η προσέγγιση αυτή θα ήταν επαρκής για να διαπιστωθεί με βεβαιότητα αν υπάρχει ή όχι ζωή εντός του ωκεανού του Εγκέλαδου, χωρίς να χρειάζεται να ψάξουμε στα ίδια τα βάθη του φεγγαριού» σημείωσε. «Εναι μια συναρπαστική προοπτική».
Σε απόσταση περίπου 1,3 δισ. χιλιομέτρων από τη Γη, ο Εγκέλαδος πραγματοποιεί μια περιστροφή γύρω από τον Κρόνο κάθε 33 ώρες. Το φεγγάρι αυτό αντανακλά πολύ δυνατά το φως του Ήλιου, λόγω της επιφάνειάς του, ενώ στον νότιο πόλο του υπάρχουν τουλάχιστον 100 πίδακες που εκτινάσσονται από ρωγμές, σαν τη λάβα από ένα ηφαίστειο. Επιστήμονες θεωρούν πως οι υδρατμοί και τα μόρια πάγου που εκτινάσσονται συμβάλλουν σε ένα από τα εμβληματικά φεγγάρια του Κρόνου. Από αυτό το μείγμα, που συνδυάζει αέρια και άλλα σωματίδια από το εσωτερικό του ωκεανού, πήρε δείγμα το Cassini.
Το υπερβάλλον μεθάνιο που εντόπισε το Cassini στους πίδακες φέρνει κατά νου εικόνες ιδιαίτερων οικοσυστημάτων που συναντώνται στα βάθη των ωκεανών της Γης- συγκεκριμένα σε ζώνες υδροθερμικής δραστηριότητας, που σφύζουν από ζωή. «Τα απλούστερα ζωντανά πλάσματα που υπάρχουν είναι μικρόβια, τα μεθανογενή, που βρίσκουν ενέργεια ακόμα και χωρίς ηλιακό φως» είπε ο Φεριέρε.
Οι ερευνητές έκαναν υπολογισμούς με βάση την υπόθεση πως ο Εγκέλαδος έχει μεθανογενή σε ζώνες υδροθερμικής δραστηριότητας σαν αυτές της Γης. Με αυτό τον τρόπο υπολόγισαν ποια θα ήταν η συνολική μάζα των μεθανογενών του Εγκέλαδου, καθώς και την πιθανότητα τα κύτταρά τους και άλλα οργανικά μόρια να εκτινάσσονται μέσα από τους πίδακες.
«Ήταν έκπληξη το ότι βρήκαμε ότι η υποθετική αφθονία κυττάρων θα αντιστοιχούσε στη βιομάζα μόλις μίας φάλαινας σε όλο τον ωκεανό του Εγκέλαδου» είπε ο Αντονίν Αφχόλντερ, πρώτος συντάκτης του άρθρου. «Η βιόσφαιρα του Εγκέλαδου πορεί να είναι πολύ αραιοκατοικημένη. Και πάλι όμως, τα μοντέλα μας δείχνουν πως θα ήταν αρκετά παραγωγική για να τροφοδοτεί τους πιδακες με επαρκή οργανικά μόρια ή κύτταρα για να εντοπιστούν από όργανα σε ένα μελλοντικό διαστημόπλοιο».
«Η έρευνά μας δείχνει πως αν υπάρχει μια βιόσφαιρα τον ωκεανό του Εγκέλαδου, σημάδια της ύπαρξής του θα μπορούσαν να βρεθούν σε υλικό από πίδακες χωρίς την ανάγκη προσεδάφισης ή χρήσης τρυπανιού» πρόσθεσε ο Αφχόλντερ, συμπληρώνοντας πως «μια τέτοια αποστολή θα απαιτούσε ένα σκάφος να πετάξει μέσα από ένα πίδακα αρκετές φορές για να συλλέξει αρκετό ωκεανικό υλικό».